10:29
28/12

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο κινηματογράφος! 25 πράγματα που πρέπει να ξέρετε

Από εκείνη τη δημόσια προβολή των 35 ατόμων μέχρι τις τρισδιάστες ή IMAX προβολές του 21ου αιώνα, μπορεί να έχουν περάσει χρόνια, αλλά όλα όσα έχουν συμβεί στο μεταξύ χωρούν σε μία λέξη: ΣΙΝΕΜΑ. Και αποτελεί τη μεγάλη μας αδυναμία.

Με την ευκαιρία της σημερινής μέρας λοιπόν, μία λίστα με 25 πράγματα που οφείλετε να γνωρίζετε για τον υπέροχο κόσμο της 7ης τέχνης.

1. Η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας ήταν το «Ταξίδι στο Φεγγάρι» («Le Voyage Dans La Lune») του 1902 του πρωτοπόρου Ζορζ Μελιές. Η διάρκειά του ήταν 14 λεπτά. Ο Ζορζ Μελιές θεωρείται ο πρώτος σκηνοθέτης στην ιστορία του κινηματογράφου.

2. Η επιγραφή HOLLYWOOD τοποθετήθηκε στο λόφο του Χόλιγουντ το 1923 και κόστισε 21.000 δολλάρια. Τα γράμματα που την αποτελούσαν ήταν 9 μέτρα στο πλάτος και 15 μέτρα στο μήκος και στο κάθε ένα ήταν στηριγμένες λάμπες των 20 watt.

3. Το Bollywood είναι η ονομασία που έχει δοθεί, παραφράζοντας το Χόλιγουντ, στη βιομηχανία κινηματογράφου της Ινδίας, μίας από τις μεγαλύτερες και πιο προσοδοφόρες στον πλανήτη, μέ έδρα τη Βομβάη.

4. B-Movie (η ακριβής μετάφραση θα μπορούσε να ήταν «ταινία δεύτερης διαλογής») είναι ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού που αντλούν συνήθως τα θέματά τους από τον τρόμο και την επιστημονική φαντασία. Tα b-movies εμφανίστηκαν τις δεκαετίας του ’30 και ‘40 στην Αμερική.

Πήραν το όνομά τους από το γεγονός ότι στους κινηματογράφους την εποχή εκείνη παίζονταν συνήθως δύο ταινίες, η πρώτη μία μεγάλη παραγωγή και η δεύτερη μία φτηνή παραγωγή. Μέσα στα χρόνια, πολλοί καταξιωμένοι δημιουργοί έκαναν b-movies, πολλά από τα οποία αναγνωρίστηκαν αργότερα ως σημαντικά στην ιστορία του κινηματογράφου.

5. Η πιο εμπορική ταινία όλων των εποχών, σε σχέση με την τότε τιμή του δολαρίου, είναι το κλασικό «Όσα Παίρνει ο Άνεμος» («Gone With the Wind», 1939) του Βίκτορ Φλέμινγκ με την Βίβιαν Λι και τον Κλαρκ Γκέιμπλ με 1.895.421.694 δολλάρια εισπράξεις (σε σημερινή αξία).

6. Το πιο εμπορικό soundtrack (μουσική και τραγούδια που έχουν γραφτεί ειδικά για μια ταινία ή ακούγονται σε σκηνές της ταινίας) όλων των εποχών είναι το «The Bodyguard» με πρωταγωνιστές τους Γουίτνεϊ Χιούστον και Κέβιν Κόστνερ. Οι πωλήσεις του ξεπερνούν ήδη τα 45 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο.

7. Η πρώτη έγχρωμη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου ήταν το «Cupid Angling» (1918) του Λέον Φόρεστ Ντάγκλας.

8. Η πιο μεγάλη σε χωρητικότητα κινηματογραφική αίθουσα στον κόσμο ήταν το The Roxy στη Νέα Υόρκη με 6.214 θέσεις. Έκλεισε στις 29 Μαρτίου του 1960.

9. Οι 15 πιο εμπορικές ταινίες όλων των εποχών σε εισπράξεις (διεθνώς) είναι:

