Χρόνια πολλά σινεμά! Οι 100 καλύτερες ταινίες της δεκαετίας 2010 - 2019 από το cinemagazine - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
11:41
28/12

Χρόνια πολλά σινεμά! Οι 100 καλύτερες ταινίες της δεκαετίας 2010 - 2019 από το cinemagazine

2010 - 2019, μία δεκαετία που άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο (θα) βλέπουμε σινεμά. Οι συντάκτες του cinemagazine.gr επιλέγουν τις 100 ταινίες που τη σφράγισαν.

Από το cinemagazine.gr

[update 28/12/2023]

Δημοσιεύσαμε το άρθρο τον Δεκέμβριο του 2020 με σκοπό να γιορτάσουμε μία κινηματογραφική δεκαετία, λίγο πριν καλωσορίσουμε την επόμενη. Δυστυχώς λίγους μήνες μετά, η πανδημία του κορονοϊού επέβαλε τη συνθήκη του #stayhome, το κλείσιμο των αιθουσών και την κοινωνική αποστασιοποίηση. Με αφορμή τα σημερινά γενέθλια του κινηματογράφου επαναφέρουμε τη δημοσίευση ως μία λίστα κινηματογραφικών προτάσεων για οικιακή «απόδραση».

Ακολουθεί το άρθρο όπως δημοσιεύτηκε στις 16/12/2019.

Ο μόνος ίσως τρόπος για να αποτιμήσει κάποιος κριτικά το σινεμά της δεκαετίας είναι να φανταστεί τί θα έλεγε γι’ αυτό ένας ιστορικός του κινηματογράφου πολλά χρόνια αργότερα. Όταν η κριτική συμπίπτει χρονικά με τα γεγονότα, είναι αναμενόμενη η υπερβολή, αυτή που στην προκειμένη αναφέρεται στο τέλος του σινεμά όπως το ξέραμε, φράση που ακούγεται από τη δεκαετία του ‘50 και τη μεγάλη έφοδο της τηλεόρασης στα αμερικανικά σπίτια, αν και 70 χρόνια μετά το σινεμά είναι ακόμη εδώ. 

Βλέποντας τα πράγματα πιο ψύχραιμα, ο κινηματογράφος βγαίνει από τη δεκαετία των ‘10s με τον τρόπο που μπήκε, ψάχνοντας εναγωνίως ως βιομηχανία ένα καλύτερο μέλλον - τότε στο 3D τώρα στο streaming - με πολλά χρήματα να επενδύονται κάτι που αυτόματα σημαίνει πως υπάρχει διάθεση για μέλλον. Στο ενδιάμεσο συνέβησαν πολλά. Τα στούντιο επενδύουν περισσότερο σε πανάκριβα blockbusters με τις λέξεις-κλειδιά remake, sequel,prequel και reboot να σερβίρουν ανακυκλωμένο αέρα με στοχευμένο επιθετικό marketing που εξασφαλίζει μέγιστα κέρδη μέσα σε ελάχιστο χρόνο και εξαφανίζει το προϊόν έπειτα για να πάρει σειρά το επόμενο. Το Netflix συγκλόνισε τον κόσμο τους, μπήκε σφήνα στην αγορά τους, συμπαρασύροντας κολοσσούς όπως η Amazon και η Apple και όλοι μαζί επενδύουν υπερβολικά στην ποσότητα και ενώνουν κινηματογράφο και τηλεόραση, προσφέροντας περισσότερα από όσα το κοινό μπορεί να καταναλώσει. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν η αντικατάσταση της έννοιας «σινεμά» με το «περιεχόμενο», λέξη που συρρικνώνει το εύρος όσων πρεσβεύει η έβδομη τέχνη και απευθύνεται περισσότερο σε θεατές-ζόμπι.

