Σαν σήμερα (14/) γεννήθηκε ο Χάρι Ντιν Στάντον, ο άνθρωπος που κάθε ταινία χρειαζόταν για να γίνει λίγο καλύτερη.
Το imdb.com του δίνει γύρω στους 197 τίτλους ταινιών. Ο ίδιος, πριν από μερικά χρόνια, μιλούσε για 200-250. Ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς ηθοποιούς του σινεμά των τελευταίων 60 χρόνων. Τη μορφή του, στην οποία δεν έδωσαν ποτέ σημασία τα μέλη της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, γιατί δεν τον πρότειναν ποτέ για Όσκαρ, την ξέρουν οι πάντες.
Ο Χάρι Ντιν Στάντον μεγάλωσε στη φτώχεια του μεγάλου Οικονομικού Κραχ, στην Αμερική των δεκαετιών του 1920 και του 1930. Ήταν γιος κουρέα-καλλιεργητή καπνού και μαγείρισσας. Γεννήθηκε στις 14 Ιουλίου, στα βάθη του αμερικάνικου Νότου, το Γουέστ Ιρβάιν του Κεντάκι, απ' όπου η οικογένειά του σύντομα μετακόμισε βορειότερα, στο Γουάιτ Ροκ [...] Ο Στάντον, ο μεγαλύτερος από τρία αδέλφια δεν θυμόταν με ροδαλά χρώματα τα παιδικά χρόνια του. Πίστευε πως οι γονείς του δεν είχαν καλό γάμο, ότι η γαμήλια νύχτα τους δεν ήταν η ιδανικότερη και ότι ο ίδιος υπήρξε το αποτέλεσμά της. Η μητέρα του κάποτε του είπε ότι όταν ο Χάρι Ντιν ήταν βρέφος τον τρόμαζε στην κούνια, φορώντας μια μαύρη κάλτσα [...].
Μετά το τέλος του πολέμου, μετακόμισε στο Λος Άντζελες και κουτσά στραβά έπιασε δουλειά στην τηλεόραση, απ' όπου βρήκε κάποια στιγμή τον δρόμο του, αν και χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να βγει από την αφάνεια των μικρών ρόλων, η οποία όμως δεν τον ενόχλησε ποτέ.
Δεν έγινε ποτέ μεγάλος σταρ, όπως ο φίλος του Τζακ Νίκολσον, με τον οποίο μάλιστα είχε συγκατοικήσει για ένα διάστημα στα τέλη των '60s. «Αυτό κι αν ήταν ταξίδι», έλεγε για τη συγκατοίκησή τους, που διήρκεσε πάνω κάτω μια διετία. Παρέμειναν πιστοί φίλοι, όπως πιστός φίλος του παρέμεινε και ο Κρις Κριστόφερσον, τον οποίο ο Στάντον ήταν που έβαλε στην ταινία «Cisco Pike» [...].
Θα μπορούσε να γράφει κανείς ατελείωτες λέξεις για τα επεισόδια στην ζωή του Χάρι Ντιν Στάντον, όπως θα συνέβαινε με κάθε 90χρονο που έχει περάσει τόσες και τόσες ταινίες, με τόσες και τόσες σπουδαίες προσωπικότητες γύρω του, όπως ο Σαμ Πέκινπα και ο Μπομπ Ντίλαν στη «Μεγάλη Μονομαχία» ή ο Μάρλον Μπράντο στους «Φυγάδες του Μιζούρι».
Δεν παντρεύτηκε ποτέ και όταν θυμάται τις δυο φορές που έκανε πρόταση γάμου σε γυναίκες, συμπλήρωνε «ευτυχώς αρνήθηκαν».
Στα 57 του έγινε για πρώτη φορά πρωταγωνιστής. Δεν ήταν μόνο το «Παρίσι, Τέξας» - αδιαμφισβήτητος σταθμός στην καριέρα του - αλλά και μια μικρή ταινία του Άλεξ Κοξ ονόματι «Repo Man», που μετά από χρόνια απέκτησε καλτ διαστάσεις. Και οι δυο ταινίες είναι παραγωγές του 1984 και τουλάχιστον στο «Παρίσι, Τέξας», ο Στάντον είχε μια σχετική αμηχανία, όχι επειδή τον φόβιζε ο πρωταγωνιστικός ρόλος, αλλά επειδή ήθελε την αποδοχή όλων. Ίσως να μην είναι και τόσο γνωστό ότι ο Βέντερς αρχικώς δεν ήθελε τον Στάντον, πιστεύοντας ότι είναι μεγάλος για το ρόλο. Μόνον όταν τον συνάντησε από κοντά, πρόσεξε την ευαισθησία του και όταν είδε ότι μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει για την ταινία συμφώνησε.
