Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #20: Ν. Αφρική 2010, ο πλαστός κόσμος της FIFA - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
9:02
16/12

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #20: Ν. Αφρική 2010, ο πλαστός κόσμος της FIFA

Μικρές και μεγάλες ιστορίες που ενώνουν τον θρύλο με την πραγματικότητα, ντοκιμαντέρ που βλέπουν πέρα από τις γραμμές του γηπέδου, ποδοσφαιριστές-ηθοποιοί και η αθέατη σχέση του αθλήματος με την πολιτική. Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου μέσα από ένα κινηματογραφικό πρίσμα. 

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Χρειάστηκε να περάσουν 80 χρόνια και 18 διοργανώσεις για να έρθει η ώρα που το Μουντιάλ θα επισκεπτόταν την αφρικανική ήπειρο. Η Ν. Αφρική βέβαια που επιλέχθηκε, είναι μια χώρα που καταπατήθηκε στο παρελθόν από τους εκπροσώπους του δυτικού πολιτισμού κάτι που δημιούργησε μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις που υπάρχουν ως σήμερα, αλλά διατηρούσε στοιχεία που συνειρμικά σχετίζονται με την Αφρική και μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε μια καμπάνια με άξονα την περιπέτεια και την εξερεύνηση μιας άγνωστης, στο ευρύ πλήθος, ηπείρου. 

Η διαφήμιση όμως απείχε πολύ από την πραγματικότητα. Η FIFA αφού πρώτα πρόβαλε τον εξωτισμό της χώρας για να προσελκύσει όσο περισσότερους τουρίστες θα μπορούσε, φρόντιζε αργότερα να τους ενημερώνει πως θα δεν ήταν φρόνιμο να κυκλοφορούν πέρα από τις ασφαλείς ζώνες της. Το Γιοχάνεσμπουργκ και οι άλλες μεγαλουπόλεις, με την εικόνα τους αντανακλούσαν τους δυο κόσμους στους οποίους είναι χωρισμένη η χώρα, που με την ισχυρή οικονομία της συντηρεί ένα μικρό κομμάτι εύπορων αφήνοντας το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου να παλεύει καθημερινά με την φτώχεια και την εγκληματικότητα. Και φυσικά ήταν εύκολο να καταλάβει κάποιος για ποιο από τα δυο κομμάτια του πληθυσμού γίνεται τελικά το Μουντιάλ. Η FIFA δεν έδειξε να πτοείται από τις όποιες αντιδράσεις και έδωσε την επόμενη διοργάνωση στη Βραζιλία, όπου αντιμετώπισε ισχυρή αντίδραση από ένα σημαντικό κομμάτι του κοινωνικού συνόλου (κάτι που στο παρελθόν θα έμοιαζε αδιανόητο για αυτήν τη χώρα) που βαρέθηκε να περιμένει τις υποσχέσεις περί κοινωνικής πολιτικής, από μια οικονομική ελίτ που σφύριζε αδιάφορα και έφτιαχνε γιορτές για τα μέλη της, παίρνοντας μετά το Μουντιάλ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. 



Η αλαζονεία προς αυτές τις φωνές και η προτίμησή της σε κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να προπαγανδίσουν μέσω του Μουντιάλ (όπως η Αργεντινή του Βιδέλα το 1978) εκφράστηκε με όπλα τα στερεότυπα που ισχύουν για τις διοργανώτριες χώρες, με την περιβόητη μαγεία και το μυστήριο της Μαύρης Ηπείρου να επιστρατεύονται το 2010.  Λίγους μήνες μετά την λήξη της διοργάνωσης, ξεκίνησε να προβάλλεται πρώτα σε διάφορα φεστιβάλ και αργότερα με κανονική διανομή, το «Africa United», ένα φιλμ που μπορεί να μην ήταν επίσημη παραγωγή της FIFA, είχε όμως την συναίνεσή της για το κομμάτι που αφορούσε το Μουντιάλ, και εξέφραζε κατά πολύ τον τρόπο με τον οποίο η ποδοσφαιρική ομοσπονδία έβλεπε τα πράγματα. Η ιστορία της ταινίας ξεκινάει όταν τρία μικρά παιδιά από την Ρουάντα αποφασίζουν να δοκιμάσουν την τύχη τους και να ταξιδέψουν με όποιον τρόπο γίνεται στην Ν. Αφρική ώστε να δουν από κοντά τα είδωλά τους. Στην διάρκεια του απίθανου ταξιδιού επιστρατεύεται ό,τι κλισέ υπάρχει για την Αφρική, εμφανίζονται ξαφνικές λύσεις σε βασικά προβλήματα που δεν θα συνέβαιναν ποτέ στον αληθινό κόσμο – μόνο και μόνο η αρχική ιδέα του να ταξιδέψεις τη Ρουάντα με τα πόδια μοιάζει εκτός πραγματικότητας. Ακόμη, οι μικροί ταξιδευτές χρησιμοποιούν στα λόγια τους εκφράσεις-motto μεγάλων εταιρειών συνεργαζόμενων με τη FIFA και το όλο αποτέλεσμα δημιουργεί συνολικά ένα πλαστό και μάλλον ενοχλητικό σύμπαν που υπερτερεί των όσων διασκεδαστικών στιγμών υπάρχουν μέσα στην αφήγηση.

