10:42
23/4

Σ.Ο.Σ. Χόλιγουντ: Η βιομηχανία του σινεμά σε κρίση

Ένας δαιδαλώδης και πολυπλόκαμος βιομηχανικός μηχανισμός, όπως το Χόλιγουντ, ήταν δεδομένο πως θα πληγεί θεαματικά από το ενδεχόμενο μιας πανδημίας. Το πλήθος των εμπλεκομένων, οι συνθήκες εργασίας, η ασφάλεια και οι κεκτημένες συνήθειες των παραγωγών - ιδίως των μεγάλων - έρχονται σε κατά μέτωπο αντιπαράθεση με την υγειονομική εξασφάλιση. Με άρθρο του το δημοσιογραφικό όργανο της βιομηχανίας, το Variety, καταπιάνεται με την κρατούσα ατμόσφαιρα στους χολιγουντιανούς κύκλους, τις αντίρροπες δυνάμεις, το φάσμα απροσμέτρητων οικονομικών απωλειών.

Το ζήτημα είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Και ο λόγος δεν είναι άλλος από το ότι διακυβεύεται σοβαρό χρήμα. Οι πλευρές είναι σαφείς: Τα μεγάλα στούντιο, η διανομή, οι αίθουσες, οι εργαζόμενοι άνθρωποι μπρος και πίσω από την κάμερα, οι ασφαλιστικές εταιρείες. Ένα σύνθετο γαϊτανάκι που μοιραία «εξισώνει» τον Τομ Κρουζ με τον ανώνυμο μπούμαν, τον δικηγόρο με τον ασφαλιστή, το (κάποτε) παντοδύναμο στούντιο με τα συνεργεία καθαρισμών.

Παραδόξως, για μια βιομηχανία σεναρίων, το σενάριο αντίδρασής της σε μια πανδημία την έπιασε αδιάβαστη. «Το τίμημα του να κάνεις ιστορίες αποκλειστικά μεγάλου κοινού», θα έλεγε κανείς καλοπροαίρετα ειρωνευόμενος. (Τι ωραίο έργο που θα έβγαζε ένας Άλτμαν όμως ε;...). Έτσι τώρα πρέπει να χαρτογραφηθεί ένας ολοκαίνουργιος τρόπος να «κάνεις ταινίες». Η απόσταση στο πλατώ, η θερμομέτρηση των εισερχομένων σε αυτό, οι ιατρικές εξετάσεις αν κάποιος έχει συμπτώματα. Ακούγεται μια πρόταση απομόνωσης όλων των εργαζομένων σε μια ταινία καθόλη την διάρκεια των γυρισμάτων της! Ένα άλλο σκεπτικό προτείνει, πρόσθετα όλων των άλλων, ειδικά συνεργεία ιατρικών επισκεπτών, που θα προμηθεύει γάντια και μάσκες, άλλων καθαρισμού όλων των αντικειμένων που χρησιμοποιούνται στο γύρισμα επί καθημερινής βάσης...Κομμωτές και make up artists σε παράκρουση.

Ανακύπτουν φυσικα πολλά νομικά και ασφαλιστικά ζητήματα. Τι ισχύει με την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων αν κάποιος ασθενήσει; Πώς ενημερώνονται οι υπόλοιποι του γυρίσματος ώστε να διασφαλιστεί και το δικαίωμα της δημόσιας υγείας; Και βέβαια, οι φίλοι μας οι ασφαλιστές, τι γίνεται όταν κάποιος ασθενήσει; Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη; Απαιτήσεις τέτοιου είδους μπορούν να εκτοξεύσουν τα ασφάλιστρα, μπορούν επίσης και να καταστρέψουν ολοσχερώς ένα στούντιο.

Ένας άλλος τομέας, που μπορεί μάλιστα να έχει και βαθύ αισθητικό αντίκτυπο, είναι το πώς θα γυρίζονται οι ταινίες, από πόσους θα αποτελείται ένα συνεργείο, από το αν θα ταξιδεύει η παραγωγή (το έβδομο «Mission Impossible» ήταν τον Φεβρουάριο στην Βενετία, γύρισε πίσω κακήν κακώς και η αναβολή του γυρίσματος είναι επ' αόριστον), ακόμα και από το (άκουσον άκουσον) πόσες λήψεις θα επιτρέπονται από τους παραγωγούς και πόσο θα διαρκούν τα γεύματα, προκειμένου να επιταχυνθεί μια παραγωγή!  

