10:15
6/2

Λούκα Γκουαντανίνο: Ο σκηνοθέτης του «Να με Φωνάζεις με τ' Όνομά σου» σε πανελλήνια αποκλειστική συνέντευξη

Ανέλπιστα μεγάλη επιτυχία στη χώρα μας, όταν προβλήθηκε το 2009, το «Είμαι ο Έρωτας» έφερνε το ελληνικό κοινό για πρώτη φορά σε επαφή με έναν από τους πιο ενδιαφέροντες δημιουργούς του νέου ιταλικού σινεμά. Η διεθνής απήχηση της ταινίας μετέτρεψε τον Λούκα Γκουαντανίνο σε περιζήτητο σκηνοθέτη, μια αναγνώριση η οποία του επέτρεψε να γυρίσει έξι χρόνια αργότερα το «Κάτω από τον Ήλιο» («A Bigger Splash»), με υπολογίσιμα ονόματα όπως ο Ρέιφ Φάινς, ο Ματίας Σέναρτς και βέβαια η Τίλντα Σουίντον, με την οποία είχε προηγουμένως συνεργαστεί στο «Είμαι ο Έρωτας».

Στα δικά μου μάτια, ωστόσο, η πραγματικά σπουδαία καλλιτεχνική στιγμή του σκηνοθέτη στάθηκε το «Να με Φωνάζεις με τ’ Όνομά σου» και η πανέμορφη διασκευή που πραγματοποίησε στο ομότιτλο βιβλίο του Αντρέ Ασιμάν, βασισμένος σε ένα θεσπέσιο σενάριο το οποίο έγραψε ο Τζέιμς Άιβορι («Επιστροφή στο Χάουαρντς Έντ», «Τα Απομεινάρια μιας Μέρας»). Δεν μπορώ να μαντέψω αν θα τηρήσει στο μέλλον τη μεγάλη σκηνοθετική υπόσχεση που έδωσε με το υποψήφιο για 4 Όσκαρ ρομάντζο του. Το μόνο που γνωρίζω με σιγουριά είναι πως με το «Να με Φωνάζεις με τ’ Όνομά σου» έβαλε την υπογραφή του σε μια από τις ωραιότερες ερωτικές ιστορίες που μας διηγήθηκε ποτέ το σινεμά, κι αυτό ίσως να είναι αρκετό από μόνο του.

Συνάντησα τον ευδιάθετο Λούκα Γκουαντανίνο σε ένα δωμάτιο πολυτελούς ξενοδοχείου στο Βερολίνο, να προσπαθεί αρχικά να αποκρούσει με ευγένεια, και κάποια ευχαρίστηση βεβαίως, τις απανωτές ερωτήσεις που δεχόταν από δημοσιογράφους για το πολυαναμενόμενο ριμέικ της «Σουσπίρια» που σκηνοθετεί, το οποίο θα δούμε μέσα στο 2018. «Η ταινία δεν είναι καν έτοιμη, δεν υπάρχει λόγος να μπαίνετε σε εικασίες», συμβούλευε. «Είναι περίεργο για μένα να βρίσκομαι ακόμη στα γυρίσματα της ταινίας, το μυαλό μου να είναι πλήρως αφοσιωμένο στην ολοκλήρωσή της, όμως η καρδιά μου να νιώθει μοιρασμένη στα δυο: έχω μεγάλη αγάπη για το ¨Να με Φωνάζεις με τα’ Όνομά σου¨, ακόμη μεγαλύτερη από τότε που το ξεκίνησα. Είναι μια αγάπη την οποία μοιράζομαι με τους ηθοποιούς μου και, όπως φαίνεται, με το κοινό, γιατί γνωρίζετε ότι πριν λίγες μόλις εβδομάδες κάναμε παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Σάντανς και η ανταπόκριση στάθηκε συγκινητική. Οπότε ας αφήσουμε λίγο τη ¨Σουσπίρια¨ στην άκρη».

