Κάννες 2021: Η βέβηλη «Benedetta» του Πολ Βερχόφεν είναι η ιδανική ταινία-σκάνδαλο για όσους επιθυμούσαν κάτι τέτοιο
Με ένα άκρως προκλητικό δράμα πάνω στη σύγκρουση σεξουαλικής και θρησκευτικής έκστασης, ο βετεράνος σκηνοθέτης εξαπολύει μια καινούργια επίθεση στα συντηρητικά κινηματογραφικά ήθη, και μαζί στο καλό γούστο, έχοντας ως αξιομνημόνευτη συμπρωταγωνίστρια τη Δάφνη Πατακιά.
Όταν μια ταινία προωθείται εξαρχής ως «ένα λεσβιακό δράμα εποχής με καλόγριες», σκηνοθετημένο από τον αμετανόητο προβοκάτορα μίνι κινηματογραφικών σκανδάλων όπως το «Turkish Delight», το «Βασικό Ένστικτο» και βέβαια το «Showgirls», οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις είναι λογικό να προσαρμόζονται ανάλογα και πιθανόν σε περιοχές κάτω από τη μέση. Ο Πολ Βερχόφεν γαργαλούσε ανέκαθεν τις ανοχές όσο και τις όχι εύκολα εξομολογούμενες ορέξεις του mainstream κοινού. Ως πανούργος και δεινός έμπορος πετύχαινε σχεδόν πάντα τον στόχο του (να πουλήσει την «πραμάτεια» του) και συνάμα διαιώνιζε για τον εαυτό του μια άκρως προσοδοφόρα καριέρα στο Χόλιγουντ, διασκεδάζοντας αφάνταστα στο μεταξύ με το να προκαλεί τα απαρχαιωμένα ταμπού της μεγαλύτερης κινηματογραφικής βιομηχανίας στον κόσμο.
Οι ταινίες του υπερέβαλλαν σκοπίμως σε ζητήματα απεικόνισης του σεξ και της βίας, δημιουργώντας κατά καιρούς μικρές ενοχλήσεις στους απανταχού λογοκριτές. Επειδή όμως ο Βερχόφεν υπήρξε πάντοτε και καλός σκηνοθέτης, παραδίδοντας μια πρώτης τάξεως περιπέτεια φαντασίας όπως η «Ολική Επαναφορά» και το «Ρομποκόπ» με τον ίδιο τρόπο που υπέγραφε στη χώρα του kinky ψυχοσεξουαλικά θρίλερ όπως ο «Τέταρτος Άνθρωπος», και καταφέρνοντας να έχει σχεδόν πάντα το κοινό με το μέρος του, η εύνοια των στούντιο απέναντί του ήταν εγγυημένη και (για λιγοστές φορές) η τέχνη και το εμπόριο συνευρίσκονταν αρμονικά.
Softcore ερωτικές περιπτύξεις, ένας ιερόσυλος Εσταυρωμένος, ένα ξύλινο αγαλματάκι της Παρθένου το οποίο μετατρέπεται σε dildo
Όταν ο Βερχόφεν εγκατέλειψε οριστικά το Χόλιγουντ και εγκαταστάθηκε ξανά στην Ευρώπη κατόρθωσε να κερδίσει ακόμη και μακροχρόνιους επικριτές του όταν, το 2016, διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ Καννών με το «Εκείνη» και μερικούς μήνες αργότερα έστελνε την πρωταγωνίστριά του, Ιζαμπέλ Ιπέρ, υποψήφια για ένα Όσκαρ Α' Γυναικείου ρόλου. Ήταν ένας ύστερος καλλιτεχνικός και εισπρακτικός θρίαμβος για ένα βετεράνο δημιουργό που με τον τρόπο αυτό έδειχνε ότι δεν είχε πει ακόμη την τελευταία του κουβέντα.