Στις ΗΠΑ η σύλληψη του Χάρβεϊ Γουάινστιν και κυρίως η αυγή του κινήματος #MeToo έφερε σεισμό σε εργασιακές δυναμικές ετών, έστειλε κάποιους από τους πιο χυδαίους εκφραστές τους στα σπίτια τους, οδήγησε πολλά media σε υστερία να στοχοποιούν συχνά αδιακρίτως, αλλά κυρίως αποτέλεσε την αφορμή για την ανάθεση σε γυναίκες και εκπροσώπους μειονοτήτων πόστων που ως τώρα κατείχαν σχεδόν αποκλειστικά λευκοί άνδρες, κάτι που αλλάζει σταδιακά τη θεματολογική ατζέντα. Στον υπόλοιπο κόσμο η αλλαγή φαίνεται να ήρθε ομαλότερα, με τα φεστιβάλ να γίνονται κομβικοί δίαυλοι κινηματογραφικής επικοινωνίας και εκμεταλλευόμενα την απήχηση που έχει το event στο σύγχρονο κοινό (χάρη και στα social media) προτείνουν πολυποίκιλο παγκόσμιο σινεμά που συμπυκνώνει την υφήλιο και πλέον φτάνει ευκολότερα από ποτέ στην οθόνη κάθε θεατή. 

Στο κατώφλι αυτών των αλλαγών και της νέας εποχής που έρχεται, οι συντάκτες του ΣΙΝΕΜΑ ξαναβλέπουν όσα είδαν τα τελευταία 10 χρόνια και επιλέγουν 100 ταινίες με γνώμονα τη σημασία που έχουν σε αυτή μεταβατική δεκαετία και την προοπτική να μνημονεύονται στο μέλλον ως άξιοι εκπρόσωποι του κινηματογράφου των ‘10s, ό,τι και αν σημαίνει αυτό σήμερα. 

Από τους Γιάννη Βασιλείου, Πάνο Γκένα, Ηλία Δημόπουλο, Κωστή Θεοδοσόπουλο, Λουκά Κατσίκα, Τάσο Μελεμενίδη, Νεκτάριο Σάκκα

100. ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ (Winter’s Bone, 2010) της Ντέμπρα Γκράνικ

Σε μια αθέατη πλευρά της σημερινής Αμερικής η Γκράνικ συλλαμβάνει ένα ανησυχητικό κομμάτι μοντέρνου μεσαίωνα και μέσα από αυτόν αφήνει να αναδυθεί ο ηρωισμός των απλών ανθρώπων και η δύναμη της αγάπης που μπορεί να μετατρέψει ακόμη κι ένα κοριτσάκι σε πολεμιστή. Πρωταγωνιστική ερμηνεία-αποκάλυψη από την (άγνωστη τότε) 19χρονη Τζένιφερ Λόρενς. Λ.Κ.

99. CREED: Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΘΡΥΛΟΥ (Creed, 2015) του Ράιαν Κούγκλερ

Ανέλπιστη, αλλά ολική, επαναφορά – απόδειξη ότι το εγκάρδιο σινεμά είναι ακατάβλητο. Με σωστά μαχητικό νέο πρωταγωνιστή κι έναν συγκλονιστικό Σταλόνε στο ρόλο της καλύτερης πλευράς της ζωής του, ο Ρόκι συναντά την «μαύρη» ταινία που είχε πάντα μέσα του, αναγεννάται σαν περήφανη κληρονομιά και πιστοποιεί εκ νέου πώς είναι αυτός που χρειάζεται «να έχεις στη γωνία σου» ισόβια. Η.Δ.

98. ΛΙΝΚΟΛΝ (Lincoln, 2012) του Στίβεν Σπίλμπεργκ

Για χρόνια ο Σπίλμπεργκ φλέρταρε με τη μεγάλη αμερικανική ταινία, τελικά έπεσε πάνω στο σενάριο του Τόνι Κούσνερ και την κατάφερε. Συγκερασμός ιστορικής πληροφορίας, αμερικανικού ιδεαλισμού και σύνθετης δραματουργίας σε μια ταινία πάνω στο ηγετικό πρότυπο, την έννοια της δημοκρατικότητας, τις ζυμώσεις της, το κόστος της διαφύλαξής της αλλά και τη διαφύλαξή της με κάθε κόστος. Αιχμή του δόρατος ένας Ντάνιελ Ντέι Λιούις που δίνει την αίσθηση ότι λειτούργησε απλώς ως δοχείο ώστε να επιστρέψει στη γη ο Λίνκολν, να μας πει δυο, τρία πράγματα και να αποχωρήσει και πάλι (αν)ησύχως. Γ.Β.

