Καρλ Ράινερ (1922-2020): Αποχαιρετισμός σε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της αμερικανικής κωμωδίας - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:35
1/7

Καρλ Ράινερ (1922-2020): Αποχαιρετισμός σε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της αμερικανικής κωμωδίας

Θεμέλιο του τηλεοπτικού, κινηματογραφικού και, τελευταία, διαδικτυακού κωμικού θεάματος, ο παρολίγο εκατονταετής θρύλος σφράγισε με τον τρόπο του τρεις γενιές Αμερικανών θεατών και δημιουργών.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Είθισται να λυπάσαι στον χαμό ενός σπουδαίου, ανεξαρτήτως της ηλικίας του φυσικά, δεν βιαζόμαστε, δεν είναι καρέκλα που περιμένεις να αδειάσει να κάτσεις. Όπως λέει και ο Γούντι, προτιμώ να θεωρηθώ αθάνατος μη πεθαίνοντας. Λυπάσαι ακόμα και σκεφτόμενος το ζωντανό έργο ή και τον «θρίαμβο ζωής» που πέτυχε ο άνθρωπος Ράινερ – μέχρι το πρωί της ημέρας που έφυγε έκανε τα κόλπα του στο τουίτερ. Μεταξύ πολλών, ο Ράινερ την τελευταία 20ετία, μαζί με τον κολλητό του τον Μελ Μπρουκς, έδωσε ψηφιακό ρεσιτάλ όντας εκ των γηραιότερων χρηστών. Η δε κριτική του στον νυν Πρόεδρο των ΗΠΑ υπήρξε σατιρική και δριμεία. (Από έναν άνθρωπο που έζησε τον Ρούζβελτ, πολέμησε στον 20 Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν μάρτυρας των θεαματικών γεγονότων του περασμένου αιώνα, η πολιτική στάση έχει μια παραπάνω βαρύτητα).

Ο Εβραιο-Αμερικανός Ράινερ, με καταγωγή από την Αυστρία και τη Ρουμανία μπήκε στο θέαμα από τις αρχές του ’50, όταν και σημείωνε επιτυχία τόσο στο Μπρόντγουεϊ όσο και στην τηλεόραση και το σόου του Σιντ Σίζαρ, ένα σόου-φυτώριο ταλέντων στο οποίο συναντήθηκε με τον Μελ Μπρουκς και τον Νιλ Σάιμον. Από την επόμενη δεκαετία ο Ράινερ, πολυμέτωπα, κάνει stand up κωμωδία με τον Μελ Μπρουκς (κλασσική η συνάντησή τους στο σκετς με τον Άνθρωπο των 2.000 ετών, έχει δισκογραφηθεί 5 φορές (!), έχει αποσπάσει και Γκράμι) αλλά πρακτικά δημιουργεί το άλλο θρυλικό αμερικανικό κωμικό σόου, το «Dick Van Dyke Show»,  που σε 5 σεζόν και 158 ημίωρα επεισόδια έφτιαξε τις καριέρες των πρωταγωνιστών του (τον Βαν Ντάικ τον ξέρετε από την «Μαίρη Πόπινς» και την Μαίρη Τάιλερ Μουρ από τους «Συνηθισμένους Ανθρώπους» του Ρέντφορντ).

Και τότε να σταματούσε ο χρόνος, ο Ράινερ θα ήταν καταχωρημένος στις πιο σημαίνουσες μορφές της ιστορίας του αμερικανικού θεάματος. Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Ένα Γκράμι και 11 Έμμι δεν κερδίζονται έτσι. Έγραψε σενάρια, σκηνοθέτησε στο σινεμά, έπαιξε σε ταινίες κατοχυρωμένες στη συνείδηση των γενιών που μεγάλωσαν μ’ αυτές. «The Thrill of it All», ανάμεσα στην Ντόρις Ντέι και τον Τζέιμς Γκάρνερ, «Ένας Τρελός, Τρελός, Τρελός, Τρελός Κόσμος», «Έρχονται οι Ρώσοι!», μερικά της δεκαετίας του ’60. Ξεκαρδιστικής ατμόσφαιρας, ξενοιασιάς με νόημα και φτιαξιά περιωπής.

Σοβαρότης μηδέν: Μελ Μπρουκς, Καρλ Ράινερ και Ντικ Βαν Ντάικ απαντούν στην πραγματικότητα

Σκηνοθέτησε επίσης σημαντικά. Το «Where’s Poppa?», cult αγαπημένο και αδυναμία του ίδιου, το «Comic» με τον Βαν Ντάικ, πικρός φόρος τιμής στην βωβή κωμωδία αλλά και τον ναρκισσισμό του κινηματογραφικού αστέρα, «Oh God!» με τον ιστορικό Τζορτζ Μπερνς, συχνότερα με τον ίδιο και στην συγγραφή. Το κινηματογραφικό μπαμ έρχεται στο τέλος του ’70, όταν μεταγράφει τον Στιβ Μάρτιν στο σινεμά και του στρώνει καριέρα. Ο Στιβ απέδωσε πρώτος συγκινητικό φόρο τιμής στον εκλιπόντα. «Το Χαζόμουτρο», το θαυμάσιο «Dead Men Don’t Wear Plaid», το «Ζητείται Πονηρός Εγκέφαλος για…Σεξ», το επίσης ωραιότατο «All of Me» είναι η γέφυρα που κράτησε ζωντανή την αμερικάνικη κωμωδία, παράλληλα βέβαια με τον Λάντις, τον επίλογο του Τζέρι Λιούις, τις κομεντί του Χέρμπερτ Ρος και φυσικά τον Γούντι Άλεν. Άλεν με τον οποίον είχαν συναντηθεί από την δεκαετία του ’50 στην παρέα του Σιντ Σίζαρ. Αισθάνεσαι την χρονογέφυρα που συνιστούν κάποιοι καλλιτέχνες, εκτιμάς τον στέρεο, εμπνευσμένο ρόλο τους στην ψυχαγωγία σου.

Πλησιάζοντας στο…σήμερα, 20 -30 χρόνια πριν δηλαδή, o Ράινερ εξακολουθεί να παίζει αραιά, να σκηνοθετεί, να γράφει, να κάνει τηλεόραση, να συλλέγει βραβεία. Ο Στίβεν Σόντερμπεργκ τον διαλέγει ως έναν από τους 11 του Ocean, στην τριλογία που ισχυρίζεται ίσως το πιο feelgood franchise της τελευταίας 30ετίας και σχεδόν σίγουρα την τελευταία φορά που το Χόλιγουντ έζησε και απέπνεε μια οφειλόμενη ξεγνοιασιά. Αναζητείται ο χρόνος που θα ξαναγίνει εφικτό αυτό το σινεμά διασκέδασης. Ο Σολ του Ράινερ, συστήνεται στον Μπραντ Πιτ με τον πιο cool αποστομωτικό τρόπο: «Σε είδα το πρωί πριν σηκωθείς καν απ’ το κρεβάτι σου». Για μια άξια φορά ο παλιός είναι αλλιώς.

Αντίο Καρλ, μπορείς να είσαι βέβαιος ότι θα επισκεπτόμαστε ξανά και ξανά τη γραφή, το μπρίο και το καταγεγραμμένο πνεύμα σου. Η κωμική πτυχή, το αίμα του αίσιου χιουμορίστα είναι από τις αναντικατάστατες βοήθειες στη ζωή. Κι εσύ τα είχες διαπρεπή και άφθονα.