«Το να γυρίζεις ταινίες δεν είναι η ιδέα που έχω για μια καλή ζωή. Προτιμώ να μείνω σπίτι και να μαγειρεύω»

Φαίνεται πως σας αρέσει να αποτυπώνετε στις ταινίες σας εραστές σε κατάσταση εγρήγορσης, αναστάτωσης, μετάβασης. Πάντα κάτι τους συμβαίνει, κάτι που αλλάζει τη ζωή τους και τους αποδιοργανώνει. Είναι ο τρόπος που έχετε να βλέπετε τον κόσμο και τον έρωτα;

Νιώθω ακόμα όπως ένα 15χρονο αγόρι που σκέφτεται κάπως έτσι τη ζωή. Εξαρτάται βέβαια αν την αποδιοργάνωση την αποδέχεσαι ή όχι. Αν την καλωσορίζεις ή αντιστέκεσαι. Αυτή η ταινία είναι από τις περιπτώσεις που δεν αντιστέκεσαι στο συναίσθημα, γιατί μπορεί να είναι ανατρεπτικό, αλλά είναι όμορφο, ειδυλλιακό. Έτσι ήθελα να είναι. Είναι μία «πράσινη αγάπη», ένα μπουμπούκι που ανθίζει γιατί είναι η πρώτη φορά και δεν έχει το παχύ στρώμα μιας παλιότερης πληγής. Είναι πράσινη σαν φύλλο, και γι’ αυτό πιο γλυκιά.

Βρεθήκατε κάποια στιγμή όμως κοντά στο να αρνηθείτε να γυρίσετε την ταινία.

Ρώτησέ με αν προτιμώ να κάνω ή να μην κάνω ταινίες και η απάντηση είναι...να μην κάνω! Το να γυρίζεις ταινίες δεν είναι η ιδέα που έχω για μια καλή ζωή. Πρόκειται για μια τρελή και μεγάλη περίοδο χρόνου, που θέλει τρομερή προσπάθεια, κόπο, επιμονή και πολύ κόσμο γύρω σου. Είναι δυσάρεστο. Προτιμώ να μείνω σπίτι και να μαγειρεύω. Αλήθεια! Για το «Να με Φωνάζεις με τ’ Όνομά σου» είπα τελικά «ναι» γιατί βρήκα τρόπο να κάνω την ταινία κοντά στο σπίτι μου. Να μη μαγειρεύω, αλλά τουλάχιστον να κοιμάμαι στο κρεβάτι μου. Γι’ αυτό γύρισα την ταινία. Δεν αστειεύομαι. Είπα, ας την κάνουμε χαλαρά και κοντά στο σπίτι. Η μόνη μου πικρία είναι πως, ενώ η πρόθεση ήταν να γυρίσουμε μια ιταλική ταινία στην Ιταλία, πέρα από το Υπουργείο Πολιτισμού δεν έλαβα καμία σχετική βοήθεια. Κοιμόμουν στο κρεβάτι μου, αλλά ένιωθα ξένος.

«Είναι απαραίτητο να ειπωθεί ότι η ολοκληρωτική και απόλυτη προσκόλληση στην επιθυμία σου είναι ο τρόπος να γίνεις καλύτερος άνθρωπος»

Το γκέι στοιχείο στην ερωτική ιστορία του βιβλίου υπήρξε ποτέ ανασταλτικός παράγοντας;