97. Η ΑΦΙΞΗ (Arrival, 2016)  του Ντενί Βιλνέβ

Μετά από μια εξωγήινη εισβολή, η προσπάθεια κατανόησης των απρόσκλητων επισκεπτών από μια γλωσσολόγο και την ομάδα της συνιστά απλώς το εύρημα ενός εξαιρετικού σεναρίου που αντιμετωπίζει το ανθρώπινο είδος ως τον παράγοντα Χ και αντιστοίχως διερωτάται περιφερόμενο γύρω από τις έννοιες της επικοινωνίας, της μνήμης, του χρόνου και φυσικά της αγάπης. Όσα συμβαίνουν στην οθόνη σε επίπεδο εικόνας απλά κόβουν την ανάσα (όπως επίσης και η Έιμι Άνταμς με την ερμηνεία της), ενώ το βραβευμένο με Όσκαρ ηχητικό μοντάζ του Σιλβέν Μπελμάρ σε συνδυασμό με το ιδιοφυές σάουντρακ του Γιόχαν Γιόχανσον θέτουν τον πήχη σε τροχιά διαστημική. Κ.Θ.

96. ΠΑΝΤΙΝΓΚΤΟΝ 2 (Paddington 2, 2017) του Πολ Κινγκ

Γεμάτο από πινελιές σλάπστικ κωμωδίας, σινεφίλ αναφορές, αλλά κι ένα σχόλιο για το Ην. Βασίλειο μετά τη Brexit εποχή, αυτό το υποδειγματικό σίκουελ με ήρωα τον αξιολάτρευτο Πάντινγκτον αιχμαλωτίζει το παιδικό βλέμμα και φροντίζει την ενήλικη ματιά. Ο σκηνοθέτης Πολ Κινγκ δεν χαλαρώνει στις ευκολίες της «παιδικής ταινίας», συγκεντρώνει τα αστέρια της Εθνικής Αγγλίας στην υποκριτική (με έναν Χιου Γκραντ να παρωδεί αυτοσαρκαστικά τη θεατρική βρετανική παράδοση) και κάμπτει τις αντιστάσεις με κινηματογραφική ευγένεια. Π.Γκ.

95. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ (Stories We Tell, 2012) της Σάρα Πόλεϊ

Η απρόβλεπτη κινηματογραφική γοητεία της πραγματικής ζωής. Η ηθοποιός και σκηνοθέτις Σάρα Πόλεϊ κρατά την κάμερα ως μία πένα και καταγράφει σε εικόνες ένα προσωπικό ημερολόγιο που εμπνέεται από την αναζήτηση του πραγματικού της πατέρα. Αυθεντικές συνεντεύξεις, οικογενειακό αρχείο, ψεύτικα home videos συνθέτουν ένα συγκινητικό και χιουμοριστικό γαϊτανάκι αποκαλύψεων που συνδιαλλέγεται με τη μνήμη και ταυτόχρονα υποδεικνύει την αφηγηματική δύναμη της κινηματογραφικής τέχνης με τον πιο συναρπαστικό τρόπο. Π.Γκ.

94. MARTHA MARCY MAY MARLENE (2011) του Σον Ντάρκιν

Για όποιον αγαπά τα θρίλερ που ακροβατούν στη ζώνη ενός ψυχολογικού λυκόφωτος και γοητεύεται από την αμφισημία μιας απροσδιόριστης απειλής, το «Martha Marcy May Marlene» είναι το καθολικό κινηματογραφικό βίωμα που έψαχνε πάνω στην στοιχειωτική φύση του τραύματος και στις ρωγμές ενός εφιαλτικού ανήκειν. Ν.Σ.

93. ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ (The Cabin in the Woods, 2012) του Ντρου Γκόνταρντ

Απολαυστικά μεταμοντέρνα ταινία τρόμου που αναμιγνύει το είδος με την reality tv, τοποθετώντας μεταφορικά στη θέση του Θεού το σύγχρονο κοινό, για να σατιρίσει σαρδόνια όλα τα κλισέ του είδους που κυριάρχησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Ίχνη σοβαροφάνειας θα το οδηγούσαν αμέσως στην αποτυχία, όμως το χιούμορ κυριαρχεί από την αρχή ως το εκρηκτικό του φινάλε. Τ.Μ.

92. ΕΝΩΠΙΟΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ (Des Hommes et des Dieux, 2010) του Ξαβιέ Μποβουά

Η αληθινή ιστορία επτά Κιστερκιανών μοναχών που έζησαν στην Αλγερία από τις αρχές των 90s μέχρι και την απαγωγή τους, το 1996, εμπνέει τον Ξαβιέ Μποβουά να υπογράψει μια χαμηλών τόνων αλλά υψηλών συγκινήσεων ελεγεία πάνω στα όρια της πίστης και των ανθρώπινων ιδανικών. Ένα ριψοκίνδυνο πολιτικά θέμα αντιμετωπίζεται με ψυχραιμία και πνευματική διαύγεια σε ένα φιλμ που κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο του Φεστιβάλ Καννών και το Σεζάρ Καλύτερης Ταινίας, συνιστώντας την σπουδαιότερη στιγμή στην μέχρι στιγμής καριέρα του Γάλλου δημιουργού. Η σκηνή του «Μυστικού Δείπνου» όπου οι μοναχοί ακούν την «Λίμνη των Κύκνων» πίνοντας κόκκινο κρασί λίγο πριν το αποτρόπαιο τέλος τους, δύσκολα διαγράφεται από την μνήμη. Κ.Θ.

91. ZERO DARK THIRTY (2012) της Κάθριν Μπίγκελοου

Με φόρα μετά το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για το «The Hurt Locker» (δυστυχώς η μόνη γυναίκα που έχει κερδίσει στην κατηγορία) η Μπίγκελοου είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να εξορύξει χαρακτήρες και φεμινισμό μέσα από ένα διαδικασιακό χρονικό μιας αντιτρομοκρατικής/δολοφονικής ενέργειας. Γιατί κατανοεί με κινηματογραφική εμβρίθεια τις ιδεολογικές εντάσεις που τεντώνουν το υλικό. Συνταρακτική περιπέτεια, βαρύ πολιτικό δράμα και έντεχνο, διαλεκτικό και εθνικό σινεμά πάνω στο Τραύμα, την Πολιτική και τους απόκληρους εναπομείναντες υπηρέτες της. Η.Δ.

90. Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ (On Body and Soul, 2017) της Ίλντιγκο Ενιέντι

Λιτός ύμνος στον έρωτα που ανθεί και στα πιο άγονα μέρη, το φιλμ της Ενιέντι τυλίγει την συναισθηματική απομόνωση δύο μοναχικών εργαζομένων κάποιου σφαγείου της Βουδαπέστης σε ένα τραχύ και συνάμα αιθέριο παραμύθι που γιορτάζει την παραδοξότητα και το απίθανο σε κάθε του πλάνο. Από τις πιο παράξενα γοητευτικές ταινίες της πρόσφατης μνήμης, κέρδισε δικαιότατα Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο και μια υποψηφιότητα για ξενόγλωσσο Όσκαρ. Ν.Σ.

89. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΕΒΙΝ (We Need to Talk About Kevin, 2011) της Λιν Ράμσεϊ

Ένα ανατριχιαστικό αλλά αβανταδόρικο premise μετουσιώνεται από τον σκηνοθετικό τσαμπουκά της Ράμσεϊ και το υποκριτικό εύρος της Τίλντα Σουίντον σε ένα συναισθηματικά φορτισμένο και εικαστικά άρτιο ψυχολογικό θρίλερ. Ή μήπως αυτό είναι απλά το καμουφλάζ για να ξετυλιχθεί επί οθόνης μια μηδενιστική και προβοκατόρικη ιστορία τρόμου, προορισμένη να αναστατώσει τα πιο σκοτεινά σημεία της ύπαρξης; Περήφανο εναλλακτικό tagline της ταινίας: «Αν νομίζεις ότι είναι δύσκολο να είσαι παντρεμένη με έναν άνδρα, δοκίμασε να γεννήσεις έναν». Κ.Θ.

88. ΚΑΛΠΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ (The Rider, 2017) της Κλόι Ζάο

Χρυσή Αθηνά στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας και βραβείο στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών του Φεστιβάλ Καννών για έναν διαυγή στοχασμό πάνω στα ιδεώδη και τις ψευδαισθήσεις που χαρακτηρίζουν κάθε έννοια περί ανδρισμού. Στη δεύτερη μόλις ταινία της, η κινεζικής καταγωγής σκηνοθέτιδα πραγματοποιεί ένα μικρό θαύμα, μιλώντας με συγκρατημένη συγκίνηση για πληγωμένους καουμπόηδες και μελαγχολικούς αναβάτες που ιππεύουν με μπόλικη περηφάνια στο πουθενά. Λ.Κ. 

87. AQUARIUS (2016) του Κλέμπερ Μεντόνσα Φίλιου

Στο πολυβραβευμένο δείγμα της πιο πειστικής σκηνοθετικής υπογραφής που ανέδειξε εσχάτως η Βραζιλία, το πορτρέτο μιας δυναμικής γυναίκας η οποία αρνείται να παραδώσει το σπίτι και το παρελθόν της στους καρχαρίες του real estate γίνεται ο ιδανικός καθρέφτης μιας κοινωνίας που αλλάζει με την επιτακτικότητα των άγριων οι οποίοι έρχονται να διώξουν τα ήμερα. Καταλυτικής σημασίας ερμηνεία από την Σόνια Μπράγκα σε μια ταινία-αποτύπωμα του σημερινού κόσμου. Ν.Σ.

86. A GHOST STORY (2017) του Ντέιβιντ Λόουερι

Σκανδαλωδώς απόν από τις επιλογές της -κάθε άλλο παρά εκλεκτικής- ελληνικής διανομής, το «A Ghost Story» είναι ένα βαθιά προσωπικό, επιτακτικά εσωστρεφές, βραδυφλεγές και μικρό (από άποψη προϋπολογισμού) φιλμ για την συντροφικότητα, τα στάδια της απώλειας και την κληρονομιά που αφήνουν οι άνθρωποι στον κόσμο μετά το πέρασμά τους από αυτόν. Ένα λευκό σεντόνι, δύο σπαραχτικές ερμηνείες και μια σειρά από στοιχειωτικής ομορφιάς τετράγωνα κάδρα είναι αρκετά για να παρασύρουν σε μια αποστομοτική και εν τέλει παραδόξως ανακουφιστική ιστορία φαντασμάτων η οποία απέχει παρασάγγας από το είδος των ταινιών τρόμου. Κ.Θ.

