ΙΡΙΣ 2024: Οι φετινοί υποψήφιοι δημιουργοί απονέμουν το δικό τους Ίρις Σκηνοθεσίας - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
14:17
26/6

ΙΡΙΣ 2024: Οι φετινοί υποψήφιοι δημιουργοί απονέμουν το δικό τους Ίρις Σκηνοθεσίας

Η 15η Τελετή Απονομής των βραβείων Ίρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, η μεγάλη γιορτή του ελληνικού σινεμά, πραγματοποιείται σήμερα Τετάρτη 26 Ιουνίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και το ΣΙΝΕΜΑ cinemagazine.gr ζήτησε από τους/τις υποψήφιους/-ες της κατηγορίας Σκηνοθεσίας να απονείμουν το δικό τους βραβείο Σκηνοθεσίας στις ελληνικές ταινίες που εκτιμούν και ξεχωρίζουν.

Από τον Πάνο Γκένα

Σε μία πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά για το ελληνικό σινεμά, με σημαιοφόρους την εμπορική (όσο και καλλιτεχνική) επιτυχία της «Φόνισσας» της Εύας Νάθενα, τη θριαμβευτική φεστιβαλική πορεία του «Animal» της Σοφίας Εξάρχου (πλήθος βραβείων ερμηνείας στην πρωταγωνίστρια Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Χρυσός Αλέξανδρος) και το «Καλοκαίρι της Κάρμεν» του Ζαχαρία Μαυροειδή (12 υποψηφιότητες) να απολαμβάνει θερμές θεάσεις στα θερινά, η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου δηλώνει έτοιμη για την 15η Τελετή Απονομής των βραβείων ΙΡΙΣ.

Η Τελετή θα πραγματοποιηθεί σήμερα Τετάρτη 26 Ιουνίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με οικοδεσπότη τον ταλαντούχο ηθοποιό Γιάννη Νιάρρο, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει η πολυβραβευμένη δημιουργός του «Πίσω από τις Θημωνιές» Ασημίνα Προέδρου, που σάρωσε πέρσι με 10 Ιρις.

Στις υποψηφιότητες, η εμπνευσμένη ανάγνωση της Εύας Νάθενα σε ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της νεοελληνικής πεζογραφίας, της «Φόνισσας» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό (16) με αξιώσεις βράβευσης στις καλλιτεχνικές κατηγορίες, όσο και στις ερμηνείες, με προεξάρχουσα την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στο ρόλο-ζωής της Φραγκογιαννούς. Από κοντά, το «Animal» της Σοφίας Εξάρχου, που ρίχνει κινηματογραφικό φως στην αθέατη πλευρά της θερινής ραστώνης, διακρίθηκε με 14 υποψηφιότητες, τρεις εκ των οποίων αφορούν στις ερμηνείες. Αξίζει να σημειώσουμε πως η Δήμητρα Βλαγκοπούλου στον πρωταγωνιστικό ρόλο δίνει μία εντυπωσιακή σωματική όσο και συναισθηματική ερμηνεία που έχει επισημανθεί στα κινηματογραφικά Φεστιβάλ εντός κι εκτός Ελλάδας. Όπως καταλαβαίνεται, τα μάτια μας είναι στραμμένα στην κατηγορία του Α' Γυναικείου.

Στον Α' Αντρικό, καθόλου έκπληξη δεν αποτελεί η υποψηφιότητα του Γουίλεμ Νταφό για το one-man show στο ελληνικής συμπαραγωγής «Inside» του Βασίλη Κατσούπη, ενώ στις κατηγορίες των μικρού μήκους τα βραβεία ΙΡΙΣ διεκδικούν μερικές από τις καλύτερες παραγωγές της περσινής χρονιάς, πολλές από τις οποίες απολαύσατε (και τις είδατε να βραβεύονται) στις Ελληνικές Μικρές Ιστορίες του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.

Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την Τελετή σε live streming μέσα από την επίσημη σελίδα της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου στο Facebook (ώρα έναρξης 21:00).

Με αφορμή τη φετινή υποψηφιότητά τους στην κατηγορία Σκηνοθεσίας, η Σοφία Εξάρχου («Animal»), ο Βασίλης Κατσούπης («Inside»), ο Ζαχαρίας Μαυροειδής («Το Καλοκαίρι της Κάρμεν») και η Εύα Νάθενα («Φόνισσα») «απονέμουν» το δικό τους ΙΡΙΣ Σκηνοθεσίας σε Έλληνες δημιουργούς που τους ενέπνευσαν και μοιράζονται μαζί σας φωτογραφίες, αποκλειστικές σημειώσεις, moodboards και storyboards των ταινιών τους.

