Χρόνια πολλά σερ Ίαν! Ο Ίαν Μακ Κέλεν σε αποκλειστικό τετ α τετ με το cinemagazine - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
9:49
25/5

Χρόνια πολλά σερ Ίαν! Ο Ίαν Μακ Κέλεν σε αποκλειστικό τετ α τετ με το cinemagazine

Μια πολύτιμη συνέντευξη με ένα από τα ελάχιστα εν ζωή ιερά τέρατα της υποκριτικής, ως φόρος τιμής στα 84α γενέθλια του Ίαν ΜακΚέλεν. Τον ηθοποιό συνάντησε από κοντά ο Λουκάς Κατσίκας.

Συνέντευξη στον Λουκά Κατσίκα

Δεν σας ενοχλεί, έστω και λίγο, το γεγονός ότι ενώ είστε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ηθοποιούς, έχοντας ερμηνεύσει στο θέατρο περιβόητους ήρωες του Σαίξπηρ, του Τσέχοφ, του Μπέκετ, οι περισσότεροι θεατές προτιμούν να σας μνημονεύουν ως τον σοφό μάγο του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών»;

Δεν έχω πρόβλημα. Γνωρίζω καλά πως μόλις εγκαταλείψω οριστικά αυτό τον κόσμο οι εφημερίδες δεν θα γράφουν ότι πέθανα εγώ, αλλά ότι απεβίωσε ο μάγος Γκάνταλφ! Οπότε έχω συνηθίσει στην ιδέα. Και δεν με ενοχλεί γιατί, εκτός του ότι μου χάρισε επιτυχία την οποία ουδέποτε μπορούσα να είχα ευχηθεί για τον εαυτό μου, ο ρόλος στον «Άρχοντα» και στο «Χόμπιτ» μου είναι ιδιαίτερα αγαπητός.

Οι περισσότεροι ηθοποιοί της γενιάς σας φρόντισαν, παράλληλα με το θέατρο, να εγκαινιάσουν από νωρίς μια προσοδοφόρα καριέρα στον κινηματογράφο. Εσείς εμφανιστήκατε πρώτη φορά στο σανίδι το 1965, χρειάστηκε ωστόσο να περιμένετε μέχρι την δεκαετία του ’90 για να ασχοληθείτε αποφασιστικά  με τον σινεμά.

Μερικοί ηθοποιοί είναι φτιαγμένοι για να συνδυάζουν τα πάντα, υποθέτω. Οι δικές μου αναζητήσεις, όλες εκείνες τις δεκαετίες, επαναπαύονταν ωραιότατα στην εμπειρία του θεάτρου, στην εξερεύνηση του τι ακριβώς σημαίνει να είσαι ηθοποιός και σε μια προσπάθεια να βελτιώνομαι ολοένα και περισσότερο στην τέχνη μου. Βλέπετε, παρ’ όλα αυτά, ότι για το οτιδήποτε σε αυτή την ζωή υπάρχει η κατάλληλη στιγμή. Μπορεί η δική μου στιγμή στο σινεμά να καθυστέρησε, δείτε όμως πόσο εύκολα με εφοδίασε σε σύντομο χρονικό διάστημα με ευκαιρίες και με αναγνώριση που ουδέποτε φανταζόμουν ή αξίωνα για τον εαυτό μου.

Σε ποιο ακριβώς σημείο της μέχρι τώρα καριέρας σας βεβαιωθήκατε ότι είστε ο ηθοποιός που πάντοτε προσδοκούσατε να γίνετε;

Μεγαλώνοντας απέκτησα μια άνεση που δεν είχα πάντοτε. Ο χρόνος και η εμπειρία σε διαμορφώνουν, ασφαλώς, αναπόφευκτα προς κάτι καλύτερο, για μένα όμως η υποκριτική υπήρξε ανέκαθεν μια διαδικασία συνεχούς μεταμόρφωσης. Θαρρώ ότι η διαδικασία αυτή θα λάβει τέλος μόλις σταματήσω κι εγώ οριστικά να παίζω. Για πολλά χρόνια, πάντως, η ηθοποιία ήταν για μένα ένας τρόπος να εκδηλώνω δημόσια κάποια συναισθήματα που δεν μπορούσα να εκφράσω, επειδή θεωρούνταν παράνομα. Μιλώ για την περίοδο που κρατούσα κρυφή την σεξουαλικότητά μου.