01. «Avatar» του Τζέιμς Κάμερον, 2009
02 . «Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη» (Avengers: Endgame) των Άντονι και Τζο Ρούσο, 2019
03. «Avatar: The Way of Water» του Τζέιμς Κάμερον, 2022
04. «Τιτανικός» (Titanic) του Τζέιμς Κάμερον, 1997
05. «Star Wars: Η Δύναμη Ξυπνάει» (Star Wars: The Force Awakens) του Τζ.Τζ.Έιμπραμς, 2015
06. «Avengers: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας» (Avengers: Infinity War) των Άντονι και Τζο Ρούσο, 2018
07. «Spider-Man: No Way Home» (2021) του Τζον Γουότς
08. «Jurassic World» του Κόλιν Τρέβοροου, 2015
09. «Ο Βασιλιάς των Λιονταριών» του Τζον Φαβρό, 2019
10. «Οι Εκδικητές» («The Avengers») του Τζος Γουίντον, 2012
11. «Οι Μαχητές των Δρόμων 7» («Furious 7») του Τζέιμς Γουάν, 2015
12. «Top Gun: Maverick» του Τζόζεφ Κοσίνσκι, 2022
13. «Ψυχρά κι Ανάποδα ΙΙ» («Frozen II») των Τζένιφερ Λι και Κρις Μπακ, 2019
14. «Barbie» της Γκρέτα Γκέργουιγκ, 2023
15. «Εκδικητές: Η εποχή του Ultron» (Avengers: Age of Ultron) του Τζος Γουίντον, 2015

10. Η πιο ακριβή ταινία όλων των εποχών, αν υπολογίσει κανείς την αξία του δολαρίου την εποχή που γυρίστηκε, είναι η «Κλεοπάτρα» («Cleopatra», 1963). Τα 44 εκατομμύρια δολάρια που κόστισε ισοδυναμούν με 306.867.120 εκατομμύρια δολάρια.

11. Η μεγαλύτερη ταινία σε διάρκεια είναι το «Logistics» ή «Logistics Art Project» (857 ώρες ή 35 μέρες και 17 ώρες), ένα πειραματικό φιλμ σε σκηνοθεσία των Έρικα Μάγκνουσον και Ντάνιελ Άντερσον. Η ταινία προβλήθηκε κατά τη διάρκεια 5 εβδομάδων στη βιβλιοθήκη της Ουψάλα, από την 1η Δεκεμβρίου 2012 ως τις 6 Ιανουαρίου 2013. Πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της το 2014 στο Fringe Film Festival της Σεντσέν στην Κίνα.

12. Ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος ήταν ένα αισθητικό ρεύμα που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 και χαρακτηρίστηκε από τα θέματά του, που είχαν ρίζες στα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας και τους πολύ μικρούς προϋπολογισμούς παραγωγής.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποί του ήταν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Παντελής Βούλγαρης, ο Κώστας Φέρρης, η Φρίντα Λιάππα, η Τόνια Μαρκετάκη, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος και ο Σταύρος Τορνές.

13. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος (1935 - 2012) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες σκηνοθέτες και σεναριογράφους. Οι ταινίες του τιμήθηκαν με πολλά βραβεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με σπουδαιότερο τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών το 1998 για την ταινία «Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα». Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, δυστυχώς πέθανε στα γυρίσματα τις τελευταίας του ταινίας, το 2012.

14. Εξίσου σημαντικός είναι και ο Έλληνας σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς που καθιερώθηκε μέσα από διεθνείς παραγωγές και ταινίες με έντονα πολιτικό περιεχόμενο.

Ο Γαβράς έχει τιμηθεί με όσκαρ σεναρίου και Χρυσό Φοίνικα για την ταινία «Ο Αγνοούμενος» (1982), έχει κερδίσει το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας για το «Ζ» (1969) και τη Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου το 1990 με το «Μουσικό Κουτί».

15. Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών ιδρύθηκε το 1927. Αποτελείται από ανθρώπους του κινηματογράφου (ηθοποιούς, παραγωγούς, τεχνικούς κ.α.) και κάθε χρόνο συγκαταλέγει καινούργια μέλη στους κόλπους της. Η πρώτη απονομή βραβείων της, που λίγο αργότερα θα ονομάζονταν Όσκαρ, έγινε στις 16 Μαίου του 1929.

Η πρώτη ταινία που πήρε ποτέ το Όσκαρ καλύτερης ταινίας ήταν το «Wings» του Γουίλιαμ Γουέλμαν (1927). Ήταν η μοναδική βωβή ταινία στην ιστορία του θεσμού που κέρδισε τη μεγαλύτερη διάκριση μέχρι τη νίκη του «The Artist» του Μισέλ Χαζαναβίσιους το 2011.

16. Το μεγαλύτερο διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ του κόσμου είναι το Φεστιβάλ των Καννών στη Γαλλία. Ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1939, αλλά διακόπηκε πριν αρχίσει, εξαιτίας του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Το πρώτο επίσημο φεστιβάλ έγινε το 1946.

Η ύψιστη διάκρισή του, αυτή που δίνεται στην καλύτερη ταινία η οποία ψηφίζεται από ειδικά επιλεγμένη επιτροπή, λέγεται Χρυσός Φοίνικας.

17. Η πρώτη ταινία με διάλογο ήταν ο «Τραγουδιστής της Τζαζ» («The Jazz Singer») του Άλαν Κρόσλαντ, το 1927. Η πρώτη διάσημη ατάκα του ομιλούντος κινηματογράφου «Δεν έχετε ακούσει ακόμα τίποτα!» ήταν αποτέλεσμα αυτοσχεδιασμού, αλλά ο Σαμ Γουόρνερ της εταιρείας Warner Bros αποφάσισε σοφά να κρατηθεί στην τελική εκδοχή του φιλμ.