Όλα τα παραπάνω - και πολλά περισσότερα - οδηγούν σε πλήθος συμπερασμάτων: Πρώτα απ' όλα η βιομηχανία έχει υποστεί βαρύ σοκ κι έχει χάσει τα αυγά και τα πασχάλια. Είναι τέτοιο το κεφαλαιϊκό άνοιγμα, τόσο πολύ το χρήμα που διακυβεύεται (και τέτοια η λύσσα για δαύτο), που δεν φαίνεται να αντέχουν αυτή τη στιγμή ούτε τη σκέψη της παράτασης της πραγματικότητας που βιώνουμε. Η αλήθεια όμως είναι πως το υγειονομικό επείγον θα είναι εδώ μέχρι την εύρεση θεραπευτικής αγωγής και εμβολίου. Κι αυτό ένας οικονομικός οργανισμός σε σοκ δεν μπορεί να το αντέξει, η λογική του «πολλά και άμεσα» αντιβαίνει την λογική του «πρώτα ο άνθρωπος», στην οποία καλεί ο COVID-19. Και πολλοί θα την πληρώσουμε από αυτό.

Ένα άλλο συμπέρασμα είναι η διαπίστωση πως το έκπληκτο σύστημα δεν διαβλέπει ότι όλο αυτό είναι μια παροδική κατάσταση. Η επιδημία θα παρέλθει, θα γίνει ένα κανονικό νόσημα και ο καθένας, ελπίζεις, θα γυρίσει στη δουλειά του. Το θέμα πια θα είναι το πώς θα κάνεις αυτή τη δουλειά. Οι χολιγουντιανές παραγωγές έχουν «ανοίξει» δυσθεώρητα. Κάποιοι σκέπτονται να επιστρέψουμε στν εποχή του backlot, των ελεγχόμενων στουντιακών συνθηκών που επικρατούσαν πριν την δεκαετία του '50! Κι αυτό θα (μπορούσε να) είναι μια πτυχή μόνο μιας συνολικής στρατηγικής μείωσης του κόστους. Τα ταξίδια των υπερπαραγωγών, τα γαργαντουϊκών διαστάσεων συνεργεία, οι μήνες προετοιμασίας, το πολυέξοδο post production είναι καιρός να (αυτο)περιοριστούν (και) για λόγους υγείας. 

Θα συμβεί; Η εκτίμηση του γράφοντος είναι πως όχι. Πάλι με χρόνια και καιρούς το εθισμένο στο κέρδος κεφάλαιο αδυνατεί να λειτουργήσει με την «κοινή λογική» ενός ανθρώπου, η ιδιοσυγκρασία του είναι άλλη, τελικά εξωανθρώπινη. Το ότι όμως δύνανται να ξεπηδήσουν από όλη αυτή την ιστορία νέοι τρόποι παραγωγής, καινούρια αντίληψη ιστοριών και τρόπων κινηματογράφησής τους, ανάταση ενός ανεξάρτητου τρόπου παραγωγής είναι, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, μια σοβαρή πιθανότητα.

Από το κεφάλι ως τον τελευταίο τροχό της αμάξης, όλοι στον χώρο του κινηματογράφου εργαζόμαστε. Το δικαίωμα της εργασίας είναι θεωρητικά αδιαπραγμάτευτο, αν και στην πράξη ξέρουμε πως είναι ανταλλάξιμο - υπάρχει και ατομική ευθύνη εδώ. Είναι σαφές ότι το βάρος της κρίσης που διανύουμε θα όφειλαν να το κουβαλήσουν πρωτίστως οι έχοντες αντί να το μεταφέρουν στους προαναφερθέντες τροχούς της αμάξης. Έστω κι αν αυτός είναι ο κόσμος («και δεν θ' αλλάξει ποτέ») οφείλουμε ψυχραιμία, υπομονή, αλληλοβοήθεια και αντοχή. Αν μέσα σε όλα διδαχτούμε και κάτι, που μπορεί και να μην κάναμε σωστά ως σήμερα (...), μόνο καλό θα είναι στους υγιέστερους καιρούς που θα έρθουν. 

φωτογραφία κεντρικής credit: Jeff Hinchee