Μικρές και μεγάλες ιστορίες που ενώνουν τον θρύλο με την πραγματικότητα, ντοκιμαντέρ που βλέπουν πέρα από τις γραμμές του γηπέδου, ποδοσφαιριστές-ηθοποιοί και η αθέατη σχέση του αθλήματος με την πολιτική. Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου μέσα από ένα κινηματογραφικό πρίσμα.
Αν το Μουντιάλ του 1970 έχει ως σήμερα το ρόλο της διαχωριστικής γραμμής στην πορεία της διοργάνωσης, λόγω κυρίως της προβολής της από τα ΜΜΕ από εκεί και πέρα, η συνηθισμένη καθυστέρηση στη χώρα μας τοποθετεί το Μουντιάλ του 1982 στην αντίστοιχη θέση. Είναι η εποχή που οι έγχρωμες τηλεοράσεις κατακλύζουν πλέον την ελληνική αγορά μπαίνοντας στα περισσότερα ελληνικά σπίτια και η ΕΡΤ στήνει μεγάλες παραγωγές με κάλυψη των περισσότερων αγώνων ζωντανά, με απεσταλμένους εντός γηπέδου, μετατρέποντας και εδώ το παγκόσμιο κύπελλο σε ένα σημαντικό τηλεοπτικό γεγονός που δημιουργεί και χωρίζει παρέες κάθε 4 χρόνια.
Αγωνιστικά, υπήρξαν αρκετοί αγώνες που έχουν μείνει αξιομνημόνευτοι ως σήμερα – όχι απαραίτητα για καλούς λόγους. Ο χειρότερος ήταν για το ματς των ομίλων ανάμεσα σε Δ. Γερμανία και Αυστρία όπου με νίκη των Γερμανών με ένα γκολ διαφορά θα προκρίνονταν και οι 2, εις βάρος της Αλγερίας, ενώ με οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα κάποιος από τους 2 θα αποχωρούσε. Οι Γερμανοί προηγήθηκαν στο 10’ και για 80 λεπτά έκαναν πλάκα με τους Αυστριακούς, εξαγριώνοντας όχι μόνο τους Αλγερινούς, αλλά φιλάθλους των χωρών τους και Ισπανούς ή άλλους ουδέτερους που πλήρωσαν εισιτήριο για να δουν μια παρωδία – τη «Ντροπή του Χιχόν» όπως χαρακτηρίστηκε. Στη δεύτερη φάση βρέθηκαν 12 ομάδες (από τις 24 της πρώτης, καθώς αυξήθηκε κατά 8 ο αριθμός τους), χωρίστηκαν σε 4 ομίλους των τριών και ενώ Γαλλία, Δ. Γερμανία και Πολωνία προκρίθηκαν σχετικά εύκολα, ο όμιλος-φωτιά με Ιταλία, Βραζιλία και Αργεντινή ξεκίνησε με 2 ήττες των κατόχων του τροπαίου και όλα θα κρινόταν στο ματς Ιταλία-Βραζιλία. Οι εντυπωσιακοί τότε βραζιλιάνοι, που ήταν φαβορί για το τρόπαιο, βρήκαν τον μάστορά τους στο πρόσωπο του Πάολο Ρόσι, που με 3 γκολ σημάδεψε έναν από τους εντυπωσιακότερους αγώνες που έγιναν ποτέ και οδήγησε τελικά την Ιταλία στους ημιτελικούς. Εκεί ήρθε η εύκολη νίκη επί της Πολωνίας, ενώ στον άλλο ημιτελικό, χρειάστηκε για πρώτη φορά η διαδικασία των πέναλτι για να κρίνει τον νικητή. Δ. Γερμανία και Γαλλία ήρθαν ισόπαλες 1-1 στον κανονικό αγώνα, 3-3 στην παράταση, οδηγήθηκαν στα πέναλτι όπου ο Σουμάχερ έγινε ήρωας πιάνοντας δύο – αφού πρώτα στη διάρκεια του αγώνα κόντεψε να σκοτώσει τον Μπατιστόν. Στον τελικό όμως η τύχη και οι δυνάμεις εγκατέλειψαν τους Γερμανούς, η Ιταλία έδωσε παράσταση στο δεύτερο ημίχρονο και κέρδισε άνετα με 3-1, στη βραδιά που κατά τον Γιάννη Διακογιάννη, η εξυπνάδα, το μπρίο και η φαντασία κέρδισαν την δύναμη, τον ρεαλισμό και το ποδόσφαιρο των ρομπότ.
