Σε ηλικία 82 ετών έφυγε ο Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, σημαίνουσα μορφή του Νέου Χόλιγουντ της δεκαετίας του '70, δημιουργός που ήθελε να συνταιριάξει φιλμικά το παρελθόν με το παρόν και σκηνοθέτης τριών ακαταμάχητων ταινιών, μιλάμε φυσικά για το σερί των «Last Picture Show» (1971), «What’s up Doc» (1972) και «Paper Moon» (1973).
Από το «Targets» (1968) ως το «The Great Buster» (2018), από την πρώτη ως την τελευταία του ταινία δηλαδή, ένα πράγμα ήταν πρόδηλο για τον Πίτερ Μπογκντάνοβιτς: η αθεράπευτη σινεφιλία του, η λατρεία για ένα προικοδοτούμενο μέσο που αντιλαμβανόταν πως μπορούσε να εξελίξει μόνο αν είχε αδιάλλειπτα στραμμένο το βλέμμα του στο παρελθόν.
Ηθοποιός και σκηνοθέτης στις σκηνές της Νέας Υόρκης, έγραψε μονογραφίες για τους αγαπημενους του δημιουργούς, οργάνωνε ρετροσπεκτίβες για όσους δεν πρέπει να ξεχαστούν, παρακολουθούσε περισσότερες από 400 ταινίες ανα σεζόν (γράφωντας κριτική για κάθε μία, κείμενά του θα βρείτε στην συλλογή «Pieces of Time») και έπιασε δημιουργικό peak στην αρχή της καριέρας του.
Το πάθος του για το σινεμά τον οδήγησε σε μία γνωριμία με τον Ρότζερ Κόρμαν, ο οποίος τον βοήθησε ως παραγωγός στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του «Targets» (1968). Στην ταινία ο Μπογκντάνοβιτς κρατά ειρωνικά τον ρόλο ενός νεαρού σκηνοθέτη (και την ατάκα «Όλες οι καλές ταινίες έχουν ήδη γυριστεί»!) στο πλάι του Μπόρις Καρλόφ. Τρία χρόνια μετά παραδίδει το αριστουργηματικό «Η Τελευταία Παράσταση» (The Last Picture Show, 1971).
Διασκευάζοντας το ομώνυμο, αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Λάρι ΜακΜέρτρι, ο Μπογκντάνοβιτς αποτυπώνει λυρικά την ασπρόμαυρη νοσταλγία της πορείας προς την ενηλικίωση και αποσπά κορυφαίες ερμηνείες από το σύνολο του καστ (Σίμπιλ Σέπαρντ, Τζεφ Μπρίτζες, Έλεν Μπέρνστιν μεταξύ άλλων). Η ταινία κέρδισε 8 υποψηφιότητες για Όσκαρ και χάρισε εκείνα του Β' Γυναικείου και Β' Αντρικού στην Κλόρις Λίτσμαν και στον Μπεν Τζόνσον. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες ταινίες του αμερικανικού σινεμά (95η στη λίστα με τις 100 καλύτερες από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου και επάξια στο Εθνικό Μητρώο της Βιβλιοθήκης του Αμερικανικού Κογκρέσου ως πολιτιστικά, ιστορικά, καλλιτεχνικά σημαντική) και τίτλος για τον οποίο ο Μπογκντάνοβιτς θα μνημονεύεται για πάντα. Ακόμα κι αν έκανε μόνο αυτή θα ήταν αρκετό.
Το δημιουργικό σερί του όμως συνεχίστηκε με το σκρούμπολ αισθητικής «What's Up, Doc?» (1972), στο οποίο τιθασεύει καρικατούρα και φυσική κωμωδία με προεξάρχουσες τις Μπάρμπρα Στρέιζαντ, Μαντλίν Καν, και με το σινεφιλικό (τι άλλο;) «Paper Moon» (1973) με τον Ράιαν Ο'Νιλ και την μικρή του κόρη Τέιτουμ Ο' Νιλ, η οποία κέρδισε το Όσκαρ Β' Γυναικείου εκείνη την χρονιά σε ηλικία μόλις 10 ετών. Μέχρι σήμερα παραμένει η νεαρότερη ηθοποιός που κέρδισε το αγαλματίδιο στην ιστορία του θεσμού.
Δυστυχώς, η συνέχεια δεν ήταν η αρμόζουσα. Το 1975 γύρισε το «κακόφωνο» μιούζικαλ «At Long Last Love» με πρωταγωνιστικό ζευγάρι τους Σίμπιλ Σέπαρντ - Μπαρτ Ρέινολντς, ακολούθησαν τα μέτρια «They All Laughed» (1981) με την Όντρεϊ Χέπμπορν, η «Μάσκα» (1985) με την Σερ (ταινία που έχει τους οπαδούς της στην Ελλάδα), το σίκουελ της «Τελευταίας Παράστασης» με τίτλο «Texasville» (1990) και η διασκεδαστική προσαρμογή της θεατρικής επιτυχίας «Το Σώσε» (Noises Off..., 1992) με μία αψεγάδιαστη Κάρολ Μπερνέτ. Το 2001 σκηνοθέτησε την Κίρστεν Ντανστ ως Μάριον Ντέιβις στο «Νανούρισμα της Γάτας», το 2004 βρέθηκε πίσω (αλλά και μπροστά) από την κάμερα του τηλεοπτικού «The Sopranos» και το 2018 παρέδωσε το ντοκιμαντέρ «The Great Buster» για τον μεγάλο Μπάστερ Κίτον.
