Spider-Man: Μακριά από τον Τόπo του

Μπορεί ο Κάπτεν Αμέρικα  να ήταν ο ήρωας που γεννήθηκε ως αντίπαλο δέος στη δημοφιλία του Σούπερμαν της DC, αλλά ο ήρωας της Marvel με τη μαζικότερη απήχηση είναι ο Σπάιντερμαν, πιθανότατα λόγω της ηλικιακής του ταύτισης με τον πυρήνα της fanbase των υπερηρωϊκών κόμικ. Ο Πίτερ Πάρκερ είναι ένας άχαρος, όχι ιδιαίτερα δημοφιλής λυκειόπαις που αποκτά υπερδυνάμεις από το δάγκωμα ραδιενεργούς αράχνης. Ο συνδυασμός των εφηβικών ανησυχιών με την κατατρόπωση χαρακτηριστικά μοχθηρών δυνάμεων του κακού -η πινακοθήκη κακών του Σπάιντερμαν δεν έχει ανάλογό της εντός της εταιρείας και μόνο με εκείνη του Μπάτμαν μπορεί να συγκριθεί- μίλησε κατευθείαν στην καρδιά του αγοραστικού κοινού.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του κόμικ, τουλάχιστον για τον υπογράφοντα, είναι η ψυχοπαθολογική μεταμόρφωση που υφίσταται ο Πίτερ Πάρκερ όποτε φορά τη στολή. Υιοθετεί μια εγωκεντρική, επιδειξιομανή περσόνα που εκτοξεύει κυνικά σχόλια προς πάσα κατεύθυνση και περιπαίζει τα (κακοποιά) θύματά του. Είναι πραγματικά παράδοξο που καμία από τις κινηματογραφικές μεταφορές του ήρωα μέχρι στιγμής δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με αυτή την πτυχή του ήρωα, ειδικά αν σκεφτείς πως σήμερα σχεδόν κάθε νέος έχει να υπηρετήσει πλην της πραγματικής και την σοσιαλμιντιακή του περσόνα. 

Αν, πάντως, ξεχωρίζει για κάτι από τις προηγούμενες η εκδοχή των Marvel Studios, είναι επειδή αγκαλιάζει τον εφηβισμό του πρωτότυπου υλικού, ακολουθώντας τον ήρωα στα σχολικά του χρόνια κι επιτρέποντάς του, στον βαθμό που το επιτρέπουν και οι ανάγκες μια υπερπαραγωγής, να σαχλαμαρίσει.  Στη νέα του περιπέτεια, που συνδέεται με τα γεγονότα του «Εκδικητές: Η τελευταία Πράξη», ο Σπάιντερμαν έχει επί της ουσίας να αντιμετωπίσει έναν εχθρό που υπερβαίνει τον εκπρόσωπο του Κακού στο φιλμ και απορρέει από την ανάγκη των ανθρώπων να πιστέψουν σε κάτι. Ό,τι περισσότερο ειπωθεί, εμπίπτει στην περιοχή των spoilers , που είναι κάτι σαν κρυπτονίτης για τους φανατικούς οπαδούς των διευρυμένου σύμπαντος της Marvel, οπότε ας παραμείνει άφατο. Είναι, πάντως, αν δεν με απατά η μνήμη μου, η πρώτη φορά που το εν λόγω κινηματογραφικό σίριαλ αναφέρεται στην εποχή του. Μένει, βέβαια, στην απλή αναφορά, ουσιαστικά η ιδέα αρχίζει να αξιοποιείται δραματικά – νοηματικά ούτε λόγος- στη σκηνή μετά τους τίτλους τέλους, έρχεται σαν teaser για το επόμενο επεισόδιο, ενδεικτικό της λογικής που διέπει αυτές τις ταινίες, για την οποία έχουν χυθεί τόνοι μελάνι, οπότε περιττεύει να ασχοληθούμε περισσότερο εδώ.

Κατά τα λοιπά με γυρίσματα σε Βενετία, Πράγα, Βερολίνο και Λονδίνο εντάσσεται καλοδεχούμενος κοσμοπολιτισμός στη συνταγή, οι Τομ Χόλαντ και Ζεντάγια παίζουν τόσο καλά την ερωτική αμηχανία μεταξύ τους, που θαρρείς πως παρακαλούν τον Ρίτσαρντ Κέρτις να σκαρώσει μια κομεντί γι΄ αυτούς, και η ανατροπή στη μέση της ταινίας είναι ανατροπή μόνο για όσους δεν έχουν την παραμικρή επαφή με το κόμικ. Υπάρχει μια πεντάλεπτη σεκάνς που δίνει ένα δείγμα των περιθωρίων για οπτικά ευρήματα και εφευρετικότητα στον σχεδιασμό των σκηνών δράσης, δεδομένου και του χαρακτήρα που επιλέχθηκε ως νέμεση του ήρωα, όμως  η δημιουργική ομάδα πίσω από την ταινία επιλέγει την πεπατημένη, δηλαδή set-pieces μονομαχιών με κακοσχεδιασμένα τέρατα, μερική απουσία γεωγραφίας της δράσης και μπόλικη φασαρία. Σ’ αυτό το επίπεδο το «Doctor Strange» μάλλον παραμένει το πιο ενδιαφέρον επίτευγμα της σειράς. Εκεί, για παράδειγμα, η τελική μονομαχία σχολιάζει το ίδιο το είδος και την λούπα στην οποία έχει εγκλωβιστεί. Μια γενικότερη παρατήρηση, δε, είναι ότι έχουμε φτάσει τις 23 ταινίες στο εν λόγω franchise και ζήτημα να μπορείς να θυμηθείς πέντε set-pieces της προκοπής, όταν μπορείς να επικαλεστείς τόσα μόνο από το τελευταίο «Mission:Impossible». Πιστεύω ότι δεν είναι προϊόν δημιουργικής αδυναμίας, αλλά δημιουργικής επιλογής. Εξάρσεις, παύσεις και ρίσκα σπάνια επιτρέπονται στο σινεμά της Marvel.  
 
Το «Spider-Man: Μακριά από τον Τόπo του», πάντως, χάρη στη σχετική του αυτονομία, την εφηβική διάθεση, τους χαρισματικούς πρωταγωνιστές, την πεντάλεπτη σεκάνς που ξεφεύγει από τον κανόνα της μεσότητας -και της μετριότητας, θα πω εγώ- και το τελικό κλείσιμο του ματιού στην (πολύ ανώτερη) τριλογία του Ράιμι, είναι μία από τις καλές περιπτώσεις αυτού του τύπου σινεμά.