Essential Cinema #15: «Το Γόνατο της Κλαίρης» (1970) του Ερίκ Ρομέρ - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
20:05
3/8

Essential Cinema #15: «Το Γόνατο της Κλαίρης» (1970) του Ερίκ Ρομέρ

Τo cinemagazine.gr συγκεντρώνει μερικές από τις κορυφαίες ταινίες που έγιναν ποτέ και γράφει αναλυτικά γι’ αυτές. Σήμερα καταλαβαίνετε πως ετοιμαζόμαστε για διακοπές.

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Η πέμπτη από τις έξι ιστορίες του Ερίκ Ρομέρ που είχαν ως επίκεντρο την ηθική πάνω στις ανθρώπινες, και δη τις ερωτικές, σχέσεις, έμελλε να γίνει μια από τις πιο αναγνωρίσιμες ως σήμερα ταινίες του γάλλου σκηνοθέτη, συνοψίζοντας στους πυκνούς διαλόγους και τη χωροταξική αφθονία της μια σπουδαία φιλμογραφία.

Η ταινία ξεκινά με την συνάντηση του Ζερόμ, ενός ορκισμένου εργένη που πρόκειται να παντρευτεί και να αφήσει τους εφήμερους έρωτες πίσω του, με την παλιά του φίλη Ορόρα που του ζητά να τον παρατηρήσει ως πειραματόζωο στο πως θα χειριστεί τη νεαρή κόρη της νοικάρισσάς του η οποία φαίνεται να είναι ερωτευμένη μαζί του. Αυτός στέκεται στο ύψος του μέχρι τη στιγμή που εμφανίζεται η ετεροθαλής αδερφή της, η ψηλή Κλερ με τα μικροσκοπικά της φορέματα που σπανίως κρύβουν το γόνατό της. Και εκεί επέρχεται κόλλημα ουρανοκατέβατο, με το γόνατο ή τέλος πάντως με ό,τι αυτό μπορεί να συμβολίζει.



Υπήρξαν πολλοί που κατηγόρησαν τον Ρομέρ ότι ασχολήθηκε υπερβολικά με άεργους μεγαλοαστούς και τα προβλήματά τους, και όσοι συμφωνούν με αυτή την άποψη μάλλον θα αφηνιάσουν με το «Γόνατο της Κλαίρης». Όλη η δράση παρουσιάζεται με μορφή ημερολογίου, διαρκεί έναν ολόκληρο μήνα μέσα στο καλοκαίρι και λαμβάνει χώρα σε ειδυλλιακό θέρετρο, ανάμεσα στα σύνορα Γαλλίας και Ελβετίας, όπου παίζονται λογοτεχνικά παιχνίδια και αναλύονται ανθρώπινες συμπεριφορές, παράλληλα με κρασί και βαρκάδες στη λίμνη. Πόσο να αντέξει ο ταξικός αγωνιστής; 

Υπάρχει όμως αυτή η εκπληκτική ικανότητα του Ρομέρ να παρουσιάζει με τόσο λεπτομερή τρόπο τις περιπέτειες των ηρώων του και να κρύβει με χαρακτηριστική επιμέλεια τους σκοπούς του. Όταν βάζει τον διευθυντή φωτογραφίας του, Νέστορ Αλμέντρος, να φιλμάρει τον πρωταγωνιστή Ζαν-Κλοντ Μπριαλί μέσα στη βάρκα του, σαν μοντέλο, να γυρνά προς την κάμερα και να (μας) προσκαλεί σπίτι όπου έχει ωραία βιβλία (και όχι ωραίο κρεβάτι), ως παράδειγμα ενός υβριδικού είδους ειρωνικής καρτ-ποστάλ, ο Ρομέρ μόνο στην τύχη δεν το κάνει. Οι 2 τους καταφέρνουν να φτιάξουν μια συνεχώς διφορούμενη εικόνα που συνδυάζει το φυσικό και σωματικό κάλλος με την επιρροή τους στις συμπεριφορές και την αναπόφευκτη διελκυστίνδα ανάμεσα στην αξιοπρέπεια και γελοιότητα. Και όλα σε σκηνές όπου σχεδόν ποτέ δεν υπάρχουν φωνές και εντάσεις. 



Το «Γόνατο της Κλαίρης» είναι πρωτίστως η μελέτη μιας ζωής ή πολλών ζωών, συμπυκνωμένων σε έναν τόπο και σε πολύ μικρό χρόνο. Είναι το αέναο κυνήγι για μια ευτυχία που δεν έχει ποτέ μόνο ένα πρόσωπο και μια μορφή – και πιθανότατα δεν εκφράζεται ποτέ από το ίδιο γόνατο. Μιλά κυρίως για κάτι ουτοπικό και καταλήγει πως η συμφιλίωση με τον συμβιβασμό είναι κάποιες φορές η μόνη σωτήρια λύση σε έναν κόσμο που μπορεί κάθε μέρα να καταπλήσσει και να πετά θεωρίες περί συναισθημάτων στα σκουπίδια, ειδικά όταν καλοκαιριάζει. 

Ο Ρομέρ άλλωστε αγάπησε αυτή την εποχή, προτιμώντας την για τις τρικλοποδιές που έβαζε συχνά στους συμπαθητικούς ήρωές του. Το «Γόνατό της Κλαίρης» είναι μάλλον η καλύτερη καλοκαιρινή του ταινία, με τα 105 λεπτά της να είναι ικανά να γεμίσουν αμέτρητες ώρες κουβέντας γι’ αυτήν, ακόμη και στα στενά όρια μιας τσιμεντένιας πόλης η ασχήμια της οποίας κάνει πολύ πιο επιτακτικό το όποιο «γόνατο» ψάχνει ο καθένας. 

ΤΟ ΓΟΝΑΤΟ ΤΗΣ ΚΛΑΙΡΗΣ (LE GENOU DE CLAIRE)
Γαλλία, 1970

Σκηνοθεσία: Ερίκ Ρομέρ Σενάριο: Ερίκ Ρομέρ Φωτογραφία: Νέστορ Αλμέντρος  Πρωταγωνιστούν: Ζαν Κλοντ Μπριαλί, Μπεατρίς Ρομάν, Ορόρα Κορνί, Λοράνς ντε Μοναγκάν Διάρκεια: 105'