Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #12: Αργεντινή 1978, οι εξαφανισμένοι - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
9:11
7/12

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #12: Αργεντινή 1978, οι εξαφανισμένοι

Μικρές και μεγάλες ιστορίες που ενώνουν τον θρύλο με την πραγματικότητα, ντοκιμαντέρ που βλέπουν πέρα από τις γραμμές του γηπέδου, ποδοσφαιριστές-ηθοποιοί και η αθέατη σχέση του αθλήματος με την πολιτική. Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου μέσα από ένα κινηματογραφικό πρίσμα. 

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Αναφερόμενο συνήθως στις πιο μαύρες στιγμές του θεσμού, το Μουντιάλ του 1978 είναι το τελευταίο μέχρι σήμερα όπου επηρεάστηκε τόσο άμεσα από κυβερνητικούς παράγοντες και χρησιμοποιήθηκε τόσο απροκάλυπτα για την ενίσχυση της εικόνας μιας στρατιωτικής δικτατορίας. Το ότι υπήρχε τηλεόραση και οι εικόνες μεταδίδονταν ζωντανά σε εκατομμύρια τηλεθεατές παγκοσμίως, είχε ως αποτέλεσμα να μην υπάρξουν οι κραυγαλέες γελοιότητες μέσα στο γήπεδο όπως το 1934, όμως η κυβέρνηση της χώρας φαίνεται να έδρασε σε καίρια σημεία, επηρεάζοντας αποτελέσματα υπέρ της εθνικής της ομάδας, που μπορεί να στιγματίστηκε από αυτό το τρόπαιο, είχε όμως αρκετούς σπουδαίους ποδοσφαιριστές που πιθανά να μπορούσαν να τα καταφέρουν και μόνοι τους. 

Το ματς που προκάλεσε και την μεγαλύτερη ίντριγκα στην διοργάνωση ήταν αυτό μεταξύ της Αργεντινής και του Περού, στη φάση των 8, όπου και πάλι διεξήχθη με το σύστημα των 2 ομίλων, οι πρώτοι των οποίων θα έπαιζαν στον τελικό. Βραζιλία και Αργεντινή προηγούνταν, είχαν έρθει ισόπαλες στον μεταξύ τους αγώνα και την πρόκριση θα έπαιρνε όποιος είχε την καλύτερη διαφορά γκολ στα 3 ματς του ομίλου. Η οργανωτική επιτροπή (ουσιαστικά η κυβέρνηση) αποφάσισε να μην γίνουν την ίδια ώρα τα ματς της τελευταίας αγωνιστικής, αλλά πρώτα αυτό της Βραζιλίας με την Πολωνία και 3 ώρες αργότερα το Αργεντινή-Περού, ώστε να ξέρουν οι γηπεδούχοι αν, και με πόσα γκολ διαφορά, θα χρειαστεί να νικήσουν. Η Βραζιλία κέρδισε με 3-1, έφτασε το +5 συνολικά και η Αργεντινή, με +2 ως εκείνη την ώρα, ήθελε νίκη ενάντια στο αδιάφορο Περού με 4 γκολ. Οι ιστορίες που ακούγονται ως σήμερα έχουν να κάνουν με δωρεά 35 χιλιάδων τόνων σιτηρών από τη μία χώρα στην άλλη, για δωροδοκία των αρχηγών της αποστολής του Περού αλλά και του τερματοφύλακά του, που καταγόταν από την Αργεντινή. Ό,τι και αν ισχύει, σε ένα τουρνουά που γινόταν υπό τη στενή παρακολούθηση μιας κυβέρνησης, και η ομάδα της χώρας καιγόταν για αποτέλεσμα απέναντι σε αντίπαλο χωρίς κανένα βαθμολογικό κίνητρο, δύσκολα θα συνέβαινε κάτι διαφορετικό από αυτό που τελικά συνέβη. Η Αργεντινή κέρδισε με 6-0, αλλά η αίσθηση που άφησε το ματς ήταν πως αν χρειαζόταν νίκη ακόμη και με 10 γκολ, θα το έκανε. Η FIFA άργησε μεν να κάνει κάτι, αλλά τουλάχιστον έμαθε από αυτή την ιστορία, ορίζοντας από το επόμενο Μουντιάλ όλα τα ματς της τελευταίας αγωνιστικής ομίλων να γίνονται ίδια ώρα. 



