12:22
10/9

Ο πρώτος κανόνας του «Fight Club» είναι να αφήνεις τον Μπραντ και τον Έντουαρντ να μιλούν γι' αυτό

«Έχουν απομείνει ελάχιστοι πνευματικοί στυλοβάτες, όλα αποπνέουν την αίσθηση ότι δεν υπάρχει τίποτα όπου μπορείς να ανήκεις πλέον» Έντουαρντ Νόρτον

Τι είναι αυτό που σας εξοργίζει περισσότερο σε μια δεκαετία όπως αυτή του ’90, που κατόρθωσε να αναγάγει τον καταναλωτισμό σε ύψιστη κουλτούρα;

Εντ.: Σκέψεις σαν αυτές είναι που μου έκανα εντύπωση και με την ίδια την ταινία. Ζητήματα όπως η πραγματικότητα μιας ολόκληρης γενιάς αναθρεμμένης με την τηλεόραση και παθιασμένης με ένα συγκεκριμένο lifestyle.

Μπραντ: Με όλες τις προσταγές της διαφήμισης. Το να δουλεύεις για να αγοράζεις ένα σωρό σκατά που δεν χρειάζεσαι. Είναι τρομερός ο τρόπος που αναισθητοποιούμαστε, το πώς χρησιμοποιούμε αντικείμενα για να μας αποσπούν την προσοχή.

Από τι ακριβώς; Τι είναι αυτό που φοβόμαστε;

Μπραντ: Νομίζω πως έχει να κάνει με το ότι δεν μπορούμε να έχουμε ένα ακριβές βαρόμετρο ζωής, που να μας βοηθά να κρίνουμε όσα μας συμβαίνουν καθαρότερα. Αυτά λέει κι ο Φίντσερ στην ταινία, αυτά έχουν ιδανικό νόημα για μένα.

Εντ.: Από την άλλη, μερικές φορές νιώθεις, ιδιαίτερα αν είσαι νέος, ότι πλέον στην αμερικανική κουλτούρα όλες οι καθιερωμένες αξίες, ενάντια στις οποίες υποτίθεται ότι πρέπει να ξεσηκωθείς, να αντισταθείς ως άτομο, έχουν αντικατασταθεί πια από αυτές που ορίζει και υποβάλλει η κουλτούρα της διαφήμισης και των media. Πολλά συστήματα αξιών και δομές του παρελθόντος έχουν πεθάνει, έχουν απομείνει ελάχιστοι πνευματικοί στυλοβάτες, όλα αποπνέουν την αίσθηση ότι δεν υπάρχει τίποτα όπου μπορείς να ανήκεις πλέον.

Αναζητάμε κάποιο νόημα…

Μπραντ.: Οι ζωές που διάγουμε είναι εντελώς άδειες. Δεν κατηγορώ όσους εξασκούν το επάγγελμα της διαφήμισης, σε τελική ανάλυση, όμως, αυτό που κάνουν είναι να πουλάνε lifestyle. Κι εμείς ακούσια γινόμαστε αντικείμενά του.

Και το Χόλιγουντ από την πλευρά του δεν εμπορεύεται ένα είδος lifestyle;

Μπραντ.: Αυτό είναι αλήθεια, σίγουρα, μέχρι ενός σημείου…

Εντ.: Ναι, αλλά για να είμαι ειλικρινής, αυτή είναι μια αρκετά ευρεία άποψη. Δηλαδή θίγεις πολλά θέματα μεμιάς όταν ισχυρίζεσαι ότι το Χόλιγουντ πουλά έναν τρόπο ζωής. Περιοδικά όπως το Entertainment Weekly, όλη η νοοτροπία των ΜΜΕ απέναντι στην ιδέα του Χόλιγουντ, είναι για μένα μέρος ολόκληρης αυτής της παραμορφωτικής κουλτούρας.

Μπραντ.:  Δουλειά τους είναι να παρουσιάζουν τα πάντα πολύ πιο σημαντικά από ότι είναι στην πραγματικότητα…

Εντ.: Πιστεύω πάντως πως όλα αυτά είναι ξέχωρα από την ίδια την τέχνη του κινηματογράφου. Πιστεύω ότι δεν είναι άρρηκτα δεμένα. Κατά κάποιον τρόπο μοιάζει με την παράλογη προσοχή που δείχνει κανείς στους γελωτοποιούς. Ακόμα και η εικόνα, πάντως, που εσύ ο ίδιος βγάζεις προς τα έξω δεν είναι καθόλου δική σου υπόθεση. Είναι το άμεσο αποτέλεσμα μιας εμμονής σε ένα σύστημα αξιών που λέει πως, ξέρεις…

Μπραντ.: …αν ζήσεις με αυτόν το συγκεκριμένο τρόπο ζωής, μόνο τότε θα γίνεις ευτυχισμένος.

Εντ.: Η υλική επιτυχία είναι το παν!

