14:44
13/7

Το ΣΙΝΕΜΑ στα γυρίσματα του «Ανθρώπου του Θεού»

Η ελληνορωσική συμπαραγωγή «Ο Άνθρωπος του Θεού» («Man of God») που γυρίζεται αυτές τις μέρες σε Αθήνα, Λαύριο και Αίγινα με θέμα τη ζωή του Αγίου Νεκταρίου (1846-1920) κεντρίζει το ενδιαφέρον για μία σειρά από λόγους. Πρώτα πρώτα από την συμμετοχή του Μίκι Ρουρκ ο οποίος αναμένεται σύντομα στην Ελλάδα, μια ηχηρή προσθήκη σε ένα καστ που με εξαίρεση τον Ρώσο Αλεξάντερ Πετρόφ στελεχώνουν γνωστοί Έλληνες ηθοποιοί, με τον Άρη Σερβετάλη στον πρωταγωνιστικό και δίπλα του τους Χρήστο Λούλη, Καριοφυλλιά Καραμπέτη, Νικήτα Τσακίρογλου, Γιάννη Στάνκογλου και Τάνια Τρύπη.

Έπειτα είναι ο Πολωνός Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ, διακεκριμένος συνθέτης των ταινιών του Κισλόφσκι, που υπογράφει εδώ τη μουσική. Επίσης μιλάμε για την πρώτη χρονικά κινηματογραφική παραγωγή που ξεκινά στην Ελλάδα μετά την άρση του lockdown, η οποία μάλιστα τρέχει με τις «ευλογίες» της Ελληνικής Εκκλησίας από τη στιγμή που η Μονή Βατοπεδίου και το Ινστιτούτο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός αναφέρονται ως συνεργάτες. Κάτι αν μη τι άλλο αξιοπρόσεκτο αφ’ ης στιγμής πρόκειται για αγγλόφωνη ταινία στην οποία συμμετέχουν συντελεστές από πολλές χώρες.

«Αν αρέσει μόνο σε πιστούς, θα έχω αποτύχει» Γ. Πόποβιτς

Παρεμπιπτόντως, μία από τις πρώτες απορίες που μας ακολούθησαν κατευθυνόμενοι στα γυρίσματα στον Φιλολογικό Όμιλο Παρνασσού στην πλατεία Καρύτση είχε να κάνει ακριβώς με αυτό: πώς μια αγγλόφωνη παραγωγή επιλέγει να ασχοληθεί σε έναν σύγχρονο Έλληνα άγιο της ορθοδοξίας, παντελώς άγνωστο έξω από τα δικά μας σύνορα. Την απάντηση έχει η Γελένα Πόποβιτς από τη Σερβία, σεναριογράφος του «Man of God», ηθοποιός που έχει ζήσει κοντά δύο δεκαετίες στο Λος Άντζελες, αντιμέτωπη εδώ με την πρώτη της αληθινά μεγάλη σκηνοθετική πρόκληση, η οποία μας ομολογεί στο μεταξύ πως ποτέ δεν περίμενε να κάνει ταινία για έναν άγιο: «μετά τη γέννηση του πρώτου μου γιου άρχισα να πηγαίνω στην εκκλησία στο πλαίσιο μιας εσωτερικής αναζήτησης που με οδήγησε στις προγονικές μου ρίζες. Αυτό που έψαχνα το βρήκα τελικά στην ορθοδοξία. Διάβασα πολλά βιβλία για αγίους και όταν έφτασα στον Άγιο Νεκτάριο κάτι με συνεπήρε στην ιστορία του, παρόλο που αγνοούσα την ύπαρξή του μέχρι το 2012. Υπήρχαν πράγματα σε αυτή με τα οποία μπορούσα να ταυτιστώ σε πολύ προσωπικό επίπεδο».

Ο Άρης Σερβετάλης από την άλλη έχει τη δική του διαδρομή στο σινεμά με πρωταγωνιστική παρουσία στην «Κινέττα» και τις «Άλπεις» του Γιώργου Λάνθιμου αλλά και το πρόσφατο «The Waiter» του Κρικρή. Όμως δεν σου ζητάνε κάθε μέρα να υποδυθείς έναν άγιο. Δεδομένης της αγάπης που έχει δημοσίως εκφράσει προς το Θεό και την ορθοδοξία, δεν προξενεί εντύπωση η δήλωσή του πως «νιώθω ευλογία το γεγονός ότι συμμετέχω στην παρουσίαση του βίου του Αγίου Νεκταρίου». Σε ερώτηση αν θεωρεί αυτόν τον πιο σημαντικό ρόλο στην καριέρα του, απαντά «σημαντικότερος δεν ξέρω, πάντως σίγουρα είναι ο πιο ιδιαίτερος».

