Trainspotting - cinemagazine.gr
11:18
28/1

Trainspotting

Trainspotting

Τα «Μικρά Εγκλήματα Μεταξύ Φίλων» δεν ήταν παρά μόνο η αρχή. Το τρίο Ντάνι Μπόιλ, Τζον Χοτζ, Άντριου Μακ Ντόναλντ, επιστρέφει με μια ηλεκτρισμένη ταινία – φαινόμενο που επιβεβαιώνει την ιδιοφυΐα του και δικαιολογεί τον τίτλο «η καλύτερη βρετανική ταινία της δεκαετίας», τον οποίο κουβαλούσε πριν καλά καλά κάνει την εμφάνισή της στις αίθουσες.

Από τον Γιώργο Κρασσακόπουλο

Βασισμένο στο ομώνυμο (διάσημο) βιβλίο του Ίρβιν Γουέλς, το «Trainspotting» ακολουθεί τον ήρωά του Μαρκ Ρέντον και τους φίλους του στις περιπέτειές τους στο θαυμαστό κόσμο της μαστούρας, στα δρομάκια και τις αλάνες του Εδιμβούργου μέχρι τα υγρά βάθη της «πιο βρόμικης τουαλέτας της Σκοτίας» και κυρίως στο πέρα δώθε του ταξιδιού τους στην εξάρτηση και πίσω. Μακριά από δράματα και «καταγγελίες», το σενάριο του Χοτζ παίρνει την αποσπασματικότητα του βιβλίου του Γουέλς και τη μετατρέπει στην καθημερινότητα των χαρακτήρων του. Η σκηνοθεσία του Μπόιλ ξεχειλίζει τη μια στιγμή από την ενέργεια και το πάθος που φέρνει η ηρωίνη όταν κυλά στη φλέβα, πνίγεται στην απόγνωση της στέρησης στην άλλη. Ποτέ της, όμως, δε σταματά να κρατά το ρυθμό στο μάξιμουμ, είτε στη μια είτε στην άλλη περίπτωση.  

Τα «πρεζόνια», που αποτελούν τους ήρωές του, δεν είναι θύματα που παρασύρθηκαν στην κόλαση των ναρκωτικών, διάλεξαν τη ζωή τους και τώρα τη ζουν χωρίς να παραπονιούνται. Ο Μπόιλ δεν προπαγανδίζει τη στοργή, την κοινωνική μέριμνα και την «Ιθάκη» ως λύση για το πρόβλημα του Ρέντον. Η λύση δε χρειάζεται, γιατί το πρόβλημα είναι δική του επιλογή. Άλλοι διαλέγουν να ζήσουν τη ζωή τους στη ρουτίνα του γραφείου και της τηλεόρασης, εκείνος προτιμά τη ρουτίνα της εναλλαγής του high με τη στέρηση, της διάρροιας με τη δυσκοιλιότητα, της πρέζας με την αναζήτησή της. Ο τόνος δίνεται από την αρχή και είναι ικανός να σοκάρει κάθε ευσυνείδητη κοινωνική λειτουργό: «Διάλεξε τη ζωή. Γιατί θα ήθελα να κάνω κάτι τέτοιο; Διαλέγω να μη διαλέξω τη ζωή. Και οι λόγοι; Ποιος χρειάζεται λόγους, όταν υπάρχει η ηρωίνη;» Ποιος φταίει; Η κοινωνία; Το σύστημα; Ποιος νοιάζεται; Σίγουρα όχι ο Ρέντον και οι φίλοι του. Διαλέγουν την πρέζα και δεν κλαψουρίζουν όταν τους ρίχνει, δε ζητάνε κατοστάρικα στα πεζοδρόμια, δεν κατηγορούν άλλους για την κατάστασή τους. Μπορεί ν’ ακούγεται κυνικό, αλλά, στο κάτω κάτω, κυνική είναι και η ίδια η ζωή. Το καθετί έχει τις συνέπειές του, μάθε να ζεις μαζί τους.  

Μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, ένα instant classic από εκείνα που δεν εμφανίζονται συχνά…

Εντουτοις, ενώ το γεγονός ότι το θέμα του περιγράφεται ως καθετί παρά ευχάριστο, οι ήρωές του είναι από χαμένα πρεζόνια ως οριακοί ψυχασθενείς και αναμφίβολα losers, είναι αξιοθαύμαστο το πώς η ταινία μεταμορφώνεται σ’ ένα αριστουργηματικό και παράδοξα καθόλου downbeat δείγμα κινηματογράφου. Το αναπολογητικό του ύφος, οι εξαιρετικοί χαρακτήρες, το περιρρέον κοφτερό χιούμορ, κάνουν την ταινία το πιο «ευχάριστο» φιλμ για τα ναρκωτικά που έγινε ποτέ. Αστείο, όχι όμως κωμικό, ευχάριστο, αλλά όχι ελαφρύ, με άποψη, αλλά όχι χωρίς συναισθηματισμούς και κλάψες. Το είδος της ταινίας που δεν ενδιαφέρεται για το «Just Say No» - οπότε για κάποιους είναι ίσως ύποπτο- δίνει, όμως, την εικόνα καλύτερα από κάθε υγιή κρατική εκστρατεία.  

Το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης ανήκει αναμφίβολα στον Μπόιλ που, πατώντας στο σθεναρό σενάριο του Χοτζ, εκτοξεύει την ταινία με την ταχύτητα της αστραπής ως το κέντρο του στόχου του. Στην πορεία προλαβαίνει να «κλέψει» και να κάνει δικές του δεκάδες επιρροές, να εφεύρει ξανά μια ξεδιάντροπη κινηματογραφική γλώσσα, να «ξεστομίσει» οπτικά αστεία, να βουτήξει σ’ ένα βρόμικο λυρισμό, να προκαλέσει και κάθε φορά να πετύχει! Όσο κι αν ψάξετε, δε θα βρείτε ούτε μια στιγμή που να πηγαίνει χαμένη στο «Trainspotting» κάθε δευτερόλεπτο επιφυλάσσει μια έκπληξη, μια ατάκα, ένα σκηνοθετικό παιχνίδι, μια γκριμάτσα, κάτι που πρέπει να προσέξετε. Αναμφίβολα, το «Trainspotting» είναι μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, ένα instant classic από εκείνα που δεν εμφανίζονται συχνά…

Η κριτική της ταινίας «Trainspotting» δημοσιεύθηκε στο τεύχος 73 του Περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ (Νοέμβριος 1996)

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Trainspotting
  • Trainspotting