«Είναι τρομερός ο τρόπος που αναισθητοποιούμαστε. Το πώς δουλεύουμε για να αγοράσουμε ένα σωρό σκατά που δεν χρειαζόμαστε» Μπραντ Πιτ

Δεν βρίσκετε εξοργιστικό, ωστόσο, που ακόμα και τη δική σας εικόνα τη φτιάχνουν άλλοι για εσάς;

Εντ.: Στην περίπτωση αυτή, τα καλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις ως καλλιτέχνης είναι να συνεχίσεις απερίσπαστος να κάνεις τη δουλειά σου. Να προσπαθείς όσο μπορείς ως ανθρώπινο ον να διαπερνάς αυτή τη σφαίρα, αυτή την ψευδαίσθηση που πολλές φορές χτίζεται γύρω σου και να συνεχίζεις να δουλεύεις. Το λιγότερο που μπορείς να κάνεις…

Μπραντ.: Όλο αυτό το ενδιαφέρον με το ίματζ. Έχω σταματήσει κατά κάποιον τρόπο να ασχολούμαι με την εικόνα μου. Έχει μπλεχτεί πολλές φορές στα πόδια μου και δεν αξίζει τον κόπο.

Όμως όλες αυτές οι φωτογραφήσεις σε περιοδικά, ο τρόπος που κάθε φορά προβάλλεστε μέσα από αυτές; Δεν είναι κι αυτό μια ενασχόληση με την εικόνα σας;

Μπραντ.: Εάν πρόκειται να γίνει μια φωτογράφηση με αφορμή την προώθηση μιας ταινίας, τότε γιατί όχι; Το μόνο που σου ζητάνε είναι να στέκεσαι μπροστά στο φακό με τον άνεμο να σου ανακατεύει τα μαλλιά και να δείχνεις όμορφος. Δεν υπάρχει άλλο ενδιαφέρον. Αν πρόκειται αυτό να βοηθήσει το φιλμ, τότε ευχαρίστως να το κάνω. Αν μπορείς να βάλεις και λίγη τέχνη σε κάτι τέτοιο, ώστε να είναι και ωραίο, τότε τόσο το καλύτερο. Έχω την ελπίδα ότι ακόμη ότι ακόμη κι αν η εικόνα μου σε μια φωτογράφηση αποκτήσει τη δική της ξεχωριστή «οντότητα», θα το κάνει για το καλό του φιλμ.

Δοκιμάζοντας ρόλους που έρχονται σε αντιδιαστολή με την εικόνα που ο κόσμος πλάθει για εσάς, νιώθετε την ανάγκη διαρκώς να αποφεύγεται την τυποποίηση; Αποτινάζοντας χαρακτηρισμούς όπως «σύμβολα του σεξ», ας πούμε…

Μπραντ.: Εμένα προσωπικά δε με αφορά καθόλου το ζήτημα της εικόνας μου και δεν έχω σχέση με αυτό. Αρπάζω κάθε φορά οτιδήποτε με ενδιαφέρει κι αυτό είναι όλο…

Εντ.: (Απευθυνόμενος σε εμένα) Καταλαβαίνω πάντως τι εννοείς. Νιώθω ότι η πρόκληση είναι να κρατάς τον εαυτό σου μονίμως σε εγρήγορση, αλλάζοντας το «βιντεοπαιχνίδι» όσο συχνότερα μπορείς και πιστεύω πως κι ο Μπραντ πρέπει να αισθάνεται το ίδιο. Δεν έχω νιώσει μέχρι στιγμής ότι το επάγγελμά μου περιορίζει την προσωπική μου ζωή (ο Μπραντ γνέφει καταφατικά). Όμως, το σίγουρο είναι πως ακόμα κι αν έχεις σημειώσει επιτυχία κάποιου βαθμού κι έχεις φτάσει σε ένα σημείο επαφής με το ευρύ κοινό, αμέσως υπάρχει η υποχρέωση, αλλά και ο πειρασμός να το επαναλάβεις.

Μπραντ.: Πολύ σωστό! Ο Πικάσο είχε κάποτε πει κάτι σχετικά με αυτό. Είχε πει, παραφράζω τα λόγια του βέβαια, ότι η φήμη είναι μια σκύλα. «Δεν θα την ευχόμουν ούτε στο χειρότερο εχθρό μου. Και θα σας πω γιατί», είχε πει. «Γιατί σε αναγκάζει να επαναλάβεις τον εαυτό σου». Όταν έχεις πετύχει σε κάτι, οφείλεις να εξαργυρώσεις πολλάκις αυτή σου την επιτυχία. Θα πρέπει να την κάνεις ξανά και ξανά. Γι΄ αυτό τόσα στούντιο αναπαράγουν το ίδιο προϊόν ή ηθοποιοί επιχειρούν να μιμηθούν κάτι σημαντικό που έκαναν παλιότερα στην καριέρα τους, μόνο και μόνο για να μπορέσουν να κρατηθούν επιτυχημένοι. Μου φαίνονται πολύ θλιβερά όλα αυτά και δε θα ήθελα ποτέ να βρεθώ σε μια τέτοια θέση.

