13:00
24/4

Σίρλεϊ ΜακΛέιν: Ένα Αστείο Μουτράκι

Η Σίρλεϊ ΜακΛέιν, το γένος Μπίτι (μεγάλη αδελφή του Γουόρεν, ως γνωστόν), γεννήθηκε στη Βιρτζίνια κι ήταν από την αρχή ένα ωραιότατο αγοροκόριτσο που ήθελε μανιωδώς να κάνει μπαλέτο, είχε όντως μεγάλη έφεση σ' αυτό, αλλά μία το ύψος και μία οι αδύνατοί της αστράγαλοι διέκοψαν μια καριέρα που κι η ίδια ήξερε πως την πειθαρχία της δεν θα μπορούσε να υποστεί - εντούτοις υποδυθηκε τελικά κάμποσες φορές την χορεύτρια στο σινεμά της. Έτσι, περί τα 20 της βρέθηκε στην ομήγυρη του Άλφρεντ Χίτσκοκ για το αρχοντικό και τρισχαριτωμένο της ντεμπούτο στο «Ποιος Σκότωσε τον Χάρι».

Ο δρόμος άνοιγε διάπλατα εμπρός της. Έπαιξε στο κλασικό «Artists and Models» ανάμεσα σε Τζέρι Λιούις και Ντιν Μάρτιν την ίδια χρονιά, ήταν στο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας της επόμενης χρονιάς ως Αούντα («Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 Μέρες») και το '58, ανάμεσα στις τέσσερεις ταινίες που συμμετείχε, ήταν και το τέλειο «Some Came Running» (με γιγάντιο ελληνικό τίτλο «Το Στίγμα του Κολασμένου») του Μινέλι δίπλα στον Σινάτρα και τον (σοβαρό εδώ) Ντιν Μάρτιν – με τον οποίον έχουν κάμποσες συνεργασίες - που την έφερε για πρώτη φορά και υποψήφια για Όσκαρ. Θα ήταν η πρώτη από τις συνολικά έξι υποψηφιότητές της – το βραβείο θα ερχόταν στην έκτη.

Το '60 μπαίνει στη ζωή της ο Μπίλι Γουάιλντερ, οπότε ως είθισται η ζωή της αλλάζει προς το καλύτερο, «Η Γκαρσονιέρα» είναι το έργο που όλοι γνωρίζουμε κι εμπιστευόμαστε, το θεαματικό είναι πως η Μακλέιν και το μουτράκι της καταφερνει τόσο εντυπωσιακά να ελιχθεί και να βρει την αριστεία με την οποία ισορροπεί το δράμα με την κομεντί, το κλασικό με το μοντέρνο, την βαρύτητα με το ραφινάρισμα. Τα πράγματα γίνονται ακόμα εντυπωσιακότερα την επόμενη χρονιά που έρχεται ο Αλσατός άρχοντας Γουίλιαμ Γουάιλερ στο κόλπο. Στο «Children's Hour» η ΜακΛέιν σοκάρει την εποχή παίζοντας την λεσβία φίλη και συνεργάτιδα της (ανυποψιάστης) Όντρεϊ Χέμπορν, έχει στιγμές που σε συνταράζει χωρίς ποτέ να καταφεύγει σε εύκολες υστερίες κακώς εννούμενης υπερ-ερμηνείας. Τα όσκαρ ωστόσο, την αψηφούν.

Το 1962 έχει δύο αξιομνημόνευτες ταινίες αδίκως τόσο άγνωστες, το «My Geisha» του σπουδαίου φωτογράφου Τζακ Κάρντιφ που μεταμφιέζεται σε γκέισα για να πάρει το ρόλο της Μαντάμ Μπάτερφλάϊ (Ιβ Μοντάν παρτενέρ στο έργο) και το ακόμα καλύτερο «Two for the Seesaw», ένα μικροδιαμαντάκι του Ρόμπερτ Γουάιζ (μια χρονιά πριν το «Haunting») με τον Μίτσαμ και την (χορεύτρια εδώ) ΜακΛέιν στο ρόλο δύο παράταιρων περιθωριοποιημένων που προσπαθούν να βγάλουν τη ζωή τους από το τέλμα.

«Γλυκιά μου Ίρμα» την επόμενη χρονιά, Γουάϊλντερ και Λέμον συνοδοιπορούντων ξανά, τρισχαριτωμένη ξανά ως πεταλουδίτσα της νύχτας που «ισιώνει» το δρόμο της για χάρη ενός καλόψυχου αστυνομικού και κάπου εδώ τα πράγματα αρχίζουν να αραιώνουν. Ναι, υπάρχει το απολαυστικό «Gambit» δίπλα στον Μάικλ Κέιν, ναι υπάρχει και η «Sweet Charity» (πάλι χορεύτρια!) του Φόσι στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, άντε υπάρχει και το «Οι Γύπες Πετούν Χαμηλά» («Two Mules for Sister Sara», μην τρομάζεις) δίπλα στον Ίστγουντ με τον Ντον Σίγκελ στην καρέκλα και τον Μορικόνε στη μουσική. Όμως το άστρο έχει αρχίσει να δύει, οι ρόλοι να λιγοστεύουν, χωρίς πάντως να ξοδεύεται θεαματικα σε δεύτερες ταινίες.

Η δεκαετία του '70 θα κλείσει με το «Turning Point» (1977) που την βρίσκει χορεύτρια σε πτώση, σχεδόν αυτοβιογραφικό, δίπλα της η Άν Μπάνκροφτ, σε ένα από εκείνα που ο Χέρμπερτ Ρος ήξερε να μαστορεύει ευπρεπώς και, ενίοτε, να φέρνει και διάκριση στους ηθοποιούς του. Εδώ η ΜακΛέιν θα πάρει την πέμπτη της υποψηφιότητα. Είναι εξαιρετική και στο «Να Είσαι Εκεί Κύριε Τσανς» (1979) του Άσμπι μαζί με τον Πίτερ Σέλερς για να έρθει στις αρχές του '80, με τις «Σχέσεις Στοργής», η οσκαρική καταξίωση του βραβείου. «Σας ευχαριστώ που μου λήξατε το βασανιστικό σασπένς του να μην ξέρω πως είναι να βραβεύεσαι εδώ» θα πει κι εδώ θα λήξει και η σχέση της με τον θεσμό. Η ερμηνεία της, εντελώς οσκαρική, ξεπερνά στιγμές αξέχαστης υστερίας και φωλιάζει στις συγκινητικές στιγμές της εσωτερικότητας και του βουβού δράματος.

Η άλλη πλευρά της ΜακΛέιν, που τα τελευταία 30 χρόνια εξακολουθεί αραιότερα αλλά αδιαλείπτως να παίζει σε ταινίες, είναι η ας την πούμε πνευματική της πλευρά. Με ενασχολήσεις από την αστρολογία και το κάρμα ως τους εξωγήινους και το σκληροπυρηνικό new age, η ΜακΛέιν έχει ενίοτε ξεσηκώσει από γέλωτα έως θόρυβο κανονικό (η «τελική λύση» των Εβραίων έχει σχέση με το κάρμα τους) όμως η πλευρά αυτή δεν είναι η δουλειά μας, ας μην υποδυόμαστε τους γνώστες σε πράγματα που δεν είμαστε.

Να είναι γερή, μια ντουζίνα έργα, η δροσερή της όψη και το ευέλικτο ταλέντο της, μας την κρατούν σταθερά αγαπητή.