«Αν είσαι αληθινός άνθρωπος, και δεν κρύβεσαι πίσω από κοινωνικούς ρόλους και ενδύματα ηθικής, τότε θα είσαι και αληθινός ηθοποιός»

Αποφασίσατε να παραδεχτείτε δημοσίως την ομοφυλοφιλία σας στην ηλικία των 49 ετών. Πόσο απελευθερωτικό ήταν αυτό για εσάς, σε μια εποχή μάλιστα όπου ελάχιστοι καλλιτέχνες αποτολμούσαν κάτι τέτοιο;

Κάθε πτυχή της ζωής μου άλλαξε συγκλονιστικά μέσα σε μια νύχτα. Απέκτησα για πρώτη φορά μια αυτοπεποίθηση που είχα στερηθεί για πολλά χρόνια. Μέχρι τότε βίωνα καθημερινά το απαράδεκτο άγχος τού να νοιάζομαι διαρκώς για το τι μπορούσαν να πιστεύουν και να λένε οι άλλοι άνθρωποι για μένα. Από το σημείο της παραδοχής μου και έπειτα δε με ένοιαζε πλέον η κρίση κανενός. Απέκτησα μια ελευθερία την οποία καμία περιουσία και καμία καταξίωση δεν θα μπορούσαν να μου έχουν εξασφαλίσει. Σταμάτησα, επίσης, να βλέπω εφιάλτες. Ο συνήθης εφιάλτης μου ήταν ότι είχα σκοτώσει κάποιον άνθρωπο και δεν ήξερα αυτός ο άνθρωπος ποιος ήταν. Όλο αυτό σταμάτησε όταν έκανα ανοιχτά την δήλωσή μου. Αυτομάτως κατάλαβα ποιος ήταν αυτός τον οποίο σκότωνα στον ύπνο μου: Ήμουν εγώ!

Πιστεύετε ότι η παραδοχή των σεξουαλικών προτιμήσεών σας συνέβαλε στο να γίνετε καλύτερος ηθοποιός;

Καμία αμφιβολία, ο τρόπος με τον οποίο ερμήνευα δεν ήταν ξανά πλέον ο ίδιος. Την περίοδο που δήλωσα ότι είμαι γκέι έτυχε να παίζω τον «Θείο Βάνια» του Τσέχοφ στο θέατρο. Και στο σημείο όπου το κείμενο επέβαλλε από μένα να κλάψω επί σκηνής, μπόρεσα και το έκανα για πρώτη φορά: Αληθινά δάκρυα έβγαιναν πλέον από τα μάτια μου και κυλούσαν στο πρόσωπό μου. Κάποτε πίστευα ότι η δουλειά του ηθοποιού έχει να κάνει με την ικανότητά σου να ψεύδεσαι και να μπορείς να παριστάνεις κάποιον άλλο. Σε εκείνο το σημείο κατάλαβα πόσο λάθος έκανα: Η υποκριτική είναι η τέχνη του να λες την αλήθεια! Αν είσαι αληθινός άνθρωπος, και δεν κρύβεσαι πίσω από κοινωνικούς ρόλους, μάσκες συμπεριφοράς και ενδύματα ηθικής, τότε θα είσαι και αληθινός ηθοποιός.

Νιώσατε από νωρίς την ανάγκη να αποκτήσετε αγωνιστικό χαρακτήρα σε οτιδήποτε αφορά τα γκέι δικαιώματα. Ήταν κατά κάποιον τρόπο σαν να αποζημιώνετε για τα τόσα χρόνια που παραμένατε σιωπηλός;