Στον άλλο όμιλο, το ματς Ιταλίας-Αυστρίας θα μείνει για πάντα χαραγμένο σε πολλούς κατοίκους της Θεσσαλονίκης, καθώς την ώρα που μεταδιδόταν σε μαγνητοσκόπηση από την ΕΡΤ, ο μεγάλος σεισμός των 6,5 Ρίχτερ χτύπησε και άφησε πίσω του 49 νεκρούς και χιλιάδες άστεγους. Από τον όμιλο τελικά πέρασε η Ολλανδία, που μπορεί να μην είχε την υπερομάδα του 1974, ήταν όμως αρκετά δυνατή για να φτάσει ως το τέλος. Εκεί όμως λύγισε, στο Μονουμεντάλ του Μπουένος Άιρες που γέμισε ασφυκτικά με Αργεντινούς, υπό το βλέμμα σύσσωμης της κυβέρνησης που ήθελε την κατάκτηση του τροπαίου για να βελτιώσει την εικόνα της στο εσωτερικό της χώρας. Όλη αυτή εικόνα επηρέασε κάπως τον ιταλό διαιτητή Σέρτζιο Γκονέλλα, που έπαιξε ανοιχτά «έδρα», βοηθώντας στο τελικό 3-1, που έφερε τους Αργεντινούς στο βάθρο να βραβεύονται από το καθεστώς τους και τους Ολλανδούς άρον-άρον στα αποδυτήρια, ώστε να μην συμμετέχουν άλλο στο εθνικό πανηγύρι που είχε στηθεί και έκανε τη χώρα να ξεχάσει κάποιους χιλιάδες αγνοούμενους αντιφρονούντες που ήταν φυλακισμένοι σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, σε μικρή απόσταση από το γήπεδο του τελικού. 



Ο Χόρχε Βιντέλα είχε αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας τον Μάρτιο του 1976, ανατρέποντας την Ιζαμπέλα Περόν. Στην περίοδο που κυβέρνησε, κυνήγησε με μανία τους διαφωνούντες, διατάσσοντας τη δολοφονία πολλών από αυτούς, ενώ αποφάσισε μια απάνθρωπη επιχείρηση αρπαγής των νεογέννητων παιδιών τους. Οι «εξαφανισμένοι» (Desaparecidos) όπως αναφέρονται, τα άτομα δηλαδή που εξαφάνισε το καθεστώς, καθώς και τα παιδιά τους που δεν γνώριζαν για πολλά χρόνια την αληθινή τους προέλευση, είναι μια μεγάλη πληγή της χώρας ως σήμερα, αφού υπάρχουν ακόμη υποθέσεις που δεν εξακριβώθηκαν ποτέ. Το 2003 ο Γκαστόν Μπιραμπέν αποθεώνεται σε αρκετά φεστιβάλ με το φιλμ του «Cautiva», στο οποίο μια κοπέλα μαθαίνει στα 16 της πως έχει άλλο όνομα και γονείς και πως ήταν θύμα απαγωγής από την κυβέρνηση του Βιντέλα. Η αποκάλυψη, πέρα από το αρχικό σοκ, της δίνει την ευκαιρία να ψάξει το παρελθόν της και να αποκτήσει ιστορική μνήμη, μαθαίνοντας τι ακριβώς συνέβη στη χώρα. Ο Μπιραμπέν, θέλοντας να ξεκινήσει την ταινία του με μια χαρακτηριστική εικόνα του καθεστώτος, παραθέτει πλάνα από τον τελικό Αργεντινή-Ολλανδία και της βράβευση της ομάδας από την κυβέρνηση, που σε αντιπαράθεση με τα όσα μαθαίνει η νεαρή κοπέλα στη συνέχεια, προκαλούν τουλάχιστον αντιπάθεια.

Το Cautiva είναι μόνο μια από μια σειρά ταινιών που γυρίστηκαν στην Αργεντινή κυρίως μετά το 2000, ακολουθώντας το πολύ πιο κοντινό στην εποχή εκείνη «The Official Story» του 1985 που κέρδισε Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και έδωσε πρώτο την ευκαιρία στο παγκόσμιο κοινό να μάθει τι ακριβώς συνέβαινε στη χώρα, αποκαλύπτοντας αυτή τη φρικτή πληγή της Αργεντινής που παραμένει ανοιχτή ως τις μέρες μας.  

Διαβάστε ακόμη:
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #11: Δ.Γερμανία 1974, εθνικός διχασμός

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #10: Μεξικό 1970, διακοπές διαρκείας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #9: Αγγλία 1966, παιδιά και ηγέτες​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #8: Χιλή 1962, η χαρά του κόσμου​

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #7: Σουηδία 1958, η απόλυτη θεωρία συνωμοσίας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης 
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #5: Βραζιλία 1950, το έγκλημα του Μπαρμπόζα​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #4: Παταγονία 1942, το Μουντιάλ που δεν έγινε ποτέ. Ή μήπως έγινε; 

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #3: Γαλλία 1938, το χαμένο φιλμ και η ντροπή της FIFA
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #2: Ιταλία 1934, η ομάδα-θαύμα που αγάπησαν οι διανοούμενοι​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #1: Ουρουγουάη 1930, ταξίδι στο Νέο Κόσμο