Το Νέο Αγόρι

Το σινεμά της Ωκεανίας, κυρίως στην δεκαετία του ’70, αλλά και σποραδικά ως σήμερα, πέρα από μια εντυπωσιακή παραγωγή κινηματογραφιστών που σε κάποια στιγμή τους σχεδόν όλοι βρέθηκαν στο Χόλιγουντ (Κότσεφ, Μπέρεσφορντ, Γουίαρ, Σκεπίσι, Άρμστρονγκ, Νόις), δονείται από τις μετασεισμικές αναταράξεις μιας βαθύτατης πολιτισμικής σύγκρουσης ανάμεσα στον γηγενή πληθυσμό και τους φερτούς λευκούς που βαθμιαία τον εξοστράκισαν – κυρίως δια της «ενσωμάτωσης».

Πολλοί δημιουργοί έχουν ασχοληθεί με το θέμα, λευκοί και γηγενείς (η αναφορά στον Πίτερ Γουίαρ του «Τελευταίου Κύματος» είναι επιτακτική εδώ), όμως στην προκειμένη περίπτωση έχουμε την φωνή ενός φυλετικά αρμοδιότερου, του Αβορίγινα Γουόρικ Θόρντον, που ίσως κάποιοι θυμούνται από την «Γλυκιά Πατρίδα» (2017), ή το παλαιότερο «Σαμψών και Δαλιδά» του 2009. Φτασμένος και ως διευθυντής φωτογραφίας (πρόσφατα φώτισε και τον «Γρήγορο Τσάρλι» που είδαμε στην Ελλάδα), ο Θόρντον φτάνει εδώ σε εικονογραφικά ύψη Νέστορ Αλμέντρος, του μεγαλειώδους φωτογράφου του Ρομέρ και του Τριφό, αλλά και του Μάλικ στο «Ημέρες Ευτυχίας», μια ταινία εμφανώς εικαστικά συγγενική με την παρούσα.

Το έργο όμως σκοντάφτει αφηγηματικά σε εμβόλιμες διάρκειες που ή κατεβάζουν τον ρυθμό υπέρμετρα, ή δεν προάγουν με τέμπο την ιστορία ώστε να μπορείς να παροτρύνεις ένα πιο «μέσο» κοινό στην θέαση

Ωστόσο, παρά το εικαστικό μεγαλείο των…προκλητικά φροντισμένων κάδρων, παρά επίσης και την ίσως καλύτερη συνθετικά στιγμή των Κέιβ και Έλις στο σάουντρακ, η ταινία καλείται να σταθεί αφηγηματικά και θεματικά στα δικά της πόδια. Εκεί, στην «μεσσιανική» ιστορία ενός 11χρονου Αβορίγινα στο Μοναστήρι (αντί ενός 12χρονου Ναζωραίου στον Ναό…), θα παρακολουθήσουμε την σύγκρουση του στεγνού δόγματος, υπηρετημένου από ψυχικά τραυματισμένες μοναχές, και της χυμώδους «αγριότητας», καθώς ο μικρός, από την πρώτη κιόλας σκηνή, εισάγεται σαν υπέρ-άνθρωπος θαυματοποιός.

Είναι δύσκολο να περιγράψεις μια ταινία λεπτομερειών και σημείων δίχως να την προδώσεις σε επίδοξους θεατές της, οπότε ας μείνουμε στην ασφάλεια ενός κατά δύναμιν προσεκτικού συμπεράσματος: Όπως αρμόζει στον καλό χαρακτήρα του δημιουργού, υπάρχει διάσταση ανάμεσα σε αυτά που περιγράφει το σενάριο και σε αυτά που υπογραμμίζει η σκηνοθεσία. Κι όταν συμβαίνει αυτό έχουμε μάθει να εστιάζουμε στον τόνο της δημιουργίας, που είναι τόνος ανθρωποκεντρικής ειρωνείας, αμετάκλητης πικρίας για την συντελεσμένη αλλοίωση του γηγενούς χαρακτήρα, αλλά και ενός –χριστιανικότατου- «οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσιν» που ο Γουόρικ εναποθέτει για τον αλλοτινό κατακτητή του. Είναι η παραδοχή μιας ήττας – με την μορφή του πώς ο «Πολιτισμός» καταργεί το θαύμα; Είναι μοιρολατρική αποδοχή; Υπάρχει, άραγε, παραδοχή; Κάθε θεατής θα βγάλει τα συμπεράσματά του. Προσωπικά βρήκα τόσο έντονο ανθρωποκεντρισμό που να θαμπώνει τα συμπεράσματα.

Ωστόσο, η πρόταση παραμένει. Και υπάρχουν δύο λόγοι ακόμα. Ένας μικρός - πραγματική αποκάλυψη και μια Μπλάνσετ, που αν και μετά το «Tar» σας είχαν μείνει αμφιβολίες ότι είναι η κορυφαία των καιρών μας, δείτε την εδώ

Στο ζήτημα της ταυτότητας, και αυτό μόνο θα αποκαλύψω, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον ο ρόλος της ένδυσης στο έργο. Ο γδυτός και ξυπόλητος μικρός ήρωας, απόλυτα επιβιωτικός και ευφυής στα μαγικά του χαρίσματα, ξέρει πολύ καλά ποιος είναι κι ας μην έχει χριστιανικό όνομα. Όταν θα το αποκτήσει, και ο πολιτισμός θα έχει φροντίσει να του φορέσει ρούχα και παπούτσια, δεν θα αναγνωρίζει τον εαυτό του και η μαγεία του θα έχει εξατμιστεί στον άγιο αιθέρα της παγανιστικής φύσης της ηπείρου του.

Το έργο όμως σκοντάφτει αφηγηματικά σε εμβόλιμες διάρκειες που ή κατεβάζουν τον ρυθμό υπέρμετρα, ή δεν προάγουν με τέμπο την ιστορία ώστε να μπορείς να παροτρύνεις ένα πιο «μέσο» κοινό στην θέαση. Χρειάζεται πειθώ για το κοινό αυτό και παρότι εικαστικά η ταινία είναι για screensaver, είναι καλύτερα να είσαι σκηνοθέτης, άρα να διευθύνεις και τον χρόνο, παρά διευθυντής φωτογραφίας και να απολαμβάνεις τα κάδρα σου.

Ωστόσο, η πρόταση παραμένει. Και υπάρχουν δύο λόγοι ακόμα. Ένας μικρός - πραγματική αποκάλυψη (Άσγουεν Ριντ) να συναρπάζει τον φακό και μια Κέιτ Μπλάνσετ, που αν και μετά το «Tar» σας είχαν μείνει αμφιβολίες ότι είναι η κορυφαία των καιρών μας, δείτε την εδώ να εξαφανίζεται πραγματικά, δίχως κεραία ερμηνευτικής ματαιοδοξίας, στον ρόλο μιας μοναχής που υπηρετεί ακατάπαυστα το κινηματογραφικό έργο της. Και το χριστιανικό της υπηρετεί, αλλά για τούτο οι έπαινοι ας είναι πιο φειδωλοί.