«Είναι παγίδα να ξεκινάς έχοντας στο μυαλό σου την αγιότητα» Αρ. Σερβετάλης

Πώς προετοιμάζεται όμως κανείς για έναν τέτοιο ρόλο; Σύμφωνα με τον πρωταγωνιστή του «Man of God», το μυστικό βρίσκεται στο «να πλησιάσεις όσο το δυνατόν πιο κοντά και ουσιαστικά στην ορθοδοξία, σε αυτό το θυσιαστικό πνεύμα που την διακρίνει», διευκρινίζοντας πως «αυτό δεν είναι κάτι το θεωρητικό, είναι πρακτικό».

Αναμφίβολα η συγκυρία που αντιμετωπίζουν οι συντελεστές της ταινίας είναι πρωτόγνωρη εξαιτίας του κορωνοϊού και των μέτρων προστασίας, πολύ περισσότερο αν συνυπολογίσουμε τον πάγο στον οποίο αναγκάστηκαν να μπουν εξαιτίας της πανδημίας και από τον οποίο ακόμα παλεύουν να βγουν ο πολιτισμός γενικότερα και η κινηματογραφική δραστηριότητα πιο ειδικά. Ο 44χρονος Αθηναίος ηθοποιός χαρακτηρίζει «βάλσαμο» και «καταπραϋντικό» την παρουσία του στο «Man of God», σημειώνοντας ως «πολύ ωραίο δώρο το να ασχοληθείς με τη ζωή του Αγίου Νεκταρίου».

Ως προς τις συνθήκες εντός των οποίων καλούνται να δουλέψουν, η σκηνοθέτις Γελένα Πόποβιτς τις βλέπει ως «πρόκληση, η οποία στο μυαλό μου καταλήγει να έχει συνάφεια με την ίδια την ταινία, ακριβώς επειδή όλη η ζωή του [σ.σ. Αγίου] είχε να κάνει με εμπόδια, γεγονός που δίνει μια επιπλέον διάσταση σε αυτό που κάνουμε. Αυτό που αφηγούμαστε εδώ είναι μία ιστορία εμψυχωτικού χαρακτήρα, οπότε όσο κι αν ακούγεται παράξενο πρέπει να πω ότι επιδίωξα να ξεκινήσουμε γυρίσματα το συντομότερο δυνατό, ακριβώς επειδή ήθελα να προσδώσουμε στην ταινία αυτή τη νέα διάσταση, δεδομένων των συνθηκών».

«Μιλά για έναν άνθρωπο της Εκκλησίας που πολεμήθηκε από αυτή παραμένοντας ακλόνητος στην πίστη του και βοηθώντας τους άλλους» Γ. Πόποβιτς

Ο Χρήστος Λούλης από τη μεριά του που υποδύεται τον διευθυντή της Ριζαρείου Σχολής στην Αθήνα τον καιρό που ο Νεκτάριος εργαζόταν εκεί, εξηγεί πως τα γυρίσματα υπό τις παρούσες συνθήκες «ενέχουν μια διαδικασία προσαρμογής καθώς έχεις συνηθίσει τόσα χρόνια να κάνεις τη δουλειά σου αλλιώς», αν και όπως παραδέχεται «υπάρχουν στιγμές που ξεχνάμε τον κορωνοϊό».

Φτάνοντας στο χώρο των γυρισμάτων μαθαίνουμε για την ιδιαίτερη ένταση που εμπεριέχει η σκηνή ανάμεσα σε εκείνον και τον Σερβετάλη η οποία γυρίζεται εκείνη τη στιγμή. Κάτι που μπορούμε να δούμε μέσα από το μόνιτορ που είναι στημένο στο χώρο έξω ακριβώς από το πλατό, ενώ περιμένουμε το διάλειμμα για να ξεκινήσουμε τις συνεντεύξεις. Αναφορικά με τον ρόλο του, ο Λούλης τον περιγράφει ως «έναν άνθρωπο του ορθού λόγου που έχει επίγνωση ότι η χώρα έχει βγει μόλις πριν από δύο γενιές από τη σκλαβιά και που πιστεύει πως είναι τώρα η ώρα να μορφωθούμε, να γίνουμε Ευρωπαίοι και να ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος».