Ευχόμαστε σε όλους και όλες καλή επιτυχία!


Σοφία Εξάρχου, υποψήφια για Ίρις Σκηνοθεσίας με την ταινία «Animal»

Σε αυτή την υποθετική ερώτηση, στην οποία δυσκολεύομαι πολύ να απαντήσω γιατί υπάρχουνε πολλές ελληνικές ταινίες που θαυμάζω και στις οποίες επανέρχομαι συχνά, θα χρησιμοποιήσω τουλάχιστον το «εξ ημισείας» (τη σπάνια δηλαδή περίπτωση που δυο ταινίες ισοψηφούν) για να μπορέσω να μιλήσω για τουλάχιστον δυο από αυτές αλλά κυρίως για να αναφέρω δυο Έλληνες σκηνοθέτες στους οποίους θα ήθελα να δώσω το Βραβείο Σκηνοθεσίας για το σύνολο του έργου τους.

Θα ήθελα να δώσω λοιπόν το Βραβείο Σκηνοθεσίας εξ ημισείας στον «Ιωάννη το Βίαιο» της Τώνιας Μαρκετάκη και στους «Βοσκούς» του Νίκου Πατατάκη. Δυο ταινίες με πολύ ιδιαίτερη, προσωπική και τολμηρή σκηνοθετική ματιά. Δυο ταινίες που καταφέρνουν να αποτυπώσουν με πολύ ενδιαφέρουσες κιν/γραφικές επιλογές και με πολύ λεπτομέρεια όλο τον κόσμο που περιλάβει τους κεντρικούς ήρωες και την ίδια στιγμή, να σκιαγραφήσουν μια σύνθετη και πολυεπίπεδη ιστορία. 

Shot List σκηνής της ταινίας «Animal»

Σοφία Εξάρχου και συνεργείο στα γυρίσματα του «Animal» στα Μάλια της Κρήτης

Βασίλης Κατσούπης, υποψήφιος για Ίρις Σκηνοθεσίας με την ταινία «Inside»

Είναι προφανές ότι η απάντηση δεν είναι εύκολη και γι’ αυτό θα επιλέξω την ταινία που μου ήρθε αυθόρμητα στο μυαλό, σαν snapshot, σαν μυρωδιά, σαν αίσθηση: «Το Δέντρο που Πληγώναμε» του Δήμου Αβδελιώδη.

Δεν ξέρω γιατί. Πιθανώς επειδή την είχα δει αρκετά μικρός και εντυπώθηκε μέσα μου ως σταθερό σύμβολο ανεμελιάς, το αιώνιο ελληνικό καλοκαίρι μιας παιδικότητας που πάει να ενηλικιωθεί και παλινδρομεί, η νοσταλγία της απλότητας, ένας άχρονος κόσμος με μαστιχόδεντρα, πόδια γεμάτα χώματα, κρυφές ματιές, με παιχνίδια και έρωτες και σκανταλιές - που θα τελειώσει τον Σεπτέμβριο αλλά όσο υπάρχει κανέναν δεν τον νοιάζει. 

Αν θελήσω να αναλύσω την «απονομή» (αν και είναι καλύτερο να νιώθει κάποιος παρά να εξηγεί), θα έλεγα για την ελεύθερη κινηματογράφηση του Αβδελιώδη που παίζει κι αυτή με τα παιδιά, κάπως κοιτώντας κρυφά πίσω από δέντρα, σαν να ανήκει στην παρέα, σαν να βγάζει τη γλώσσα στον παπά, στον δάσκαλο, στον κυνηγό, με ένα χιούμορ τόσο άγουρο και ειλικρινές. Εννοείται ότι θα έλεγα για τη φωτογραφία του Κουτσαφτή, γιατί αποτυπώνει τόσο αληθινά το τραχύ ελληνικό καλοκαίρι που νομίζεις ότι μυρίζεις τα χόρτα να ξεραίνονται κάτω απ’ τον ήλιο. Τα πρόσωπα είναι χαρακτήρες που δεν θα έβρισκες σε κανένα casting, τα coming of age «επεισόδια» είναι τόσο αυθεντικά (το πρώτο τσιγάρο, το κορίτσι που φεύγει χωρίς να χαιρετήσεις), είναι τέλος πάντων μοναδικός ο τρόπος που ο Αβδελιώδης και η ομάδα που δούλεψε κατάφεραν να κάνουν ένα μάλλον προσωπικό βίωμα να μοιάζει με δική μου ανάμνηση – ακόμη κι αν δεν πλήγωσα ποτέ κανένα δέντρο στη Χίο, ακόμη κι αν γεννήθηκα πιο μετά.

