Αντίο μεγάλε Μ. Έμετ Γουόλς (1935-2024)

Το γεγονός ότι κάποιοι εδώ στο χωριό του σινεμά θεωρούμε ότι ο Έμετ Γουόλς είναι παντού σε ένα σινεμά που αγαπάμε, δεν ευλογεί τόσο εμάς που το λέμε, όσο τον ίδιο τον ηθοποιό που μας έκανε κάποτε να πιστεύουμε ότι βρίσκεται σε κάθε σοβαρή ταινία του Χόλιγουντ, που (ως σοβαρή) χρειάζεται έναν καρατερίστα ολκής να την βάλει σε αφηγηματική τάξη.

Η αλήθεια είναι πως ο Γουόλς, παρά τα βροντερά 230κάτι credits του, δεν έχει όσο μεγάλο αριθμό κινηματογραφικών παραγωγών θα περίμενε κανείς από το διαμέτρημα και το είδος της δουλειάς του. Οι μισές περίπου δουλειές του είναι για την τηλεόραση - και θα βρεις πολλές χρονιές που παίζει σε «μόνο» 2-3 ταινίες τον χρόνο, αριθμό που τι να πει ας πούμε στον Νίκολας Κέιτζ (και άλλους) που κάνουν τόσες πρωταγωνιστικές δουλειές τον χρόνο. 

Ο Γουόλς μοιάζει να τα διάλεγε τα έργα. Όχι ότι τα πιο πολλά είναι καλά - αυτό είναι πρακτικά αδύνατον. Αλλά έχει τόσα πολλά καλά και, το σπουδαιότερο, τόσα πολλά κλασικά στην πλάτη του, που λες είχε το κοκκαλάκι ο άνθρωπος. Το είχε. Ήταν εντελώς αυτό που έλεγε ο κριτικός Ρότζερ Έμπερτ, και παραφράζω, βασιλιάς της γλίτσας, ένας τύπος που είχε την φυσιογνωμία, την εκφορά και την κινησιολογία (πολλές φορές την ακινησία) να υποδυθεί έναν γλοιώδη τύπο της δράσης. Μια φορά υπήρξε πρωταγωνιστής σε μεγάλη ταινία: Οι μάστορες του κάστινγκ και δυο τύποι που επίσης έχουν εκπληκτικό μάτι για τους λεγόμενους β' ρόλους, οι αδελφοί Κοέν, τον έβαλαν αρχηγό στο ντεμπούτο τους, το κλασικό πια «Μόνο Αίμα» (1984).

Ο Γουόλς έπαιξε σε πολύ Πόλακ, μετά σε πολλές δουλειές με τον Ρέντφορντ, σκηνοθετικές του ή και μόνο ερμηνευτικές, με τον Μπίτι, με τον Χόφμαν (ειδικά στο αδίκως ξεχασμένο, «Straight Time» του '78), με τον Πατσίνο, με τον Τζίμι Κάαν. Έπαιξε σε έργα όπως το Σέρπικο, το Gambler, το Μεγάλο Ανθρωπάκι, το τρελό Jerk με τον Στιβ Μάρτιν, το απολαυστικό Slap Shot με τον Πολ Νιούμαν (ξαναβρέθηκαν και χρόνια μετά στο Twilight), την Silkwood του Νίκολς με την Μέριλ Στριπ. Έπαιζε βέβαια στο Blade Runner που τον θυμόμαστε ίσως οι περισσότεροι. Ήταν συχνότατα διεφθαρμένος, ερημίτης, σιχαμένος σερίφης, καταλάβατε. Πάντα ήταν όμως κάτι ακόμα: Ο απαραίτητος ρολίστας που τρέχει την αφήγηση, που διαχωρίζει τον πρωταγωνιστή, που προασπίζεται τον θίασο των ρόλων και κάνει μια διανομή (κι ένα έργο βέβαια) αξέχαστο.

Γιατί η τέχνη του ηθοποιού χαρακτήρων, του καρατερίστα δηλαδή που πολλοί λανθασμένα θεωρούν υποτιμητικό χαρακτηρισμό, είναι κάτι παραπάνω από «μεγάλη», είναι αναγκαία. Χωρίς αυτήν καταρρέει το αφηγηματικό σινεμά, διαλύεται ο ρυθμός μιας αφήγησης, ξεχνιέται η ιστορία, δεν έχει μια φάτσα να πατήσει η μνήμη και η κρίση του καθοδηγούμενου θεατή. Όλα αυτά ήταν ο Γουόλς. Ήταν κι αυτός, όπως τόσοι και τόσοι στην ιστορία του σινεμά (και ασφαλώς στα νεότερα χρόνια - Μπουσέμι, Τουρτούρο, Ντιν Στάντον, Τ. Γουόλς, Μπέικερ Χολ, Στούλμπαργκ, Σαμ Έλιοτ, Πέιμερ, Κρόμγουελ, Σίμονς) - αν και τείνει προς το φθίνουσα τέχνη, άλλη συζήτηση ίσως αυτή.

Δεν θα μας λείψει ακριβώς, αφού οι ταινίες του είναι τόσες και τόσο διάσημες που κάθε ευσυνείδητος σινεφίλ θα «πέφτει» κάθε τόσο πάνω του. Αλλά, να είμαστε ειλικρινείς, μας λείπει ο νεότερος εαυτός μας που τον ανακάλυπτε με την ευτυχία του «πάλι αυτός» που ξεστομίζαμε με το που έβγαινε. 

Ας είναι ελαφρύ το χώμα.