Ειδικότερα για την κόντρα του με τον Νεκτάριο, εξηγεί πως τον ανησυχεί το γεγονός ότι «η Σχολή έχει αρχίσει να περνά στα χέρια ενός ανθρώπου που θέλει να φτιάξει το εκκλησάκι, που ενθαρρύνει την επιθυμία των παιδιών να γίνουν μοναχοί, που έχει μαθητές που τον παρακολουθούν μαγνητισμένοι, που επιτρέπει να έρχονται μέχρι και κοπέλες στη Ριζάρειο παρότι πρόκειται για σχολή αρρένων». Λίγο παρακάτω προσθέτει ότι «δεν έχω και τις καλύτερες πληροφορίες για το άτομό του, επειδή τον έδιωξαν από το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας με την κατηγορία ότι έκανε ατασθαλίες ηθικής φύσεως», ένα κατηγορητήριο που τελικά είχε στηθεί από ζηλόφθονες κληρικούς οι οποίοι δεν ένιωθαν άνετα με τη δημοφιλία του τότε Μητροπολίτη Πενταπόλεως Νεκταρίου.

Μπορεί για τους περισσότερους να φαντάζει ξεκάθαρο το θρησκευτικό θέμα της ταινίας, άποψη που δε βρίσκει σύμφωνη ωστόσο την Γελένα Πόποβιτς. «Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου μπροστά από την εποχή του που πολέμησε το σύστημα και την αδικία. Μιλά για έναν άνθρωπο της Εκκλησίας που πολεμήθηκε από αυτή παραμένοντας ακλόνητος στην πίστη του και βοηθώντας τους άλλους», σημειώνοντας παράλληλα πως «καθένας από εμάς μπορεί να ταυτιστεί με όσα πέρασε ο Νεκτάριος στη ζωή του».

Γιελένα Πόποβιτς και Χρήστος Λούλης

«Νιώθω ευλογία το γεγονός ότι συμμετέχω στην παρουσίαση του βίου του Αγίου Νεκταρίου [...] είναι πολύ ωραίο δώρο» Αρ. Σερβετάλης

Κάπου εκεί βέβαια καιροφυλακτεί και η κλασική παγίδα όπου κάθε βιογραφία οφείλει να αποφεύγει: αυτή της αγιογραφίας. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας άγιος; Σε αυτό τον σκόπελο η Σέρβα σκηνοθέτις και σεναριογράφος αντιτείνει πως «κανείς δε μπορεί να εκδραματίσει την αγιότητα, παρά μόνο την πραγματικότητα. Μπορείς μόνο να εστιάσεις στον άνθρωπο και το τι πέρασε, για αυτό επιμένω να λέω ότι ο Νεκτάριος με ενδιαφέρει σαν άνθρωπος, όχι σαν άγιος».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Άρης Σερβετάλης καταδεικνύοντας πως «είναι παγίδα να ξεκινάς έχοντας στο μυαλό σου την αγιότητα. Αυτό θα φανεί σιγά σιγά, μέσα από τη σύνθεση των εικόνων και τη διαδρομή της ζωής του. Εδώ το αντιμετωπίζουμε με μία απλότητα όλο αυτό, δηλαδή πώς έχουν προκύψει τα γεγονότα», καταλήγοντας πως «δεν ξέρω πώς δείχνεται η αγιότητα».

Σε ερώτηση σχετικά με την προσδοκώμενη ανταπόκριση για τον «Άνθρωπο του Θεού» ο Χρήστος Λούλης περιμένει να είναι θετική, συμπληρώνοντας πως «κάποιοι θα δουν την ταινία από περιέργεια, άλλοι από πίστη». Η Πόποβιτς δε μοιάζει να την απασχολεί αυτό όταν λέει πως «θα δούμε όταν η ταινια βγει στις αίθουσες», δίχως να παραλείπει ωστόσο να δείξει εμπιστοσύνη τόσο στο όραμα όσο και στην καταπληκτική - όπως τη χαρακτηρίζει - ομάδα που έχει δίπλα της. «Νιώθω ότι δε χρειάζεται να είσαι πιστός για να σου αρέσει αυτή η ταινία. Αν αρέσει μόνο σε πιστούς, τότε θα έχω αποτύχει».

Φωτογραφίες γυρισμάτων: Μαριλένα Αναστασιάδου

INFO
Η ταινία «Ο Άνθρωπος του Θεού» θα κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους το 2021 σε διανομή της Feelgood Entertainment.​ Οι αναλυτικές συνεντεύξεις των συντελεστών θα δημοσιευθούν στο cinemagazine.gr με την έξοδο της ταινίας στις αίθουσες.