Στα 91 του παρέμενε στις επάλξεις. Το 2017 το «Twin Peaks» του Ντέιβιντ Λιντς, σκηνοθέτης που περισσότερο ίσως από κάθε άλλον εκτίμησε την persona του Στάντον, επέστρεψε, ενώ μέσα στη χρονιά κυκλοφόρησε και η ταινία ενός άλλου Λιντς, του Τζον Κάρολ Λιντς, σε σενάριο του Λόγκαν Σπαρκς που επί χρόνια υπήρξε βοηθός του Στάντον. Ο τίτλος της, που είναι και το όνομα του Στάντον στην ταινία, ταιριάζει πέρα για πέρα με όλο το ιστορικό του πρωταγωνιστή της «Lucky». (Άρθρο του Γιάννη Ζουμπουλάκη για το Περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ #242)
Ο Ντέιβιντ Λιντς έγραψε για το θάνατο του φίλου και συνεργάτη του:
«Ο μεγάλος Χάρι Ντιν Στάντον μας άφησε. Έφυγε άλλος ένας μεγάλος. Δεν υπάρχει κανένας σαν τον Χάρι Ντιν. 'Ολοι τον αγαπούσαν. Και είχαν καλό λόγο. Ήταν ένας σπουδαίος ηθοποιός (ίσως κάτι περισσότερο από σπουδαίος) και ένας υπέροχος άνθρωπος - ήταν απίστευτο να βρίσκεσαι μαζί του! Σίγουρα θα σας λείψει ο Χάρι Ντιν! Όλη μου η αγάπη όπου κι αν βρίσκεσαι τώρα».
Was an honor, man. #RIPHarryDeanStanton pic.twitter.com/6pPrQT9ClX
— Jon Cryer (@MrJonCryer) September 15, 2017
RIP to the legendary Harry Dean Stanton. Impossible to cover his legacy in brief but here's a few favs: 'Alien', 'Paris Texas', 'Repo Man'. pic.twitter.com/tKglu0Bemv
— edgarwright (@edgarwright) September 15, 2017
You could watch him on set say a line as simple as "hello", and be mystified by why it was so friggin compelling. #RIPHarryDeanStanton
— Shawn Doyle (@Shawndoyle) September 15, 2017
Harry Dean Stanton was a wonderful man, kind and full of humor. He was also a great actor. Goodbye, Harry Dean. Rest in peace.
— John Carpenter (@TheHorrorMaster) September 15, 2017
Harry Dean Stanton was the definition of cool. On Alpha Dog, he wouldn't leave a room w/o saying, "Love ya. Mean it." Such a great guy. RIP
— olivia wilde (@oliviawilde) September 15, 2017
So long Harry Dean. Thank you for the gift of your films, your music & your being. God broke the mold on you. Rest In Peace. Poet. pic.twitter.com/dk9xnMcSRv
— Mark Ruffalo (@MarkRuffalo) September 16, 2017
Harry Dean Stanton was brilliant and cooler than anyone. RIP pic.twitter.com/Lti2w6FI1F
— Brian Lynch (@BrianLynch) September 15, 2017
Sad sad day. #RIPHarryDeanStanton pic.twitter.com/qQ1IQpVWRY
— Richard Kahan (@RichardKahan) September 15, 2017
Found this. #RIPHarryDeanStanton pic.twitter.com/88jWk9ayJk
— Jon Donahue (@JonDonahue) September 15, 2017
Harry Dean you gave us so much truth on and off camera Thank you for living a full life! You are a great artist https://t.co/lNtfSO79Ue
— Edward James Olmos (@edwardjolmos) September 15, 2017
Remember having a smoke with him outside the Mint on Pico when I first moved to LA. What a cool guy RIP https://t.co/4Vd2klFl71
— Ike Barinholtz (@ikebarinholtz) September 15, 2017
Harry Dean Stanton had the best line in CHRISTINE: "I'm selling' this shithole and buyin' a condo." Rest in peace, HD. You were great.
— Stephen King (@StephenKing) September 15, 2017
Oh Man! Another legend gone. Harry Dean Stanton. Coolest of the cool. Kelly's Heroes coolest war movie ever! Among many others.
— Stevie Van Zandt (@StevieVanZandt) September 15, 2017
Oh man. RIP Harry Dean Stanton. What a legend. One of the very best. https://t.co/bPQal7euPZ
— John Gallagher, Jr. (@JohnGallagherJr) September 15, 2017