Η κατάκτηση αυτού του Μουντιάλ ήταν και η απάντηση της στιγματισμένης ποδοσφαιρικά (για τα Μουντιάλ του 1934 και 1938) Ιταλίας, αλλά και μια διαφυγή για τους πολίτες μιας πολιτικά ταραγμένης χώρας. Ο Μάρκο Τζιορντάνα, στο εξάωρο έπος του, «La meglio gioventù» (2003), μέσα από τις περιπέτειες 2 αδερφών, εξιστορεί όλη σχεδόν τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, αφήνοντας αρκετό χώρο στο τρόπαιο του 1982, που παρουσιάζεται ως ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα που συνέβησαν στην Ιταλία στο διάστημα 1960-2000 αλλά και ένα σπάνιο και αδιαμφισβήτητο γεγονός ένωσης της χώρας.
Όμως δε χρειάζεται να είσαι ο νικητής για να σε ενώσει το ποδόσφαιρο. Το εύρημα αυτό χρησιμοποίησε και ο ισραηλινός Έραν Ρίκλις στην ταινία του «Cup Final» (1991) που βάζει το Μουντιάλ της Ισπανίας ως πεδίο συμφιλίωσης. Η ταινία αφηγείται την περιπέτεια ενός ισραηλινού ποδοσφαιρόφιλου που ενώ έχει κλείσει εισιτήρια για να πάει στην Ισπανία, η χώρα του εισβάλλει στον Λίβανο και ο ίδιος καλείται να πολεμήσει. Εκεί αιχμαλωτίζεται από ένα γκρουπ παλαιστίνιων όμως η μουντιαλική συζήτηση των ημερών και η τυχαία αγάπη τους για την ιταλική ομάδα, φέρνει κοντά τις 2 πλευρές.
Αν όμως αυτή είναι η φωτεινή πλευρά του ποδοσφαίρου, υπάρχει και η σκοτεινή. Στην Αγγλία αυτή εκδηλώθηκε με τη σταδιακή άνοδο του χουλιγκανισμού, καθώς τα αυξανόμενα κοινωνικά προβλήματα της χώρας έφεραν πλήθη απογοητευμένων νέων στο γήπεδο με σκοπό τη βία, και ελάχιστη προσοχή στο τί γίνεται εντός γηπέδου. Το «Arrivederci Millwall», μια αγγλική ταινία του 1990, ακολουθεί 5 οπαδούς της Μίλγουολ (ομάδας με χρόνια φήμη για τη «σκληρή» κερκίδα της) στο ταξίδι τους για την Ισπανία, όπου πηγαίνουν περισσότερο για να βγάλουν τα απωθημένα τους, παρά να δουν ποδόσφαιρο - ειδικότερα ο ένας εξ αυτών που έχει χάσει πρόσφατα τον αδερφό του στα Φώκλαντ. Στη σχετικά μικρή διάρκεια του φιλμ (περίπου 1 ώρα) ελάχιστη σημασία δίνεται στο παιχνίδι καθώς παρουσιάζονται τα πολλά προβλήματα που προκαλούν οι Άγγλοι οπαδοί σε αυτό το ταξίδι, στην πίστη που έχουν σε αυτό που κάνουν και την τιμή που νιώθουν διαλύοντας τα πάντα στο πέρασμά τους.
Τέλος, ειδική αναφορά πρέπει να γίνει σε ένα ντοκιμαντέρ του 2010, το «Uno, la historia de un gol» που παρουσιάζει την ιστορία της ομάδας του Ελ Σαλβαδόρ, που έκανε την έκπληξη και προκρίθηκε στην Ισπανία, όμως το ταξίδι αποδείχτηκε εφιαλτικό. Έχασε στο πρώτο ματς με το αδιανόητο 10-1 από την Ουγγαρία και παραμένει η μοναδική ομάδα που έχει δεχτεί διψήφιο αριθμό γκολ από κάποια άλλη σε τελική φάση. Το ντοκιμαντέρ πιάνει το παρασκήνιο εκείνων των ημερών, τα όσα τράβηξαν οι παίκτες από την ομοσπονδία τους αλλά και το γεγονός ότι η συμμετοχή στο Μουντιάλ παραμένει γι αυτούς κάτι πολύ σπουδαίο ως σήμερα, παρά την «ιστορική» δεκάρα.
Διαβάστε ακόμη:
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #12: Αργεντινή 1978, οι εξαφανισμένοι
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #11: Δ.Γερμανία 1974, εθνικός διχασμός
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #10: Μεξικό 1970, διακοπές διαρκείας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #9: Αγγλία 1966, παιδιά και ηγέτες
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #8: Χιλή 1962, η χαρά του κόσμου
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #7: Σουηδία 1958, η απόλυτη θεωρία συνωμοσίας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #5: Βραζιλία 1950, το έγκλημα του Μπαρμπόζα
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #4: Παταγονία 1942, το Μουντιάλ που δεν έγινε ποτέ. Ή μήπως έγινε;
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #3: Γαλλία 1938, το χαμένο φιλμ και η ντροπή της FIFA
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #2: Ιταλία 1934, η ομάδα-θαύμα που αγάπησαν οι διανοούμενοι
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #1: Ουρουγουάη 1930, ταξίδι στο Νέο Κόσμο