Στην περίπτωσή μου, επειδή ήμουν δημόσιο πρόσωπο, η χειρονομία παραδοχής μου ήξερα ότι είναι ακόμη πιο σημαντική, γιατί έτσι θα βοηθούσα κι άλλους ανθρώπους να βγουν και να δηλώσουν άφοβα τι είναι. Στις περισσότερες περιπτώσεις νιώθω, παρ’ όλα αυτά, ανήμπορος στο να κάνω κάτι χρήσιμο. Τι μπορείς να κάνεις στο Χόλιγουντ, ας πούμε, που οι περισσότεροι ηθοποιοί εξακολουθούν να κρύβονται, από φόβο για το τι μπορούν να πουν οι συνάδελφοι ή οι θεατές τους; Δεν περιμένω, ασφαλώς, ρεαλιστική κοινωνική συνείδηση από τη μεγαλύτερη και πιο οργανωμένη βιομηχανία ψευδαισθήσεων στον πλανήτη. Μη νομίζετε, όμως, ότι και στον δυτικό κόσμο τα πράγματα έχουν παντού βελτιωθεί.

«Γνωρίζω καλά πως μόλις εγκαταλείψω οριστικά αυτό τον κόσμο οι εφημερίδες δεν θα γράφουν ότι πέθανα εγώ, αλλά ότι απεβίωσε ο μάγος Γκάνταλφ!»

Ποια είναι η πιο χρήσιμη συμβουλή που θα μπορούσατε να δώσετε σε νέους ηθοποιούς, οι οποίοι ξεκινούν τώρα την σταδιοδρομία τους;

Να ρίχνονται με πάθος στα πάντα, να αποστάζουν κάθε εμπειρία. Και φυσικά να μην βιαστούν να γίνουν επαγγελματίες. Θα σκοτώσουν έτσι κάθε αυθορμητισμό που κρύβουν μέσα τους. Υπάρχουν υπέροχοι ηθοποιοί εκεί έξω, οι οποίοι εξακολουθούν να δουλεύουν για λογαριασμό μικρών θιάσων και δεν ονειρεύονται τις μεγάλες καριέρες, ανεξερεύνητοι θησαυροί τους οποίους είσαι τυχερός αν πετύχεις σε κάποια παράσταση. Αυτοί είναι για μένα οι πραγματικοί ερμηνευτές. Δεν είμαι, πάντως, ιδιαίτερα καλός στο να δίνω συμβουλές. Μου ζητούν καμιά φορά να συμβουλεύω τα μικρά σε ηλικία παιδιά που με αντικρίζουν με κάποιο δέος, επειδή έχει τύχει να με δουν στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών». Αλήθεια όμως, τι πρότυπο μπορεί να αποτελέσει ένας χαρακτήρας σαν τον Γκάνταλφ στους ανήλικους θεατές; Καπνίζει, πίνει, δίνει την εντύπωση ότι δεν πλένεται ποτέ και, επίσης, δεν είναι καν παντρεμένος! (γελάει)

Εξακολουθείτε να δουλεύετε με τον ίδιο ενθουσιασμό που είχατε όταν ήσασταν νεώτερος;

Η αλήθεια είναι πως όχι. Έχω μάλιστα σκεφτεί ότι, αν για κάποιο λόγο χρειαζόταν να εγκαταλείψω οριστικά το επάγγελμά μου αύριο-είτε επειδή η υγεία μου δεν θα μου το επέτρεπε, είτε γιατί θα τύχαινε να συνάψω μια σχέση και θα επιθυμούσα να περάσω όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο μαζί της, θα το έκανα ευχαρίστως. Μερικά πράγματα δεν τα φέρνω εις πέρας πλέον με την ίδια ευκολία και ευχαρίστηση, όπως το να χρειάζεται να σηκώνομαι ξημερώματα για να βρίσκομαι εγκαίρως στο γύρισμα κάποιας ταινίας. Αυτά τα αποχωρίζομαι μετά χαράς. Κάποια άλλα πράγματα σίγουρα θα μου λείψουν, προσπαθώ ωστόσο να είμαι ρεαλιστής: Πόσα χρόνια μου απομένουν ακόμη να δουλεύω έχοντας την πνευματική διαύγεια και την σωματική αντοχή για κάτι τέτοιο; Όχι πολλά, φοβάμαι.

INFO
Αναζητήστε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «Ίαν ΜακΚέλεν: Ρόλος Ζωής» - Πανελλήνια πρώτη προβολή στο 24ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.