Βίντεο: Το μονοπλάνο στο σινεμά του Αλφόνσο Κουαρόν

Το μονοπλάνο είναι όπως μαρτυρά η λέξη ένα ενιαίο πλάνο που δεν διακόπτεται από μοντάζ. Θεωρητικά τουλάχιστον η έννοιά του αντιβαίνει μια βασική δομή της αισθητικής του κινηματογράφου που στηρίζεται στο μοντάζ. Στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, διότι το μονοπλάνο εμφαίνει σε αυτό που λέμε εσωτερικό μοντάζ, καθώς όσο παρατηρείς την εστίαση του σκηνοθέτη τόσο εντός του πλάνου εκτυλίσεται μια σειρά γεγονότων που, αν πρόκειται για μονοπλάνο μελετημένο, «διαλέγεις» να δεις μοντάροντας ουσιαστικά την δική σου εσωτερική αφήγηση.

Ταυτόχρονα το μονοπλάνο είναι ένα αφηγηματικό μέσο που χαρίζει απόλυτη ενότητα χώρου, χρόνου και δράσης, υπογράφοντας και την αριστοτελικότητα αλλά, ίσως ακόμα περισσότερο, μια διαρκούσα αίσθηση που σε ταυτίζει με τη δράση, τον ήρωα ή/και το σκηνοθετικό βλέμμα.

Το βίντεο διαβάζει λάθος το εναρκτήριο μονοπλάνο του Σαμ Μέντες στο «Spectre», θεωρώντας το δραματουργικά αχρείαστο, πράγμα που δεν ισχύει φυσικά διότι μέρος της δραματουργίας δεν είναι μόνο το επεισόδιο μιας πλοκής αλλά πρωτίστως η τοποθέτησή του στον χωροχρόνο του ή των χαρακτήρων και μετάδοση της ατμόφαιρας αυτής στον θεατή.

Αυτό δεν σημαίνει πως το μονοπλάνο συχνά γίνεται όπλο επιδειξιομανίας, εντυπωσιασμού και τεχνικής δυνατότητας, που αποσυντονίζουν τον θεατή και χαλούν και την υφολογία του έργου. Όμως στον Κουαρόν, τον μεγαλύτερο μαέστρο του μονοπλάνου στην ιστορία του σινεμά, τα μονοπλάνα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αφήγησης, νευραλγικός τρόπος απορρόφησης της προσοχής του θεατή για λόγους δραματικούς.

Δείτε στο βίντεο κλασικές του μονοπλανικές στιγμές («Μεγάλες Προσδοκίες», «Gravity», «Ρόμα» «Παιδιά των Ανθρώπων»), θυμηθείτε εκείνο το καταπληκτικό του πλάνο με τα δύο αυτοσχέδια κάδρα στο «Θέλω και τη Μαμά σου» που προλογίζουν το μνημειώδες σταθερό αρχικό της «Ρόμα» (που αν το σκεφτείς θα δεις πως σχηματίζεται το κινηματογραφικό κάδρο) και παρακολουθήστε πως εντός ενός μονοπλάνου αναπτύσσεται σε πολλαπλό επίπεδο η αφήγηση τόσο σε δραματικό όσο και σε θεματικό επίπεδο.