Essential Cinema #41: «Ελεύθερος Ωραρίου» (2001) του Λοράν Καντέ

Με τον «Ανθρώπινο Παράγοντα», και πριν ακόμη κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών με το «Ανάμεσα Στους Τοίχους» (2008), ο γαλλικής καταγωγής Λοράν Καντέ εγκαινίαζε το 1999 μια καριέρα αφοσιωμένη φαινομενικά στη γλώσσα και την αμεσότητα του κοινωνικού ρεαλισμού.

Με το «Ελεύθερος Ωραρίου» («L’ Emploi du Temps») επέλεξε δύο χρόνια αργότερα ένα πιο σύνθετο μονοπάτι, διηγούμενος την ιστορία ενός μεσήλικα (τον ερμηνεύει ο θαυμάσιος Ορελιέν Ρεκουάν) ο οποίος χάνει την δουλειά του και διάγει στο εξής διπλή ζωή: Αρνούμενος να εξομολογηθεί την αλήθεια στους δικούς του και στον εαυτό του διαλέγει να υπερασπιστεί μια πλάνη, όταν η πραγματικότητα γύρω του γίνεται ξαφνικά κομμάτια.

H σκηνοθεσία μιας ζωής, από τη σεναριακή συγγραφή και τις πρόβες μέχρι την εκτέλεση και τη βίαιη πτώση της αυλαίας

Ο λακωνικός και συνοφρυωμένος Βενσάν ντύνεται τα ρούχα ενός γνήσιου ηθοποιού. Μολις ο προσφιλής σε αυτόν ρόλος του φτασμένου εργαζόμενου, του ευγνώμονα οικογενειάρχη, του γιου που επαλήθευσε με τα παραπάνω τις προσδοκίες του πατέρα χαθεί, εκείνος τον ξαναγράφει από την αρχή. Μετατρέπει την καθημερινότητά του σε παράσταση, τον περίγυρό του σε ανυποψίαστους κομπάρσους. Το φιλμ γίνεται πλάι του η σκηνοθεσία μιας ζωής, από τη σεναριακή συγγραφή και τις πρόβες μέχρι την εκτέλεση και τη βίαιη πτώση της αυλαίας.

Το θέατρο το οποιο παίζει ο Βενσάν γίνεται αντανάκλαση του πανικού ενός ανθρώπου που συνειδητοποιεί πως η ύπαρξή του είναι η ακριβοθώρητη δουλειά του, οι τραπεζικές καταθέσεις του, το προφίλ του πετυχημένου και το άνετο σπίτι με την χαμογελαστή οικογένεια. Χωρίς αυτά δεν είναι τίποτα απολύτως. Τι γίνεται όμως όταν το παιχνίδι χαθεί; Ο Βενσάν αντλεί δύναμη από την παραίσθηση πως όλα συνεχίζονται. Αρνούμενος πεισματικά να αποδεχτεί την απώλεια του ελέγχου, μετατρέπει το ψέμα του σε διογκούμενη ψύχωση.

Ο Καντέ κινηματογραφεί το υπαρξιακό δράμα του ήρωά του με τη λανθάνουσα προοπτική ενός θρίλερ

Ο Καντέ κινηματογραφεί το υπαρξιακό δράμα του ήρωά του με τη λανθάνουσα προοπτική ενός θρίλερ. Διφορούμενοι χαρακτήρες, ατμόσφαιρα μυστηρίου, υποβόσκουσα ένταση βρίσκονται εδώ για να εκφράσουν τον εσωτερικό τρόμο ενός άντρα που ουδέποτε έμαθε να πορεύεται μακριά από το περιβάλλον το οποίο τον γαλούχησε, παρά μόνο όταν εξοστρακίζεται από αυτό. Μπορεί το φινάλε να μην κρύβει την οποιαδήποτε αποτρόπαια πράξη, στις υπνωτικές, σχεδόν ανεπαίσθητες εικόνες της ταινίας κρύβεται απόλυτη η συντριβή του μοντέρνου ανθρώπου. 

TIME OUT / L’ EMPLOI DU TEMPS
ΓΑΛΛΙΑ, 2001
Σκηνοθεσία: Λοράν Καντέ Σενάριο: Ρομπέν Καμπιγιό, Λοράν Καντέ Φωτογραφία: Πιέρ Μιλόν Μουσική: Τζόσελιν Πουκ Πρωταγωνιστούν: Ορελιέν Ρεκουάν, Καρίν Βιάρ, Σερζ Λιβροζέ, Ζαν-Πιέρ Μανζό Διάρκεια: 134΄