Ο σινεφίλ Γούντι Άλεν! 8 στιγμές όπου η κινηματογραφική αίθουσα έπαιξε ρόλο στις ταινίες του - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:06
19/1

Ο σινεφίλ Γούντι Άλεν! 8 στιγμές όπου η κινηματογραφική αίθουσα έπαιξε ρόλο στις ταινίες του

Με αφορμή την ελληνική έκδοση της αυτοβιογραφίας του Γούντι Άλεν «Σχετικά με το Τίποτα» από τις Εκδόσεις Ψυχογιός (διαβάστε τη γνώμη μας εδώ), ανατρέχουμε σε 8 στιγμές από την καριέρα του, όπου οι κινηματογράφοι μπήκαν σε πρώτο πλάνο. 

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Το μικρόβιο της σινεφιλίας έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές ως αφηγηματικό στοιχείο στις ταινίες του Γούντι Άλεν. Η εμφανής αγάπη του για το κλασικό αμερικανικό σίνεμα έχει στείλει πολλούς από τους ήρωές του στη σκοτεινή αίθουσα. Με κάποια έξυπνα ευρήματα μάλιστα, τοποθετεί τις ταινίες που βλέπουν ως μέρος της αφήγησης και όχι απλά ως διακοσμητικό στοιχείο. Κάποια από τα ωραιότερα λόγια που έγραψε ποτέ, ακούγονται ως σκέψεις μέσα σε σινεμά, αντανακλώντας τις δικές του μέσα από την κινηματογραφική εκπαίδευση που μπορούσε να λάβει κάποιος νέος της εποχής του - να βλέπει δηλαδή ασταμάτητα ταινίες σε αίθουσα καθώς άλλοι τρόπου δεν υπήρχαν. 

Παρακάτω διαλέξαμε τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές του «σινεφίλ» Γούντι Άλεν, αυτές δηλαδή στις οποίες οι σκηνές και ο τίτλος μιας άλλης ταινίας παίζουν τον ρόλο τους στην αφήγησή του. 

1. «Νευρικός Εραστής» (1977)

Νέοι, μορφωμένοι και νευρωτικοί οι Γούντι Άλεν και Νταϊάν Κίτον ξοδεύουν όπως είναι αναμενόμενο πολλές από τις ώρες τους σε μια κινημαγραφική αίθουσα. Για τον Άλεν θα ήταν ημιτελές να μη χωρέσει στην ταινία του κάτι από την φιλμογραφία του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, ο οποίος φαίνεται εδώ να τον έχει επηρεάσει βαθύτατα. Στο ραντεβού του με την Κίτον θέλουν να δουν την πιο πρόσφατη τότε ταινία του, το «Πρόσωπο με Πρόσωπο», η οποία έχει ξεκινήσει πριν 2 λεπτά και ο σχολαστικός Άλεν αρνείται να δει, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν προσβολή προς τον τότε μέντορά του. Λίγο αργότερα, οι 2 τους ξαναβρίσκονται σε αίθουσα και ο Άλεν περιγράφει με σπαρταριστό τρόπο το βασανιστήριο του να ακούς επιφανειακές γνώμες για ταινές από ανθρώπους που απλά θέλουν να πουν τη γνώμη τους φωναχτά. 

2. «Μανχάταν»

Σε μια επανάληψη του «Νευρικού Εραστή», οι Άλεν και Κίτον αφήνουν για λίγο τα επικριτικά σχόλια του ενός για τον άλλον και έρχονται πιο κοντά κάνοντα πράγματα που τους αρέσουν. Και φυσικά, τι άλλο, βλέπουν σινεμά! Αλλά ως εκλεκτικοί intellectuals δε θα πήγαιναν να δουν κάτι συνηθισμένο. Η κάμερα τους παρατηρεί για λίγα δευτερόλεπτα να βγαίνουν έξω από αίθουσα και να τσακώνονται με πάθος για αυτά που μόλις είδαν, δηλαδή τους «47 Σαμουράι» του Χιρόσι Ιναγκάκι και τη βωβή «Γη» του Αλεξάντρ Ντοβτσένκο σε μια σπιρτόζικη σάτιρα αντιστοιχων intellectuals που ταλαιπωρούν τη Νέα Υόρκη. 

3. «Το Πορφυρό Ρόδο του Καΐρου» (1985)

Η πιο ονειροπόλα ίσως από τις ηρωίδες του Άλεν, η Σεσίλια της Μία Φάροου ξεχνά τον άσχημο γάμο της μέσα στο σινεμά και ζει για λίγο την απόλυτη κινηματογραφική εμπειρία όταν ο βασικός ήρωας της ταινίας που βλέπει, βγαίνει από την οθόνη για να περπατήσει στον έξω κόσμο μαζί της, αφήνοντας τους συμπρωταγωνιστές του να τον περιμένουν. Όταν το παραμύθι τελειώνει, η απογοητευμένη Φάροου ξαναμπαίνει στην αίθουσα χωρίς ελπίδα πια για το μέλλον, μέχρι που η μορφή και το τραγούδι του Φρεντ Αστέρ κάνουν το πρόσωπο της να λάμψει σταδιακά από ευτυχία, γνωρίζοντας πως ό,τι κι αν συμβεί στη ζωή της θα έχει πάντα το προσωπικό της καταφύγιο. Η ταινία που παίζεται είναι το «Top Hat» (1935) του Μαρκ Σάντριτς.

