«H Λίστα του Σίντλερ» 30 χρόνια μετά: Η ιστορία μιας ταινίας που σημάδεψε τον κινηματογράφο

Δεν είναι πολλές οι ταινίες που άλλαξαν την ροή όχι απλά της 7ης Τέχνης αλλά και του κόσμου που την περιέχει. Ταινίες που δεν στάθηκαν «απλά» ορόσημα της εξέλιξης του σινεμά, αλλά συνομίλησαν με την εποχή και, πρωτίστως, δημιούργησαν το πνεύμα της αντί να το εκφράσουν. Είναι μεγάλη η απόσταση ταινιών που εξάρουμε γιατί αντιπροσωπεύουν το λεγόμενο zeitgeist και αυτών που αποτελούν αυτόχρημα μνημεία γιατί ορθώνονται πια σαν μνημεία πολιτισμικών περιόδων.

Ναι, αυτά δεν έχουν σχέση με την κριτική. Η κριτική είναι ένας δρόμος προσέγγισης ενός έργου. Η διαδρομή αυτή είναι κάποτε διάφορη από αυτήν που επιφυλάσσει το σύνολο των ανθρώπων, των αξιών και των αρχών που ένας πολιτισμός πρεσβεύει. Με άλλα λόγια κριτικά η «Λίστα του Σίντλερ» μπορεί να μην είναι στο απυρόβλητο, την περιθάλπει όμως μια ολόκληρη ιστορία που την προστατεύει και την αναδεικνύει σε σταθμό της ζωής μας. Και στο κάτω-κάτω είναι μια τέλεια φτιαγμένη ανθρωποκεντρική ιστορία ριζωμένη στην χειρότερη καταγεγραμμένη στιγμή του Ανθρώπου - μαζί φυσικά με αυτή των ρίψεων ατομικών βομβών στην Ιαπωνία. Δεν έχει και πολλή σημασία η κριτική ένσταση εδώ.  

Στο ποταμιαίο άρθρο του Hollywood Reporter αναλύτεται λεπτομερώς από όλους τους εμπλεκόμενους το πώς η «Λίστα» έγινε ταινία. Μεταξύ πολλών άλλων αναφέρεται το πώς ο Σπίλμπεργκ έλαβε την παράκληση από τον μέντορά του Σιντ Σάινμπεργκ «να κάνει αυτό το βιβλίο ταινία», μόλις στην 2η εβδομάδα του «Εξωγήινου» στις αίθουσες πίσω στο 1982, 11 ολόκληρα χρόνια πριν το τελικό cut. Πώς επελέγη ο Λίαμ Νίσον αντί των Κόστνερ, Φορντ, Γκίμπσον και πολλών άλλων που ο Σπίλμπεργκ δεν αποκαλύπτει.

Αναφέρει τα γεγονότα και τις εκδοχές τους για το πώς ο Σπίλμπεργκ δεν ήθελε να το κάνει γιατί τρόμαζε πώς είναι ανήμπορος, ανίκανος κι ανέτοιμος, για το πώς αρχικά το έργο το είχε ο Σκορσέζε μετά από προτροπή του ίδιου του Σπίλμπεργκ, και πως the powers that be, στα τέλη του '80 έφεραν την μεγάλη αλλαγή. Ο Σκορσέζε μετακινήθηκε σε «χάρες» (κατά τον ίδιο) για την Universal («Ακρωτήρι του Φόβου» και «Καζίνο») και ο Σπίλμπεργκ βρέθηκε με μια χρονιά που από τη μια θα είχε δεινόσαυρους και από την άλλη την πιο ανθρωπιστική ιστορία του Άουσβιτς. Το 1993 θα ήταν - και παραμένει - η πιο απίστευτη χρονιά που ονειρεύτηκε ή έζησε ποτέ δημιουργός της 7ης Τέχνης. (Ο Σπίλμπεργκ, λόγω ρυθμών και διάνοιας ασφαλώς, έχει απίστευτες διπλές χρονιές στην διαδρομή του, γενικώς.)

Θα διαβάσετε για μια συνταρακτική ιστορία με τον Μπίλι Γουάιλντερ στο γραφείο του Σπίλμπεργκ. Θα μάθετε τον τρελό ρόλο αρωγού που ανέλαβε το φιλαράκι ο Τζορτζ Λούκας για να ξελασπώσει τον αδελφό του (κάτι που κανείς δεν ήξερε ως σήμερα) την περίοδο των γυρισμάτων στην Κρακοβία. Θα μάθετε ένα ενσταντανέ από αυτά που σε συντρίβουν που είχε ο Νίσον μπροστά στην πύλη του Άουσβιτς όταν προετοιμαζόμενος για το γύρισμα ήρθε κοντά του ένας επιζών. Τον πόλεμο που κέρδισε ο Σπίλμπεργκ για το αν θα ήταν ασπρόμαυρη η ταινία και τη μάχη με τον εαυτό του για το πώς θα την γύριζε εγκαταλείποντας όλες του τις ασφάλειες πίσω στις ΗΠΑ. Για το κοριτσάκι με το κόκκινο παλτό, αυτό το εμβληματικό εύρημα που χρόνια αργότερα αρκετοί ακόμα παρανοούν.

Και πολλά-πολλά άλλα. Παρόντες στο αφιέρωμα είναι όλοι οι συμμετέχοντες, επώνυμοι και λιγότερο, ας είστε κι εσείς. Ολόκληρο, εδώ.