Το θέμα του φύλου δεν ήταν ποτέ πρόβλημα για μένα. Άλλωστε δεν πρόκειται για ταινία γκέι θεματικής, αλλά για μία ταινία που δείχνει τους δρόμους στους οποίους σε οδηγεί η επιθυμία. Η δυνατότητα να αφεθείς σε κάτι τόσο δυνατό, όποιο κι αν είναι το αντικείμενο του πόθου.  Έχει να κάνει με δύο επιθυμίες που συναντιούνται. Μπορεί να είναι ένας άνδρας με έναν άλλο άνδρα, μια γυναίκα με άλλη γυναίκα, ένας άνδρας με γυναίκα... Είναι παντελώς αδιάφορο στο μέτρο που είναι απαραίτητο να ειπωθεί ότι η ολοκληρωτική και απόλυτη προσκόλληση στην επιθυμία σου είναι ο τρόπος να γίνεις καλύτερος άνθρωπος. Στο «Είμαι ο Έρωτας», ο χαρακτήρας της Ελιζαμπέτα ανακαλύπτει ότι είναι λεσβία όταν η μητέρα της μεταμορφώνεται σε ένα ελεύθερο πλάσμα, πέρα από κοινωνικές δομές. Η μητέρα νομίζει ότι η δύναμη της κόρης της να είναι αυτή που θέλει, της δίνει το κουράγιο. Η συγκεκριμένη ταινία είχε να κάνει με τη μεταφορά της γνώσης και όχι με την ταυτότητα. Εκεί, μια μεγαλύτερη γυναίκα μαθαίνει από ένα νεαρότερο άτομο, ενώ στο «Να με Φωνάζεις με τ’ Όνομά σου» ένας μεγαλύτερος άντρας μεταφέρει τη γνώση σε ένα νεότερο. Ίσως μια μέρα φτιάξω μια σπουδαία γκέι ταινία, ποιος ξέρει. Στο μεταξύ θα ήθελα να φτιάξω ένα σπουδαίο γουέστερν, μια σπουδαία πολεμική ταινία, μια σπουδαία ταινία Marvel!

Είπατε πριν πως είναι δυσάρεστο να γυρίζετε ταινίες. Πώς νιώθετε, όμως, όταν μια ταινία σας εισπράττει διθυραμβικές κριτικές;

Το να κάνεις μια ταινία είναι κουραστικό. Το μοντάζ είναι η διαδικασία που χαίρομαι περισσότερο. Εκεί μπορείς να ξαναγράψεις την ταινία. Εικοσιπέντε χρόνια δουλεύω με τον ίδιο μοντέρ, τον Γουόλτερ Φασάνο. Με βοήθησε στο σενάριο, όπως και στο «Είμαι ο Έρωτας» και στο ντοκιμαντέρ «Bertolucci on Bertolucci». Είναι σαν αδερφός. Φέτος γύρισα δυο ταινίες μέσα στην ίδια χρονιά: το «Να με Φωνάζεις με τ' Όνομά σου» και τη «Σουσπίρια». Όταν μια ταινία κυκλοφορήσει, είμαι λιγότερο νευρικός και έτοιμος να αποδεχθώ ό,τι κι αν συμβεί. Όταν πήγα στη Βενετία, το 2015, με το «Κάτω από τον Ήλιο», είχα μία υπέροχη υποδοχή από τον κόσμο, αλλά στο Φεστιβάλ η ανταπόκριση στο φιλμ ήταν καταστροφή. Πολλοί το μίσησαν, μέχρι που κάποιος στη Συνέντευξη Τύπου μου είπε πως αποδομώ τους καραμπινιέρους! Με το «Να με Φωνάζεις...» η αντιμετώπιση είναι διαφορετική. Στα Φεστιβάλ του Σάντανς και του Βερολίνου, δυο αστικά φεστιβάλ με πραγματικό κοινό θεατών, και όχι μόνο δημοσιογράφων, που πληρώνουν εισιτήριο για τη θέση τους χωρίς γνώση του μέσου, η υποδοχή ήταν φανταστική. Δεν παίρνεις δεδομένη τέτοια αντίδραση. Είναι το λάδι στη μηχανή της ζωής μου για να συνεχίζω.

