Γενέθλια «Ψυχώ»: 9+1 πράγματα που (ίσως) δεν γνωρίζετε για την σκηνή στο ντους - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:33
16/6

Γενέθλια «Ψυχώ»: 9+1 πράγματα που (ίσως) δεν γνωρίζετε για την σκηνή στο ντους

64 χρόνια από την ταινία-στροφή του αμερικανικού σινεμά και διασκεδάζουμε με 9 (συν μία) πληροφορίες για την ίσως χαρακτηριστικότερη κινηματογραφική σκηνή της ιστορίας του και σίγουρα την πιο πολυσυζητημένη.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

1. To «78/52» του 2017 είναι ένα ντοκιμαντέρ 91 λεπτών αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στα 45 δευτερόλεπτα της σκηνής στο ντους. 78 είναι οι θέσεις της κάμερας και 52 είναι τα «κοψίματα» του Χίτσκοκ με τον Τζορτζ Τομαζίνι, τον σπουδαίο μοντέρ του. 

2. Ο Χίτσκοκ γύρισε το «Ψυχώ» γιατί ήθελε να κάνει ένα γρήγορο, «αντάρτικο» έργο, με τηλεοπτικό συνεργείο και γιατί πρωτίστως ήθελε να γυρίσει την σκηνή στο ντους. Αυτή η σκηνή αλλάζει πολλαπλά το σινεμά, όπως θα πούμε στο +1 στο τέλος του κειμένου, και προλέγεται διαρκώς μέχρις ότου συμβεί, ακόμα και από τους καθαριστήρες στη βροχή.

3. Χίτσκοκ και ηδονοβλεψία πάνε πακέτο, περισσότερο κι απ' όσο σινεμά και ηδονοβλεψία γενικώς. Όμως εδώ, έξι χρόνια μετά τον «Σιωπηλό Μάρτυρα», όπου η διαδικασία της θέασης γίνεται το θέμα μιας ταινίας, ο Χίτσκοκ παίζει ακόμα περισσότερο με το μοτίβο. Αν πρέπει να εντοπίσεις ένα διασκεδαστικό trivia εδώ ανήκει σε μια σιωπηλή στιγμή λίγο πριν τη σκηνή του ντους. Ο Νόρμαν (Πέρκινς) λίγο πριν αρχίσει να βλέπει την Μάριον (Τζάνετ Λιτ) από την «κλειδαρότρυπα» του τοίχου, αφαιρεί έναν πίνακα. Ο οποίος λέγεται «Susanna and the Elders» και απεικονίζει άντρες που βλέπουν μια γυναίκα να παίρνει το μπάνιο της.

4.  Η σεκάνς «ανανεώνει» την φιλμική γλώσσα, την γραμματική του μοντάζ και του mise en scene. Περιέχει jump cuts και σπασίματα του τέταρτου τοίχου, την ίδια εποχή με τα τρομερά παιδιά της νουβέλ βαγκ.Βέβαια για να είμαστε ακριβείς, jump cuts προϋπήρχαν από την εποχή του Μελιές και του Αϊζενστάιν.

5. Τον ρόλο του αίματος στη σκηνή έπαιξε το σιρόπι σοκολάτας Hershey.

6. Το μαχαίρι δεν ακουμπά ποτέ το κορμί της body double Μάρλι Ρένφρο, ενός κοριτσιού του Playboy που αντικατέστησε την σταρ Τζάνετ Λι. Είναι το χέρι της που βλέπουμε να πιάνει την κουρτίνα. Το μοναδικό της ερμηνευτικό credit θα ερχόταν δύο χρόνια μετά στο «Tonight for Sure» του ΦράνσιςΦορντ Κόπολα.

7. To πλάνο του νερού στο σιφώνι που γίνεται dissolve στην ίριδα του ματιού της «νεκρής» Τζάνετ Λι γυρίστηκε 26 φορές. Δεν διασώζεται παρά το take που χρησιμοποιήθηκε τελικά. Υπάρχει μια ανεπάισθητη κίνηση του ματιού της Λι, που χρησιμεύει και τέλεια σαν αποτύπωση της «τελευταίας της πνοής».

8. Για τον ήχο του μαχαιριού στο σώμα χρησιμοποιήθηκε μια ειδική ποικιλία πεπονιού, το Casaba. Μια τεράστια σειρά από πεπόνια είχε απλωθεί στο στούντιο με τον ηχολήπτη κέρβερο να «ακούει» ήχους μαχαιρωμένων φρούτων. Φονικό και η χαρά του fruitarian.

9. Όσο και αν φαίνεται παράξενο ήταν η σκηνή εξαιτίας της οποίας άλλαξαν οι συνήθειες προσέλευσης στην αίθουσα. Εισερχόμενοι οι θεατές άκουγαν την φωνή του Χίτσκοκ από τα ηχεία να απαγορεύει την είσοδο θεατών μετά την έναρξη του φιλμ. Ο λόγος - τι άλλο;- να μην υπάρξει δυσαρέσκεια που μετά τη μέση θα ψάχνανε την σταρ του έργου, Τζάνετ Λι.

Αντιδράσεις κοινού εποχής στη σκηνή του ντους

10 το καλό. Το «Ψυχώ» προλέγει τον μοντερνισμό ποικιλοτρόπως. Ο βασικός λόγος είναι η περιώνυμη σκηνή του ντους. Που έρχεται εντελώς ξαφνικά παραλαμβάνοντας μια ταινία για μια γυναίκα που κάνει μια ληστεία και μετανοιώνει σε έναν παροξυσμό οριζόντιου και κάθετου τρόμου με άλλον κεντρικό χαρακτήρα. Η «αυθαιρεσία» του να κινείς ένα έργο για την μισή του διάρκεια προς μια κατεύθυνση και με τέτοιο σοκαριστικό τρόπο να την γυρίζεις 180 μοίρες δεν έχει προηγούμενο. Και με την βαριά υπογραφή Χίτσκοκ διεύρυνε το τί (και το πώς) μπορεί να ειπωθεί στο σινεμά. Χάρη στη σκηνή αυτή πήραν φωτιά μολύβια, στυλό, γραφομηχανές και πληκτρολόγια. Γράφτηκαν σενάρια, κριτικές και άνθρωποι σε κινηματογραφικές σχολές.