Λίγες μέρες πριν κλείσει τα 83 του χρόνια, ο ολλανδικής καταγωγής σκηνοθέτης επιστρέφει στο διαγωνιστικό πρόγραμμα των Καννών με ένα σχέδιο το οποίο προετοίμαζε από παλιά, συνυπέγραψε με τον ίδιο σεναριογράφο του «Εκείνη» και είχε έτοιμο από πέρσι: τη μεταφορά στην οθόνη του βιβλίου «Immodest Acts» που η ιστορικός Τζούντιθ Μπράουν δημοσίευσε το 1986. Οι σελίδες του έφερναν στο φως την πραγματική ιστορία της καλόγριας Μπενεντέτα Καρλίνι που προκάλεσε τη μήνη των εκκλησιαστικών θεσμών του 17ου αιώνα και αναστάτωσε ένα επαρχιακό αβαείο γυναικών στην Τοσκάνης με τους ισχυρισμούς της ότι ήταν αγγελιαφόρος του Ιησού Χριστού και είχε τη δυνατότητα να πραγματοποιεί θαύματα στο όνομά του, ενώ παράλληλα διατηρούσε σεξουαλικές σχέσεις με μια νεαρότερη μαθητευόμενη της μονής.
Η κινηματογραφική «Benedetta» αντλεί από την παραπάνω ιστορία για να υπερθεματίσει, όπως αναμενόταν, στις πιο σκανδαλοθηρικές λεπτομέρειες, με ηγέτιδα τη χυμώδη 30χρονη καλόγρια που φαντασιώνεται τον Χριστό στα βίαια ερωτικά της όνειρα, εμφανίζει μυστηριώδη αιμάτινα στίγματα, ταράζει την ιεραρχία του μοναστηριού και ενδίδει στα απροκάλυπτα σαρκικά καλέσματα ενός κατατρεγμένου κοριτσιού το οποίο βρίσκει εκεί άσυλο (η Δάφνη Πατακιά σε μια ερμηνεία που ισορροπεί ταιριαστά ανάμεσα στο ατίθασο και το λάγνο).
Πίσω από την κάμερα ένας σκηνοθέτης φαρσέρ και σάτυρος, που με την ηδονή εφήβου εναλλάσσει επί οθόνης τη μία σκανδαλιά μετά την άλλη
Ο Πολ Βερχόφεν διατηρεί την πρόφαση μιας παραβολής πάνω στους κινδύνους του θρησκευτικού και πάσης φύσεως φανατισμού και στο σαρωτικό, σχεδόν κοσμογονικό κάλεσμα των ενστίκτων. Ταυτόχρονα όμως αδειάζει στην οθόνη και τον σάκο με τα πονηρά «δώρα» του: Softcore ερωτικές περιπτύξεις πίσω από σφαλιστές πόρτες, γυναικείο γυμνό και βία σε αφθονία, ένας ιερόσυλος Εσταυρωμένος, ένα ξύλινο αγαλματάκι της Παρθένου το οποίο μετατρέπεται σε dildo (και τίθεται αμέσως σε λειτουργία), η πρωταγωνίστρια Βιρζινί Εφιρά που σε σημεία φέρνει αθέλητα στο μυαλό μνήμες από ευρωπαϊκά πορνό παλιότερων δεκαετιών και πίσω από την κάμερα ένας σκηνοθέτης φαρσέρ και σάτυρος, που με την ηδονή εφήβου παραθέτει τη μία σκανδαλιά μετά την άλλη, φροντίζοντας να γελάει σε σημεία και ο ίδιος με τα όσα εξεζητημένα επικαλείται.
Η «Benedetta» είναι σίγουρο ότι θα διασκεδάσει τους θιασώτες των εύκολων προκλήσεων και υπόσχεται να κόψει αρκετά εισιτήρια στις αίθουσες. Σε καμία περίπτωση, ωστόσο, δεν συγχέεται με το καλό γούστο, το καλό σινεμά και τις καλές προθέσεις. Είναι ένα παιδιάστικης σύλληψης σαδομαζοχιστικό θέαμα που δεν γνωρίζει από λεπτότητα και το οποίο επιτίθεται στις ευαισθησίες του κοινού με την ορμή ταύρου σε υαλοπωλείο. Ένοχη απόλαυση για μερικούς, trash με καλλιτεχνικό άλλοθι για αρκετούς άλλους, διεστραμμένα ψυχαγωγική πρόταση για κάμποσους: όπως και να αντιμετωπίσει κανείς την ταινία, ο Βερχόφεν πέτυχε και πάλι τον σκοπό του. Μπορεί να πραγματοποιεί ένα ηχηρό βήμα όπισθεν, έπειτα από την πρόσφατη καταξίωσή του με το «Εκείνη», όμως δεν βαριέστε. Στα γεράματα πρέπει να το ρίχνεις και λίγο έξω.
Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξιδεύει στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσφέρει καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 74o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών διεξάγεται μεταξύ 6 - 17 Ιουλίου 2021.