4. «Η Χάνα και οι Αδερφές της» (1986)

Υποχόνδριος, μικροβιοφοβικός και πεπεισμένος πως η ζωή δεν έχει να του προσφέρει κάτι παραπάνω, ο χαρακτήρας του Άλεν φτάνει ένα βήμα πριν την αυτοκτονία, όταν συνειδητοποιεί πως αυτή δε θα λύσει τα προβλήματά του. Έχοντας ανάγκη να βγει έξω από το σπίτι του, για καλή του τύχη περνά από ένα σινεμά που παίζει το «Duck Soup» των αδερφών Μαρξ. Χωρίς να χαμογελά, απολαμβάνει την ταινία, επαναπροσδιορίζει τις σκέψεις του για τη ζωή και εμείς ακούμε σε voice-over την υπαρξιακή του λύτρωση.

5. «Μέρες Ραδιοφώνου» (1987)

Αν θελήσει ποτέ κανείς να εκφράσει την αγάπη του για τον κινηματογράφο και δεν μπορεί να βρει τα κατάλληλα λόγια, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την σκηνή. Το «σαν να μπήκα στον παράδεισο» που ακούμε από τον αφηγητή Άλεν είναι η μεστή διακήρυξη υπέρ της μεγάλης του αγάπης, όσο εμείς βλέπουμε τον αποσβολωμένο νεαρό Σεθ Γκριν να χαζεύει το απαστράπτον θέαμα του Radio City, με την εμπειρία να συνοδεύεται (και να ενισχύεται) αφηγηματικά από το «If You Are But A Dream» του Φρανκ Σινάτρα και το παθιασμένο φιλί του Τζέιμς Στιούαρτ στην Κάθριν Χέπμπορν από το «Philadelphia Story» του Τζορτζ Κιούκορ.

6. «Απιστίες και Αμαρτίες» (1989)

Σε μεγάλα κέφια ο Άλεν, υπογράφει ένα από τα αριστουργήματά του και χρησιμοποιεί τον χαρακτήρα της ανηψιάς του, ενός νεαρού κοριτσιού που απολαμβάνει να βλέπει ταινίες του παλιού Χόλιγουντ, για να συνδέει τις δυο ιστορίες της ταινίας και να εκφράζει τα συναισθήματα των δυο πρωταγωνιστών, του δικού του και του Μάρτιν Λαντάου. Όταν ο τελευταίος πάει να διαπράξει έγκλημα, βλέπουμε σκηνές από το «This Gun for Hire» του Φρανκ Τατλ ή ακούμε το τραγούδι «Murder, he says» σε μια σειρά από ευφυείς αφηγηματικές γέφυρες. 

7. «Μυστηριώδεις Φόνοι στο Μανχάταν» (1993)

Η Νταϊάν Κίτον έχει πειστεί πια πως κάτι περίεργο συμβαίνει με τους γείτονές της, όσο και αν ο Άλεν της ζητά να μην επεμβαίνει. Οι υποψίες της γίνονται ακόμη μεγαλύτερες όσο βλέπει ταινίες με θέμα την εξαπάτηση και η επιλογή της παρέας του ζευγαριού να δουν όλοι μαζί το «Double Indemnity» του Μπίλι Γουάιλντερ μόνο καλό δεν κάνει στα νεύρα του Άλεν. Ο τελευταίος, σε μια από τις σπάνιες φορές που κάνει άμεσο tribute σε συγκεκριμένη σκηνή, λύνει το μυστήριο της ταινίας του πίσω από την οθόνη μιας κινηματογραφικής αίθουσας στην οποία προβάλλεται το περίφημο φινάλε με τους καθρέπτες από τη «Κυρία από τη Σαγκάη» του Όρσον Γουέλς, ενώ παράλληλα οι ήρωές του το ξαναδημιουργούν.

8. «Cafe Society» (2016)

Πολλά χρόνια μετά τις προηγούμενες αποπειρές του, ο Άλεν θέτοντας την ιστορία του στο Χόλιγουντ της δεκαετίας του 30, θα ήταν δύσκολο να αντισταθεί σε κάποιου είδους αναφορά. Όντως, ο φιλόδοξος Τζέσι Άιζενμπεργκ φτάνει στο Χόλιγουντ, η Κρίστεν Στιούαρτ αναλαμβάνει να τον ξεναγήσει και προφανώς η ξενάγηση περιέχει και μια επίσκεψη σε σινεμά όπου βλέπουν την κοκκινομάλλα τότε Μπάρμπαρα Στάνγουικ στο «Woman in Red» (1936) του Ρόμπερτ Φλόρεϊ.