Απόστρατος

Ένας νεαρός πωλητής μηχανών espresso, επιστρέφει στο σπίτι του βενιζελικού παππού του στην περιοχή του Παπάγου. Εκεί συναντιέται με τους φίλους της παιδικής του ηλικίας αλλά και τον «παράταιρο» κομμουνιστή γείτονα Βάσο, που ήταν ο πιο στενός φίλος του παππού του. Σ' ένα σπίτι γεμάτο παρελθόν, ο Άρης θα πρέπει να μάθει μυστικά της προσωπικής ιστορίας του προγόνου του αλλά και τον δρόμο του δικού του αυτοπροσδιορισμού.

Να προλάβω την ομολογουμένως παλιομοδίτικη αίσθηση που αναδίδει η περίληψη ενός έργου ουσιαστικά μακριά από τα απόνερα του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου και κυριότερα από την, κατανοητά ίσως, συντηρητική (και διχαστική) εντύπωση που αφήνει η εξοντωτική πλειοψηφία εκείνων των ταινιών. Ο Μαυροειδής, με ένα σενάριο που στις βασικές του γραμμές είναι οικονομικό, επιτόπιο, χιουμοριστικά αναγνωρίσιμο και διαλογικά ευφραδές, θεμελιώνει μια σκηνοθεσία επίσης ευφραδή, γόνιμη και περίπου ακατάπαυστα αφηγηματικά αιτιοκρατική. Οι σχέσεις παίρνουν τον χρόνο τους, η σχέση με τον Βάσο – που στο φινάλε θα παραδώσει κι ένα twist μεγάλης συναισθηματικής ορμής - αποκτά με άνεση το περίτεχνο ειδικό της βάρος και η ιχνογράφηση του νέου που πρέπει να μείνει με τη μύτη έξω απ' το νερό, παρότι βυθιζόμενος στο περιβάλλον παρελθόν, συγκρατούν πολλαπλή ουσία.

...ο Μαυροειδής εντοπίζει την απόσταση ανάμεσα στην κακοήθη, διχαστική φημολογία και την προσωπική πραγματικότητα, που απεικονίζει βέβαια και τη βουβή, παραμερισμένη (και συνταρακτική) αλήθεια. 

Η φιλοδοξία του Μαυροειδή μπορεί να φαίνεται βολική, στην υποτιθέμενη επίσκεψη θεμάτων που έχουν «μαστίσει» το νεοελληνικό σινεμά. Δεν είναι. Αντιθέτως, στους αγιάτρευτα διχαστικούς καιρούς που ζούμε, χωρίς πάντα να αποφεύγει την στερεοτυπικότητα (την εντάσσει όμως στους χαρακτήρες του, δεν καταδέχεται να αποτελέσουν αυτοί φερέφωνά του), φτιάχνει ένα έργο στο οποίο οι Χρόνοι αναμειγνύονται δυναμικά και διεξοδικά, ενώ η εκ νέου αφήγηση της Ιστορίας προτιμά τον συναισθηματικό απόηχο από τη σύγκρουση.

Το ακόμα πιο ενδιαφέρον εδώ, που κουβαλά περήφανα ο συμβολισμός του θαυμάσιου twist, είναι πως ο Μαυροειδής εντοπίζει την απόσταση ανάμεσα στην κακοήθη γενικευμένη φημολογία (που διχάζει) από την προσωπική πραγματικότητα που είναι βέβαια και η βουβή, παραμερισμένη (και συνταρακτική) αλήθεια. Που δεν χρειάζεται να φωνασκεί για να επιβληθεί. Της αρκεί ένα τάβλι, ένα καφές ελληνικός (πάει ο εσπρέσο) κι ένα βλέμμα γεμάτο υπόκωφη συγκίνηση (έξοχος ο Θανάσης Παπαγεωργίου) που αντικρίζει ξάφνου ένα απρόσμενο φάντασμα.

Περί (και) του Φαντάσματος είναι και το έργο. Το παρελθόν και οι μύθοι του, αληθινοί και μη, η επέμβασή του στον ενεστώτα ανθρώπων που πρέπει να παλέψουν για να φτιάξουν τον δικό τους χώρο, η ζεστή, εν μέσω γενικευμένου ψύχους, αγκαλιά όταν πια οι αναμνήσεις είναι η μόνη σου καθημερινότητα. Το Φάντασμα μιας ταυτότητας που εσωκλείεις, ταυτότητας που οφείλεις να εμπλουτίσεις με τον δικό σου Χρόνο. Κι όλα αυτά ο Μαυροειδής τα καταφέρνει με μια εποικοδομητική ηπιότητα που απαντά άριστα στο διχαστικό ναρκοπέδιο που ζούμε.

Καθώς η ιδεολογική ευαισθησία δίνει τη θέση της στην προσωπική ιστορία, η καταγγελία υποχωρεί, εκείνα που μας δένουν αποδεικνύονται σημαντικότερα όσων μας χωρίζουν

Ταυτόχρονα, το έργο πλάθει και τον χαρακτήρα του 30άρη νεοέλληνα, αυτού του άτυχου μέρους της χαμένης γενιάς της Κρίσης (η ταινία είναι τοποθετημένη στην χρονική καρδιά της), που χωρίς πόδια, γνώση κι ενσυναίσθηση φιλοδοξεί να αντέξει σε μια εποχή αγριότητας. Ο Μαυροειδής αρχιτεκτονεί στα περιεκτικά σταθερά του πλάνα και την λακωνική χιουμοριστική τους σύζευξη μια χώρα που για να βρει τον δρόμο της πρέπει να πρώτα να σωπάσει, να εγκύψει, να καταλάβει.

Με όπλο του την γερή ερμηνεία του Μιχάλη Σαράντη, που στον «Άρη» του συγκερνά άγνοια ιστορικών χρόνων και ψήγματα ανακτώμενης ευαισθησίας περί του παρόντος και εν γένει ερμηνείες ανακουφιστικά απαλλαγμένες από κάθε προζάτη θεατρογένεια (τυπική ασθένεια του ελληνικού σινεμά που δείχνει να ξεπερνιέται σιγά-σιγά), ο «Απόστρατος» είναι οικονομικός, ευρηματικός και, το κυριότερο, δεν ξεχνά ποτέ τον θεατή του. Καθώς η ιδεολογική ευαισθησία δίνει, επιτέλους, τη θέση της στην προσωπική ιστορία, η καταγγελία υποχωρεί, εκείνα που μας δένουν αποδεικνύονται σημαντικότερα όσων μας χωρίζουν.

INFO:
Η ταινία θα είναι διαθέσιμη από τις 19 έως και τις 31 Μαρτίου 2021 μέσω της Viva.gr.

Ακολούθως θα βρείτε τα λινκ σε ελληνικά και αγγλικά με οδηγίες για την προαγορά εισιτηρίου:

https://www.viva.gr/tickets/cinema/streaming/defunct/
https://www.viva.gr/tickets/cinema/streaming/defunct-en/