10:01
20/4

Κινηματογραφικά Πάθη: Απεικονίσεις της Πίστης στον κινηματογράφο

«Το Τέλος Μιας Σχέσης» (The End of the Affair, 1999) του Νιλ Τζόρνταν

Η φοβερή πρώτη ύλη του Γκράχαμ Γκριν και η σεναριογραφική φορα του Τζόρνταν, συναντά ένα από τα ιστορικά ρομαντικά ζευγάρια της μεγάλης οθόνης στα πρόσωπα των Ρέιφ Φάινς και Τζούλιαν Μουρ. Η Πίστη εδώ είναι στο διαλεκτικό κέντρο, υπαρκτή κι ανύπαρκτη, ο Θεός βρίσκεται παντού και σίγουρα στις λεπτομέρειες που μια εκλεκτή κινηματογραφική αφήγηση θα διαλέξει πονετικά να σου αποκαλύψει. Συγκλονιστικό θέμα και ένα άγρια διαζευκτικό σταυροδρόμι ζωής που ή θα σε σκοτώσει ή θα σε καταραστεί σε οργισμένη προμηθεϊκή αναμέτρηση με αυτά που σε υπερβαίνουν.

Τα Πάθη του Χριστού (The Passion of the Christ, 2004) του Μελ Γκίμπσον

Φοβερά αμφιλεγόμενη, όπως της πρέπει, ταινία που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες όλων των εποχών, πράγμα ισόποσα εύλογο και παράλογο. Εύλογο διότι η ιστορία του Χριστιανικού δράματος έχει απέραντη «αγοραστική» βάση, παράλογο διότι πρόκειται για ένα οριακό σπλάτερ οργιώδους βιαιότητας που σε κάνει να απορείς για την απήχησή του. Ο υπογράφων συνυπογράφει ανυπερθέτως για ένα ολοκληρωτικά προσωπικό έργο, βαρέως δογματισμού και ψυχωτικής προσήλωσης που χτυπιέται ολομέτωπα με τα ιδιωτικά του ρήγματα για να ανακαλύψει και να μεταλαμπαδεύσει σε συμβολικό επίπεδο, μέσα από τον βασανισμό του Ιησού, το ατέρμονο βάσανο του να είσαι άνθρωπος.

«Ένας Σοβαρός Άνθρωπος» (A Serious Man, 2009) των Τζόελ και Ίθαν Κοέν

Τα Μαθηματικά είναι ο δρόμος να καταλάβεις την Φυσική και το Χάος αυτός της άρνησης της ύπαρξης του Θεού. Και στις δύο περιπτώσεις οι αδελφοί Κοέν χρησιμοποιούν ιστορίες για να σου δώσουν να το καταλάβεις. Κι έτσι η κινηματογραφική διαδρομή είναι αυτή μιας επιφοίτησης. Στην επιφάνεια οι Κοέν ασκούν κριτική στον Ιουδαϊσμό, στο όνομά του όμως όλες οι θρησκείες εγκαλούνται. Χιουμοριστικά αποστασιοποιημένο, κυνικά παρατηρητικό, πικρά πεσιμιστικό, τούτο είναι ένα ένδοξο αριστούργημα που περιγράφει τα ανθρώπινα δεσμά και τον ρόλο της Πίστης σ' ένα εξωφρενικά άθεο κόσμο.

«Sunset Limited» (2011) του Τόμι Λι Τζόουνς

Δεν έχει κάνει πολλές σκηνοθεσίες ο Τόμι Λι Τζόουνς. Δυστύχημα. Όμως μεταξύ των ελαχίστων υπάρχει και τούτο εδώ, μια μεταγραφή Κόρμακ ΜακΚάρθι που χωράει άνετα στη λίστα μας με την βλοσυρή της σοβαρότητα και την ερεθιστική πειθώ της κουβέντας της για την Πίστη. Ανάμεσα σ' έναν αυτοκτονικό Λευκό κι έναν πιστό Μαύρο που απομένουν σ' ένα διαμέρισμα, λες κι οι τελευταίοι άνθρωποι πάνω στη Γη, να συζητούν αν υπάρχει Θεός. Καταπληκτικό, έρημο, φινάλε μιας αρραγούς δραματουργικά προσπάθειας θεατρογενούς (αλλά όχι θεατρικής) θεολογικής ταινίας.

«Γολγοθάς» (Calvary, 2014) του Τζον Μάικλ ΜακΝτόνα

Από εκείναι τα έργα που λειτουργούν υποδόρια αλλά τελικά, στην δεύτερη σκέψη, σε αφήνουν εμβρόντητο με την ισχύ των εκπληρωμένων τους προθέσεων. Ένας ιερέας μιας μικρής ιρλανδικής πόλης μαθαίνει στην κυριακάτικη εξομολόγηση πως ο εξομολογούμενος θα τον σκοτώσει σε μια ακριβώς εβδομάδα. Η πίστη, το καθήκον, οι «άλλοι», όχι ως κοπάδι αλλά σαν προσωπικό, ανειλημμένο ηθικό χρέος, η θνητότητα, όλα μπαίνουν σε μια πλήρως ασυνήθιστη συνταγή μεγάλου δράματος και εκκεντρικής κωμωδίας και αποδίδουν ένα λυρικό έργο πάνω στην Πίστη και τις δυσαναπλήρωτες επιπτώσεις της.