Μερίδα του κοινού αντέδρασε άσχημα στο βίαιο περιεχόμενο της ταινίας. Και υπήρξαν κριτικοί που έσπευσαν να δηλώσουν, εντελώς επιπόλαια, ότι το φιλμ πριμοδοτεί φασιστικές αντιλήψεις…

Εντ.: Όλοι κάποτε είχαν κατηγορήσει τον Νίτσε για ναζισμό κι αυτό ήταν το ίδιο παράλογο.

Μπραντ.: Υπάρχει βία στο φιλμ, νομίζω όμως ότι όποιος σταθεί σε αυτό θα χάσει την ουσία. Δεν πρόκειται άλλωστε για μία ταινία του Ζαν Κλοντ Βαν Νταμ. Εξάλλου ζούμε σε έναν πολύ βίαιο κόσμο. Η άποψή μου είναι πως η τέχνη οφείλει να αντικατοπτρίζει τον κόσμο, για μένα πρόκειται για μια σχέση συμβίωσης. Δεν καταλαβαίνω αυτή τη λογική του να δίνουμε πάντα μια εξωραϊσμένη εκδοχή του κόσμου μέσα από τις ταινίες και την τέχνη μας προκειμένου να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας από την πραγματικότητα. Ο Εντουαρντ κι εγώ συζητήσαμε αρκετά αυτό το θέμα, σκεφτήκαμε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ επικίνδυνο, θα ήταν άρνηση. Είναι σαν να ισχυριζόμαστε ότι το «White Album» των Beatles δε θα έπρεπε να είχε γίνει, ώστε ο Τσαρλς Μάνσον να μην εκλάμβανε ποτέ εκείνα τα μηνύματα που ισχυρίστηκε ότι τον οδήγησαν στο φόνο.

Εντ.: Νομίζω πως είναι πολύ επικίνδυνο να δέχεσαι ότι ο ρόλος της τέχνης είναι μόνο να προσφέρει ευχαρίστηση. Είναι δείγμα υπευθυνότητας και σπουδαιότητας το να μπορεί κάθε τέχνη, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μια τόσο ισχυρή και άμεση τέχνη, όπως το σινεμά, να λειτουργεί ως καθρέφτης όλων εκείνων των πραγμάτων που μας αρρωσταίνουν.

Νιώθετε να σας αγγίζει καθόλου αυτός ο πεσιμισμός και η αίσθηση της σύγχυσης στο τέλος του αιώνα που εκφράζει το φιλμ;

Μπραντ.: Το τέλος του αιώνα δε σημαίνει τίποτα. Μοιάζει με την Κυριακή στο τέλος της εβδομάδας. Μέρα που κάνεις τους απολογισμούς σου…

Εντ.: Όλα αυτά τα πράγματα, όπως ο αιώνας ή το millennium είναι σημαντικά με την έννοια ότι οι άνθρωποι σταματούν για λίγο και σκέφτονται, κοιτούν πίσω. Είναι καλό πράγμα, νομίζω, να κυκλοφορεί ένα τέτοιο φιλμ σε μια στιγμή όπως αυτή, παύσης και προβληματισμού σχετικά με το πού έχουμε φτάσει. Γιατί πιστεύω ότι επιχειρεί σε μεγάλο βαθμό να κάνει μια εκτίμηση μέρους της χρεοκοπίας και της δυσλειτουργίας στην οποία έχει περιέλθει μερίδα της αμερικανικής κουλτούρας, έτσι όπως την αντικρίζουμε στο τέλος του 20^ου αιώνα. Σε κάνει να αναρωτιέσαι για πράγματα όπως το τι μας προσέφερε η τεράστια πρόοδος που συντελέστηκε αυτόν τον αιώνα ή πώς είναι δυνατό να έχουμε βρεθεί σε τέτοιο πνευματικό κενό. Λέγοντας αυτά, επικαλούμαι μέρος του στοχασμού που ενυπάρχει στο φιλμ, δεν παραπονιέμαι όμως. Διατηρώ αρκετή αισιοδοξία, πάντοτε ήμουν αισιόδοξος για τη γενιά μας. Πρόκειται για μια οριοθετημένη γενιά. Θα μας πάρει αρκετό καιρό να ξεπροβάλλουμε και να τραβήξουμε την προσοχή, όταν, εντούτοις, αυτό συμβεί θα υπάρξει πολλή περισσότερη ευσυνειδησία από ό,τι τώρα.

Μπραντ.: Είναι σίγουρο αυτό!

Εντ.: Η ατυχία με εμάς είναι ότι περνάμε πλέον την κρίση της μέσης ηλικίας από τα είκοσί μας. Και για αρκετούς λόγους νομίζω ότι για αυτό το πράγμα μιλά και η ταινία: για την πραγματικότητα του να περνάς αυτήν την κρίση στα είκοσί σου και να καταφέρνεις, ωστόσο, να περάσεις στην άλλη πλευρά, αφού στο μεταξύ την έχεις υπολογίσει και λύσει με κάποιο τρόπο.