Μα τι γίνεται φέτος με τα Όσκαρ; Ολοι πίσω κοιτάζουν, όλοι στην ασφάλεια του παλιού επιστρέφουν κι όλοι την κρίση επικαλούνται και αφήνουν στην άκρη τους πειραματισμούς και το μοντέρνο.

Γαλλική βουβή ταινία για τα πρώτα χρόνια του Χόλιγουντ, έγχρωμο 3D για τα πρώτα χρόνια του ευρωπαϊκού σινεμά κι ένα άλογο που καλπάζει στα παλιά λημέρια του Τζον Φορντ. «The Artist», «Hugo», «Το Άλογο του Πολέμου». Δέκα, έντεκα και έξι υποψηφιότητες αντίστοιχα.
Η κρίση γυρνάει πίσω το κινηματογραφικό ρολόι και τα Όσκαρ ακολουθούν. Ως εκ τούτο χαμένος είναι όποιος πλησιάζει στο μοντέρνο, το «Drive» ας πούμε, που έμεινε μόνο με την υποψηφιότητα στην κατηγορία του ήχου- μα πώς τους ήρθε!

Και μόνο η παρουσία του «The Artist» στα Όσκαρ πάντως ήταν ένας θαύμα. Πόσο μάλλον οι δέκα υποψηφιότητες. Θα το πίστευε κανείς πριν από δέκα μήνες, όταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις Κάννες; «Όχι» θα μπορούσαν να απαντήσουν κάποιοι, «ναι» θα σας έλεγα εγώ.

Από τις πρώτες εκείνες προβολές των Καννών η κινηματογραφική βιομηχανία, συνειδητοποίησε αμέσως ότι βρισκόταν μπροστά στο καινούργιο της διαμάντι- πόσες φορές μια ταινία παίρνει καλές κριτικές, αρέσει στο διεθνές κοινό και σαρώνει και στα Όσκαρ, ή έστω στις υποψηφιότητες;
Το βασικό της ατού όμως ήταν αυτή η μέινστριμ σινεφίλ ματιά της. Το βλέπεις και σε κάνει να πιστεύεις ότι ήσουν κι εσύ κινηματογραφόφιλος από την εποχή του βωβού, ότι ζούσες κάποτε στα πλατό κι ότι μπορείς να χορέψεις σαν τον Φρεντ Αστέρ και να ερωτευτείς σαν τον Ντάγκλας Φέρμπανκς.

Και να φανταστεί κανείς ότι στα πρώτα μίτινγκ του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας όλοι μας έλεγαν τρελούς -«μα με βουβή ταινία θα κάνετε την επίσημη πρεμιέρα σας;». Τελικά την κάναμε την πρεμιέρα με το «The Artist» και το κοινό δεν πίστευε στα μάτια (και τα αυτιά) του.

Απολύτως ελεγχόμενο λοιπόν το θαύμα. Η ταινία αυτή είναι- όπως είπε ο παραγωγός της Τομά Λανγκμάν παραλαμβάνοντας το βραβείο της ένωσης Αμερικανών παραγωγών- «μια ερωτική επιστολή προς το αμερικανικό σινεμά».

Δεν είναι όμως η μόνη, αφού και το «Hugo» του Μάρτιν Σκορσέζε με ερωτική επιστολή μοιάζει- αλλά προς το ευρωπαϊκό σινεμά. Το παλιό βέβαια. Και τον πρώτο σκηνοθέτη της ιστορίας, τον Γάλλο Ζορζ Μελιές.
Ο πιο σινεφίλ σκηνοθέτης των ημερών μας κάνει, για πρώτη φορά στην καριέρα του, μια σινεφίλ ταινία. Και, για πρώτη του επίσης φορά, ξεχνάει τους διάσημους σκηνοθετικούς μοντερνισμούς και νοσταλγεί την εποχή της κινηματογραφικής αθωότητας.

Εξίσου παλιομοδίτικο είναι και το κινηματογραφικό περιβάλλον του Σπίλμπεργκ: στον Τζον Φορντ και στην γοητευτική, αλλά και επίπλαστη, αθωότητά του βασίζεται το «Αλογο του Πολέμου». Κι αυτό με επιστολή στο παλιό σινεμά μοιάζει- λιγότερο ερωτική και περισσότερο επική.

Αρα το «Drive» την πάτησε. Και ο Αλεξάντερ Πέιν με τους «Απογόνους» ίσα που διασώθηκε με πέντε υποψηφιότητες -δεν είναι και μικρό επίτευγμα βέβαια. Η ταινία του ωστόσο θα άξιζε άλλες τόσες. Είναι καταπληκτική (θα την δείτε από την Πέμπτη 26/2) πρωτότυπη και με ένα μοναδικό σενάριο.
Φέτος όμως τα Οσκαρ τραβάνε πιο πολύ προς το παλιό σινεμά και στις νοσταλγικές αναφορές στον εαυτό του.

Και με τα ίδια τα βραβεία τι θα γίνει όμως; Θα καταφέρει δηλαδή το «The Artist» να εξαργυρώσει περισσότερες από τρεις ή τέσσερις υποψηφιότητες; Ο Σπίλμπεργκ από την άλλη μπορεί να φύγει και με άδεια χέρια, ενώ ο Σκορσέζε ελπίζει μόνο στις τεχνικές κατηγορίες.

Αν υποθέσουμε μάλιστα ότι τα βραβεία πρώτων ρόλων είναι ήδη κλεισμένα (Κλούνεϊ για τους «Απογόνους» και Στριπ για την «Σιδηρά Κυρία») η πραγματική μάχη θα δοθεί στην κατηγορία σκηνοθεσίας.
Ας το γράψω όμως γιατί θα το φέρω βαρέως: ναι τον λάτρεψα τον Αρτίστα και θα τον υποστηρίζω, αλλά να βλέπω τον Μισέλ Χαζαναβίσιους (ποιος τον ήξερε χθες;) να είναι υποψήφιος μαζί με τον Σπίλμπεργκ, τον Σκορσέζε, τον Γούντι Αλεν και τον Αλεξάντερ Πέιν, μου κάνει λίγο ντροπή!
Τέλος πάντων, έτσι είναι τα Όσκαρ. Μας αρέσουν, αλλά μην τρελαθούμε κιόλας.

Κλείνω με το ιρανικό «Ενας Χωρισμός». Καμία σχέση με παλιό σινεμά, καμία σχέση με φιλγκούντ, καμία σχέση με φολκλόρ. Εδώ προφανώς μέτρησε η καθαρή κινηματογραφική του δύναμη. Είναι αριστούργημα 100%. Θα πρέπει να είσαι εντελώς αγράμματος για να μην το καταλάβεις και εντελώς χοντρόπετσος για να μην συγκινηθείς.

Ορέστης Ανδρεαδάκης