11:32
18/11

Scorsese Week: Μουσική, ανθρώπινες ιστορίες και 7η Τέχνη στα ντοκιμαντέρ του Μάρτι

Στο μουσικό σκέλος των ντοκιμαντέρ της φιλμογραφίας του, η αρχή έγινε με το θρυλικό «The Last Waltz» και την υποτιθέμενη τελευταία συναυλία των The Band την οποία ο Σκορσέζε κινηματογράφησε την ημέρα των Ευχαριστιών του 1976 στο Σαν Φρανσίσκο. Στη σκηνή εκτός από το συγκρότημα παρέλασαν μεγαθήρια της μουσικής όπως οι Έρικ Κλάπτον, Μάντι Γουότερς, Μπομπ Ντίλαν και Νιλ Γιανγκ.

Ο τελευταίος μάλιστα υπέστη αρκετή επεξεργασία στο post production για να αφαιρεθεί ένα βραχάκι κοκαΐνης που κρεμόταν από τη μύτη του κατά τη διάρκεια του σόου.  Ο Μπομπ Ντίλαν από την άλλη, αν και ανέβηκε στη σκηνή για αρκετή ώρα, επέτρεψε να κινηματογραφηθούν μόνο δύο τραγούδια, καθώς φοβόταν μην επισκιαστεί το «Renaldo and Clara», η ταινία που ετοίμαζε ο ίδιος εκείνο τον καιρό.

Αρκετά χρόνια αργότερα, Ντίλαν και Σκορσέζε ξανασυναντήθηκαν κινηματογραφικά, αυτή τη φορά στο «No Direction Home: Bob Dylan» (2005) το βιογραφικό ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον θρύλο της αμερικανικής φολκ και ροκ κουλτούρας που καλύπτει τη ζωή και την καριέρα του Ντίλαν από το 1961 και την άφιξή του στη Νέα Υόρκη μέχρι και το 1966 και το γνωστό ατύχημα με τη μοτοσικλέτα του.

Πριν μερικούς μήνες, μια δεύτερη συνεργασία των Σκορσέζε - Ντίλαν, το «Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese» που εστιάζει στην χρονική περίοδο 1975-76 και την ομώνυμη, θρυλική τουρνέ του καλλιτέχνη, αποτέλεσε την πρώτη παραγωγή του σκηνοθέτη που προβλήθηκε μέσω Netflix πριν τον επερχόμενο «Ιρλανδό».

Το 2006, τρεις δεκαετίες μετά το «The Last Waltz» ο Σκορσέζε επιλέγει να ασχοληθεί ξανά με ένα συγκρότημα και αυτή τη φορά σειρά έχουν οι αγαπημένοι του Rolling Stones. Δυο συναυλίες της μπάντας στη Νέα Υόρκη κινηματογράφουνται και μοντάρονται μαζί με αρχειακό υλικό και πλάνα από τα παρασκήνια για να δημιουργηθεί το «Shine a Light», στο οποίο εκτός από τους Μπάντι Γκάι, Τζακ Γουάιτ και Κριστίνα Αγκιλέρα, που μοιράζονται τη σκηνή με τους Stones την τιμητική τους έχουν και καλεσμένοι όπως ο Μπιλ Κλίντον, η σύζυγός του Χίλαρι και ο πρόεδρος της Πολωνίας Αλεξάντερ Κβασνιέβσκι.  

Αξίζει να σημειωθεί πως τρία χρόνια πριν ο αεικίνητος Σκορσέζε είχε προλάβει ήδη να βάλει την υπογραφή του σε μία σειρά από επτά ντοκιμαντέρ με τον γενικό τίτλο «The Blues» στα οποία επτά διαφορετικοί σκηνοθέτες (ανάμεσά τους ο Βιμ Βέντερς, ο Κλιντ Ίστγουντ και φυσικά ο ίδιος ο Μάρτι) εξερευνούσαν τις ρίζες της μπλουζ μουσικής. Το σχετικά πρόσφατο «George Harrison: Living in the Material World», άλλο ένα μουσικό ντοκιμαντέρ του βραχύσωμου Αμερικάνου (ο οποίος πάντα ενδιαφερόταν και για ένα φιλμ σχετικά με τον Φρανκ Σινάτρα) ρίχνει φως αυτή τη φορά στο πιο σιωπηλό από τα «σκαθάρια» τον Τζορτζ Χάρισον. Έχοντας για συμπαραγωγό τη χήρα του Χάρισον, ο Σκορσέζε παραδίδει μία αγιογραφία του σπουδαίου κιθαρίστα αναδεικνύοντας αφενός την τεράστια συνεισφορά του στη δημιουργία του μύθου των Beatles και σκιαγραφώντας αφετέρου την ψυχοσύνθεση ενός ανθρώπου που προσπάθησε να βρει την αρμονία μεταξύ πνευματικού και υλικού κόσμου.