18. Η καλύτερη αμερικανική ταινία όλων των εποχών σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI) είναι ο «Πολίτης Κέιν» («Citizen Kane», 1941) του Όρσον Γουέλς. Σύμφωνα με τους συντάκτες του βρετανικού περιοδικού Sight and Sound (ή σύμφωνα με το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου), η καλύτερη ταινία όλων των εποχών είναι η «Ζαν Ντιλμάν» (1978) της Σαντάλ Ακερμάν.

19. Η Nouvelle Vague (Νέο Κύμα) ήταν ένα κίνημα που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 από μία ομάδα Γάλλων κριτικών και σκηνοθετών. Η επιδρασή του στο σινεμά θα ήταν καθοριστική, ενώ οι σημαντικότεροι εκπρόσωποί του ήταν ο Φρανσουά Τριφό και ο Ζαν Λικ Γκοντάρ.

Συνυφασμένο με το κίνημα του «Νέου Κύματος» ήταν και το πιο διάσημο και μακροβιότερο κινηματογραφικό περιοδικό του κόσμου, το Cahiers Du Cinema (Τετράδια Κινηματογράφου).

20. Οι πρώτες κινηματογραφικές προβολές στην Ελλάδα έλαβαν χώρα στις 29 Νοεμβρίου του 1896, σε ένα ισόγειο της οδού Κολοκοτρώνη στην Αθήνα. Η τιμή του εισιτηρίου ήταν 2,20 δραχμές, ενώ τα παιδιά μέχρι 7 ετών πλήρωναν το μισό. Οι 10 ταινίες που προβλήθηκαν ήταν ολιγόλεπτα φιλμ του Τόμας Έντισον. Η αίθουσα είχε το όνομα «Cinematographe Edison».

Η πρώτη ελληνική ταινία είναι η «Γκόλφω» (1914) του Kώστα Mπαχατώρη, ενώ η πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία ήταν ο «Αγαπητικός της Βοσκοπούλας» (1932) των Δημήτρη Τσακίρη και Ηλία Παρασκευά.

21. Το Free Cinema (Ελεύθερο Σινεμά) ήταν ένα βρετανικό κίνημα της δεκαετίας του 1960 (αντίστοιχο του Νέου Κύματος στην Γαλλία) που είχε ως σκοπό τον προσανατολισμό του βρετανικού σινεμά σε θέματα που αφορούσαν την εργατική τάξη.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποί του ήταν ο Τόνι Ρίτσαρντσον, ο Κάρελ Ράιζ και ο Λίντσεϊ Άντερσον.

22. Ο Ιταλικός Νεορεαλισμός ήταν μια κινηματογραφική τάση που εμφανίστηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιταλία και είχε για χαρακτηριστικό της την απεικόνιση της δύσκολης καθημερινής ζωής των απλών ανθρώπων και τον αγώνα τους για επιβίωση.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποί της ήταν ο Βιτόριο ντε Σίκα και ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, η διασημότερη ταινία της ο «Κλέφτης των Ποδηλάτων» («Ladri di Biciclette», 1948) του Βιτόριο ντε Σίκα.

23. Ο Γερμανικός Εξπρεσιονισμός εμφανίστηκε στην Γερμανία μετά τον A' Παγκόσμιο Πόλεμο με βασικό στυλ μια σχεδόν παραμυθένια εικονογράφηση που επέβαλλε η εξωπραγματική παρουσία των σκηνικών και η περίτεχνη χρήση του φωτός και των σκιών.

Σημαντικότεροι εκφραστές του πολύ επιδραστικού αυτού είδους ήταν ο Φριτς Λανγκ («Metropolis») και ο Φ. Γ. Μουρνάου («Νοσφεράτου»), ίσως οι δύο κορυφαίοι Γερμανοί σκηνοθέτες όλων των εποχών.

24. Η πρώτη τρισδιάστατη ταινία γυρίστηκε το 1922, είχε τίτλο «The Power of Love» και σκηνοθέτες ήταν οι Νατ Τζ. Ντέβεριχ και Χάρι Κ. Φέρολ. Σήμερα θεωρείται χαμένη. Η πρώτη τρισδιάστατη ταινία που κατασκευάστηκε από μεγάλο στούντιο ήταν το «Bwana Devil» (1952) του Αρχ Όμπολερ.

25. Η πρώτη εξ ολοκλήρου κατασκευασμένη σε ηλεκτρονικό υπολογιστή ταινία είναι το «Τoy Story» (1995) του Τζον Λάσιτερ, με εταιρεία παραγωγής την Pixar.