«Διάλεξα ηθοποιούς με τους οποίους θα ήθελα να περάσω μια νύχτα έρωτα. Υπάκουσα στον πόθο μου γι' αυτούς»

Μπορείτε να μας μιλήσετε για τη συνεργασία σας με τον Τζέιμς Άιβορι στο σενάριο;

Ήταν εξαιρετικά απλή. Βρεθήκαμε στο τραπέζι της κουζίνας μου και είπαμε να γράψουμε το σενάριο βασισμένοι στο βιβλίο, αλλά χωρίς να μας βαραίνει το καθήκον. Να μην το δούμε ως δουλειά. Ήταν μία απλή, φωτεινή συνεργασία.

Αλλάξατε ή καταπιέσατε για ηθικούς λόγους κομμάτια του βιβλίου;

Ποιος είναι ο σκηνοθέτης, που στη συνείδηση του παγκόσμιου κοινού είχε απόλυτο έλεγχο του έργου του; Ο Κιούμπρικ. Και δεν δούλεψε ποτέ με βάση μία πρωτότυπη ιστορία, είχε πάντα ως πηγή για το σενάριο μυθιστορήματα ή άρθρα. Επίσης δεν έγραψε σχεδόν ποτέ μόνος του τα σενάρια, γιατί αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος για να έχει τον έλεγχο της αφήγησης. Να είναι κυρίαρχος. Όταν γράφεις μια πρωτότυπη ιστορία, παρασύρεσαι από τη λογοτεχνική σου πλευρά και θολώνεις τα όρια. Νομίζεις πως είσαι συγγραφέας, ενώ δεν είναι αλήθεια. Υπηρετείς το σινεμά και πρέπει να αφηγηθείς μια οπτική ιστορία. Έτσι συμπεριφέρθηκα λοιπόν και στο βιβλίο.

Βλέποντας το «Να με Φωνάζεις με τ' Όνομά σου» στο μυαλό μου ήρθαν οι ταινίες του Ερίκ Ρομέρ και το «Φύσημα στην Καρδιά» του Λουί Μαλ. Αναρωτιέμαι αν οι συγκεκριμένες αναφορές πέρασαν και από το δικό σας το μυαλό όταν ετοιμάζατε την ταινία και αν μια γενικότερη επιρροή από το  γαλλικό σινεμά έχει επιδράσει στον τρόπο που σκηνοθετείτε.

Το σινεμά δεν το σκέφτομαι με είδη, αλλά ως σινεμά των δημιουργών. Οπότε ήθελα να κάνω μία ταινία α λα Ρομέρ. Και έχεις δίκιο, όσο μεγάλωνα διδάχθηκα από το γαλλικό σινεμά. Μία από τις ταινίες που αγαπώ είναι το «Για τους Έρωτές μας» του Μορίς Πιαλά με τη Σαντρίν Μπονέρ. Αυτή η ταινία, και το «Φεγγάρι» του Μπερτολούτσι ήταν οι οδηγοί μου για το «Να με Φωνάζεις με τ' Όνομά σου».

Θα μου πείτε πώς επιλέξατε τους ηθοποιούς;

Υπακούοντας τον πόθο μου γι’ αυτούς. Σαν ένα στιγμιαίο φλερτ! Διάλεξα αυτούς με τους οποίους θα ήθελα να περάσω μια νύχτα έρωτα. Δεν θα μπορούσα χωρίς αυτούς. Απο τον Άρμι Χάμερ μεχρι τη Βάντα Καπριόλο, που υποδύεται τη μαγείρισσα Μαφάλντα. Αισθανόμουν την έλξη που κάθε σκηνοθέτης οφείλει να έχει για τους ηθοποιούς του. Έτσι κατορθώνεις να βγάζεις ένταση στην οθόνη και μέσα από τον θαυμασμό σου να τους εμπνέεις την αυτοπεποίθηση να είναι ελεύθεροι και να αφεθούν. Δούλεψε αυτή τη φορά!

INFO Η ταινία θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου, σε διανομή Feelgood Entertainment.