Πέρα όμως από στίχους, νότες και ροκ αστέρια στη σκηνή, ο Σκορσέζε πάντα αγαπούσε να καταγραφεί στο σελιλόιντ τις συνέντευξεις που έπαιρνε από αγαπημένα του πρόσωπα. Το 1974, στο «Italianamerican»,  ο Αμερικανός σκηνοθέτης αφήνει τους γονείς του να διηγηθούν την ιστορία της οικογένειάς τους στη Νέα Υόρκη και τη Σικελία, στο «American Boy: A Profile of Steven Prince» (1978) ο φίλος του, Στίβεν Πρινς (γνωστός για τον μικρό του ρόλο ως πωλητής όπλων στον «Ταξιτζή») περιγράφει τις εμπειρίες του από τα ναρκωτικά και τις περιοδείες του ως τουρ μάνατζερ του Νιλ Ντάιαμοντ, ενώ στο «Public Speaking» (2010) η γνωστή περσόνα του νεοϋορκέζικου κύκλου διανοήσης, Φραν Λίμποβιτς, μας παρουσιάζει τη δική της εναλλακτική κοσμοθεωρία.

Αν όμως κάποιος υποχρέωνε τον Σκορσέζε να επιλέξει ένα και μόνο πάθος του, τότε αυτό θα ήταν το πάθος του για το σινεμά και την ιστορία του. Το σχεδόν τετράωρο «A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies» του 1995  είναι η πρώτη απόδειξη των παραπάνω καθώς στο ντοκιμαντέρ ο Σκορσέζε αναλαμβάνει και την αφήγηση κάνοντας μία επικών διαστάσεων αναδρομή στον αμερικανικό κινηματογράφο από τον Γκρίφιθ μέχρι και τις μέρες του.

Ακόμα, το «A Letter to Elia» (2010)  αποτελεί τον φόρο τιμής του Σκορσέζε στον αγαπημένο του Ελία Καζάν, ενώ το 1999 είχε προηγηθεί το «Il Mio Viaggio in Italia», το ταξίδι του Αμερικανού σκηνοθέτη στον ιταλικό νεορεαλισμό και το σινεμά των Ροσελίνι, Αντονιόνι, Ντε Σίκα, Φελίνι και Βισκόντι.

Τέλος από αυτή την αναδρομή δεν θα μπορούσε να λείπει το «Street Scenes» του 1970, το μοναδικό μέχρι σήμερα αμιγώς πολιτικό ντοκιμαντέρ του Σκορσέζε που αποτελεί το χρονικό δυο μαζικών διαμαρτυριών εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ τον Μάιο του 1970 στη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον. Με πλάνα γυρισμένα από φοιτητές κινηματογράφου, μεταξύ αυτών και ο Όλιβερ Στόουν, το «Street Scenes» έχει μείνει στην ιστορία για την τελευταία τους κοινή όπου οι Μάρτιν Σκορσέζε, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Τζέι Κοκς και Βέρνα Μπλουμ συζητούν με ένταση και θυμό την ανάγκη για αλλαγή. 

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΚΟΡΣΕΖΕ

Κυριακή 17/11
«Το σινεμά ήταν η μοναδική διέξοδος»: Ο Μάρτιν Σκορσέζε εξομολογείται αποκλειστικά στο cinemagazine

Ως ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν σκηνοθέτη - δάσκαλο και λίγο πριν την επίσημη κυκλοφορία της νέας του ταινίας «Ο Ιρλανδός» (διαβάστε τη γνώμη μας εδώ) σε ευρύτερο κύκλωμα αιθουσών την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου, το cinemagazine.gr θα αφιερώσει όλη την εβδομάδα (17-23/11) στο έργο του μεγάλου Μάρτιν Σκορσέζε. Μείνετε συντονισμένοι!