Εντός των γηπέδων, οι ποδοσφαιριστές όταν συνήλθαν από την πλήρη σαιζόν τους, τα μακρινά ταξίδια, την αλλαγή περιβάλλοντος και τον ήχο της vuvuzela, προσπάθησαν για το καλύτερο. Όπως και το 2006, δυο ευρωπαϊκές ομάδες έφτασαν στον τελικό, με την Ισπανία και την Ολλανδία να μάχονται για το πρώτο τους τρόπαιο. Η Ισπανία, με την φόρα της κατάκτησης του Euro 2008, ξεκίνησε μέτρια, έφτασε με κατεβασμένες ταχύτητες ως τους ημιτελικούς, όπου κέρδισε την Γερμανία που ως τότε μοίραζε τεσσάρες. Την ίδια νωθρότητα έδειχνε στην αρχή και η Ολλανδία που φύλαξε τις δυνάμεις για τον προημιτελικό με την Βραζιλία, όπου κέρδισε με 2-1, και τον ημιτελικό με την σπουδαία Ουρουγουάη. Ο τελικός, ένα ματς κουρασμένων παικτών, κρίθηκε στην παράταση με ένα γκολ του Αντρές Ινιέστα λίγο πριν το τέλος της, στέλνοντας την Ισπανία στην κορυφή του κόσμου και προσπαθώντας να ενώσει μια οικογένεια. Το «La gran familia española» του 2013 τον χρησιμοποίησε ως background για την ημέρα όπου 5 αδέρφια ξαναβρίσκονται στο σπίτι της οικογένειας με αφορμή έναν γάμο στον οποίο όλα αρχικά πηγαίνουν στραβά, μέχρι που η λογική και το ποδόσφαιρο επαναφέρουν την τάξη. 

Διαβάστε ακόμη: 
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #19: Γερμανία (2006), η μάχη της κερκίδας

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #18: Ν. Κορέα/Ιαπωνία (2002), ο τελικός των φτωχών​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #17: Γαλλία 1998, ένα απλό παιχνίδι
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #16: ΗΠΑ 1994, η μοίρα των Εσκομπάρ
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #15: Ιταλία 1990, βρετανική επανάσταση​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #14: Μεξικό 1986, ο Μαραντόνα και οι άλλοι

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #13: Ισπανία 1982, το άθλημα που χωρίζει και ενώνει
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #12: Αργεντινή 1978, οι εξαφανισμένοι​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #11: Δ.Γερμανία 1974, εθνικός διχασμός

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #10: Μεξικό 1970, διακοπές διαρκείας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #9: Αγγλία 1966, παιδιά και ηγέτες​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #8: Χιλή 1962, η χαρά του κόσμου​

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #7: Σουηδία 1958, η απόλυτη θεωρία συνωμοσίας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης 
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #5: Βραζιλία 1950, το έγκλημα του Μπαρμπόζα​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #4: Παταγονία 1942, το Μουντιάλ που δεν έγινε ποτέ. Ή μήπως έγινε; 

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #3: Γαλλία 1938, το χαμένο φιλμ και η ντροπή της FIFA
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #2: Ιταλία 1934, η ομάδα-θαύμα που αγάπησαν οι διανοούμενοι​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #1: Ουρουγουάη 1930, ταξίδι στο Νέο Κόσμο