85. AMERICAN HONEY (2016)  της Άντρεα Άρνολντ

Αλήτικη και επική ταινία δρόμου, με προσχηματική πλοκή που μοιάζει με εκτενή αυτοσχεδιασμό και μια σκηνοθεσία-καμικάζι η οποία αδειάζει στην οθόνη ένα χείμαρρο εικόνων και ήχων, το «American Honey» μοιάζει με ένα γοητευτικό, σίγουρα ανοικονόμητο αλλά εν τέλει κερδισμένο κινηματογραφικό ρίσκο. Έχοντας στο επίκεντρο μια 19χρονη που ακολουθεί την περιοδεία μιας νεαρής ομάδας πλανόδιων από πολιτεία σε πολιτεία, η Άρνολντ «ζωγραφίζει», με αεικίνητη κάμερα στο χέρι, έναν ζωντανό ιμπρεσιονιστικό πίνακα από έντονα κοντράστ, ζωηρά χρώματα, παστέλ αποχρώσεις και φαντασμαγορικές μεταμορφώσεις μιας μεσοδυτικής Αμερικής. Λ.Κ.

84. LAND OF PLENTY (Jauja, 2014) του Λισάντρο Αλόνσο

Το slow cinema του 21ου αιώνα καλωσορίζει έναν ηθοποιό διεθνούς ακτινοβολίας και μαζί πορεύονται προς ένα καλλιτεχνικό γουέστερν όπου η άγρια ομορφιά της Παταγονίας συναντά τους Χέρτζογκ και Λιντς. Ευτυχής συγκυρία όπου ένας σκηνοθέτης σκληροπυρηνικής φόρμας μεγαλώνει το εύρος του σινεμά του χωρίς να προδίδει τις αρχές του, παρουσιάζοντας ένα γοητευτικό αίνιγμα κατά του ιμπεριαλισμού, όπου άνθρωπος και φύση αντιτίθενται με σθένος σε αυτόν. Τ.Μ.

83. ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ (L' Avenir, 2016) της Μία Χάνσεν Λαβ 

Με μέγιστη ερμηνευτική σύμμαχο την Ιζαμπέλ Ιπέρ, μια από τις σκηνοθετικές πρωταγωνίστριες της δεκαετίας υπέγραψε ένα υπόδειγμα ενήλικου σινεμά με αφορμή την υπαρξιακή διαδρομή μιας ιδεαλίστριας γυναίκας που ενώ κατόρθωνε πάντα να εξηγεί αλάνθαστα τα θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα των άλλων, δυσκολεύεται τώρα να δώσει ξεκάθαρες αποκρίσεις στις ερωτήσεις που έρχεται ξαφνικά να της απευθύνει η δική της ζωή. Λ.Κ.

82. SENNA (2010) του Ασίφ Καπάντια

Αρκεί να ξέρεις την ιστορία του πιο σημαδιακού θανάτου στον σύγχρονο αθλητισμό. Από εκεί κι έπειτα ο Καπάντια, όπως πάντα μέσα από λόγια οικείων, home videos και όψεις του βιογραφούμενου, διακλαδίζει το μωσαϊκό μιας εποχής, το ανάγλυφο ενός χαρακτήρα γεννημένου να ζήσει και να πεθάνει σαν αστραπή και την τραγική ειρωνεία ενός θεϊκού αγγίγματος που εμπεριέχει την κατάρα. Που θα σε κάνει Θρύλο, αλλά δεν θα μας λείπεις λιγότερο γι’ αυτό. Η.Δ.

81. BIRDMAN ή Η ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΑΦΕΛΕΙΑΣ (Birdman, 2014) του Αλεχάντρο Γκονζάλες Ιναρίτου

«Όλος ο κόσμος μια σκηνή και οι άντρες και οι γυναίκες απλοί ηθοποιοί» λέει ο Σαίξπηρ, ο Ιναρίτου το παίρνει κυριολεκτικά και, μέσα από τα παθήματα ενός κινηματογραφικού σταρ που κάνει το ντεμπούτο του στο θέατρο, στήνει μια παράσταση για τα μικρά και τα μεγάλα, τα σχετικά με την ανθρώπινη κατάσταση, αξιοποιεί τα εξωκινηματογραφικά κοινά του Μάικλ Κίτον με τον ήρωα, σημειώνει οσκαρικό θρίαμβο και, μαζί με το «The Revenant», που θα έρθει δύο χρόνια μετά, επικυρώνει τη δημιουργική ωριμότητά του. Γ.Β.