Με τον Γουίλεμ Νταφό στα γυρίσματα του «Inside»

 

Ζαχαρίας Μαυροειδής, υποψήφιος για Ίρις Σκηνοθεσίας με την ταινία «Το Καλοκαίρι της Κάρμεν»

Το βραβείο το δίνω στην «Εκδρομή» του Τάκη Κανελλόπουλου (1966), μια ταινία που ανακάλυψα στις προβολές της «Χαμένης λεωφόρου του Ελληνικού Σινεμά» της ΕΣΠΕΚ και για την οποία είχα τη χαρά να μιλήσω στο αφιέρωμα που έγινε στον Κανελλόπουλο στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Η ταινία αφηγείται την παράνομη σχέση ενός φαντάρου με τη σύζυγο ενός αξιωματικού. Στην ταινία πρωταγωνιστεί η Λίλυ Παπαγιάννη, στην πιο συγκλονιστική κινηματογραφική ερμηνεία της καριέρας της. Μαζί της ο Κώστας Καραγιώργης στον ρόλο του εραστή της και ο Άγγελος Αντωνόπουλος στον ρόλο του συζύγου της.

Το voice over της πρωταγωνίστριας που ανατρέχει στο ιστορικό του παράνομου δεσμού της και οι κιθαριστικές συνθέσεις του Νίκου Μαμαγκάκη, είναι δύο στοιχεία που διατρέχουν όλη την ταινία και καταφέρνουν, συνδυαστικά, να καταλύσουν τον ενεστώτα χρόνο της κινηματογραφικής αφήγησης, δίνοντας διαρκώς την αίσθηση του συντελεσμένου, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται στα τελευταία καρέ του έργου. Σε αυτό συμβάλουν και τα αμέτρητα κοντινά στα πρόσωπα των ηθοποιών τα οποία διαβρώνουν τον αφηγηματικό χώρο, δημιουργώντας την αίσθηση μιας αποσπασματικής ανάμνησης. Χρησιμοποιώντας με δωρική αυστηρότητα αυτό το λιτό σκηνοθετικό λεξιλόγιο, ο Κανελλόπουλος καταφέρνει να φτιάξει μια ταινία βαθύτατα συναισθηματική όσο και υπαρξιακή.

Moodboard με έμπνευση από τα Λιμανάκια για το «Καλοκαίρι της Κάρμεν»

Με τον Γιώργο Τσιαντούλα και τον Ανδρέα Λαμπρόπουλο στα γυρίσματα της ταινίας

Εύα Νάθενα, υποψήφια για Ίρις Σκηνοθεσίας με την ταινία «Φόνισσα»

Το δικό μου Βραβείο Σκηνοθεσίας παίρνει χρόνια τώρα ο Τάκης Κανελλόπουλος. Μαζί και το πρωτοπορίας και πολλά άλλα βραβεία, για δρόμους  που άνοιξε για κάποιους από 'μας.  Οι ταινίες του όλες, σπουδές για μένα, αλλά κυρίως η ταινία του «Μακεδονικός γάμος», ήταν η μόνη που επέλεξα να «δείξω» στους ηθοποιούς και συντελεστές της Φόνισσας.

  

Φωτογραφίες αναφοράς και σημειώσεις της Εύας Νάθενα για τη «Φόνισσα»

Χριστίνα Ιωακειμίδη, υποψήφια για Ίρις Σκηνοθεσίας με την ταινία «Μέντιουμ»

Λόγω περιορισμένου χρόνου η Χριστίνα Ιωακειμίδη δεν κατάφερε να μας στείλει κείμενο, αλλά σας παρουσιάζουμε ένα Shot List από την ταινία της «Μέντιουμ», υποψήφια για 5 Ίρις.