Το κινηματογραφικό του πάθος (σας συστήνουμε επίσης το ντοκιμαντέρ «Directed by John Ford» του 1971 στο οποίο εμφανίζονται Τζον Γουέιν, Τζέιμς Στιούαρτ, Χένρι Φόντα και αφηγείται - ασφαλώς - ο Όρσον Γουέλς, υπάρχει και μία νέα εκδοχή με πρόσθετες συνεντεύξεις των Σπίλμπεργκ, Σκορσέζε, Ίστγουντ), τον οδήγησε στην συντονισμένη προσπάθεια να ολοκληρωθεί η «χαμένη» ταινία του Όρσον Γουέλς «The Other Side of the Wind». Με τη συνδρομή του Netflix, το πείραμα στέφθηκε με επιτυχία και η ταινία έκανε πρεμιέρα το 2018.
Σκηνοθέτης, μα πάνω απ' όλα λάτρης των ταινιών, ο Μπογκντάνοβιτς προσπάθησε να γεφυρώσει Παλιό και Νέο Χόλιγουντ. Άφησε παρακαταθήκη τρεις σημαντικές ταινίες και την ελπίδα πως οι ρομαντικοί μπορούν να κάνουν την διαφορά. Γι' αυτό και σύσσωμο το Χόλιγουντ θρηνεί την απώλειά του.
Peter always made me laugh! He’ll keep making them laugh up there too. May he rest in peace. #PeterBogdanovich pic.twitter.com/FIl0Hf6pif
— Barbra Streisand (@BarbraStreisand) January 6, 2022
My heart is broken – my dear friend Peter is no longer with us in the physical form. I loved him and will miss him. What a wonderful artist. He’s left us with the gift of his incredible films and his insights on the filmmakers he so admired. I love you Peter. pic.twitter.com/6L1jWAGBOK
— Jeff Bridges (@TheJeffBridges) January 6, 2022
Peter Bogdanovich passed away. He was a dear friend and a champion of Cinema. He birthed masterpieces as a director and was a most genial human. He single-handedly interviewed and enshrined the lives and work of more classic filmmakers than almost anyone else in his generation. pic.twitter.com/hL08ORCilN
— Guillermo del Toro (@RealGDT) January 6, 2022
#PeterBogdanovich was an iconic film maker, cinephile, film historian and, in my experience, a generous mentor to aspiring film makers. So much respect for him and his work.
PS: check out Paper Moon.
— Ben Stiller (@RedHourBen) January 6, 2022
Just heard Peter Has Died.
I’m Proud Of The Film (mask) We Made Together, & In The End I’m Sure He Must Have Been As Well.
He made Some Very
Memorable Films,& Discovered amazingly
Talented artists— Cher (@cher) January 6, 2022
We are saddened to hear about the passing of prolific director and a dear friend of ours, Peter Bogdanovich. A leading voice of '70s Hollywood and a champion of Classic Hollywood, his passion inspired generations of filmmakers.@THR remembers him here: https://t.co/gKBTKfD9TZ pic.twitter.com/M5QXkUImXc
— TCM (@tcm) January 6, 2022
We're saddened by the passing of Peter Bogdanovich, who leaves behind a significant body of work, including THE LAST PICTURE SHOW, WHAT'S UP, DOC?, and PAPER MOON—all released within the span of 3 years. pic.twitter.com/0Wa5ceY9za
— Museum of the Moving Image (@MovingImageNYC) January 6, 2022
RIP Peter Bogdanovich! You made me fall in love with movies. Rest well ❤https://t.co/eCtg4fCOZ9
— Viola Davis (@violadavis) January 6, 2022
RIP Peter Bogdanovich. People talk mostly about The Last Picture Show, but I watched Paper Moon & What’s Up Doc? & They All Laughed dozens of times growing up. He loved movies & we loved him for it. 🙏
— James Gunn (@JamesGunn) January 6, 2022
Saddened to hear of Peter Bogdanovich’s passing. Directed at least 3 classic movies (not the one we made!) and THE greatest movie historian in the business. Say hi to Orson, Hawkes, and Sturges for me, my friend. RIP.
— Rob Lowe (@RobLowe) January 6, 2022
We have lost a true movie maverick. Peter Bogdanovich was a beloved artist & a dedicated film historian. We are forever in debt for all that he has done for film, and for all of the movies he created, including one of the greatest films of all time, #TheLastPictureShow. pic.twitter.com/JUVRtjKHFU
— AFI (@AmericanFilm) January 6, 2022
Goodnight to the great director-actor-writer-producer-film historian and endlessly passionate cinephile Peter Bogdanovich. 🖤
A beautiful moment from his 1971 masterpiece THE LAST PICTURE SHOW. pic.twitter.com/AYp1K9zwLj
— Criterion Collection (@Criterion) January 6, 2022
We are incredibly saddened to have lost our friend Peter Bogdanovich. A brilliant filmmaker and film historian, we will remember his films always ❤️ pic.twitter.com/fSAOVoLMld
— American Cinematheque (@am_cinematheque) January 6, 2022