Κάννες 2017: Στην «Αποπλάνηση» της Κόπολα, ο πόθος δε φέρνει ούτε λύτρωση ούτε συμφιλίωση
2017-05-24 15:39:24
Παρότι πολύ δύσκολα θα βρεθεί στα βραβεία του φετινού φεστιβάλ, το νέο φιλμ της Κόπολα αποτελεί, ανεξάρτητα απ’ τις επιμέρους ατέλειες, την πρώτη ελπιδοφόρα ένδειξη για μια φιλμογραφία που βυθιζόταν σταθερά έπειτα απ’ τους «Χαμένους στη Μετάφραση».
Για αρχή, οφείλω να πω πως κρατούσα μικρό καλάθι για την «Αποπλάνηση», το νέο φιλμ της Σοφία Κόπολα, πριν τη σημερινή πρωινή προβολή του στις Κάννες. Είναι που προσωπικά έχω χάσει εδώ και καιρό τη μεγάλο μέρος της πίστης μου στην σκηνοθέτιδα των αγαπημένων «Χαμένων στη Μετάφραση» και βεβαίως του τολμηρού ντεμπούτου των «Αυτόχειρων Παρθένων». Όχι πως η «Μαρία Αντουανέτα» άξιζε την περιφρόνηση που έλαβε, κάθε άλλο, όπως και να έχει όμως κάθε της ταινία μετά τους «Χαμένους» και μέχρι το «The Bling Ring» (κυκλοφόρησε ως «Οι Ύποπτοι Φορούσαν Γόβες» στα ελληνικά) κατέληγε τουλάχιστον ένα σκαλί πιο κάτω απ’ την προηγούμενη. Με την «Αποπλάνηση» όμως κάτι φαίνεται να αλλάζει. Όχι θεαματικά, αλλά να αλλάζει παρόλα αυτά.
Η τελευταία της ταινία αποτελεί τη δεύτερη κινηματογραφική εκδοχή που γνωρίζει το μυθιστόρημα του Τόμας Κάλιναν, «A Painted Evil», έπειτα από τον «Προδότη», το φιλμ του Ντον Σίγκελ με πρωταγωνιστή τον Ίστγουντ. Και παρότι μπορεί να θεωρηθεί ριμέικ διαφοροποιείται αισθητά απ’ αυτό, προσεγγίζοντας αυτή τη φορά την ιστορία απ’ τη σκοπιά των γυναικείων χαρακτήρων, αλλάζοντας το φινάλε και διατηρώντας αποστάσεις απ’ τον πιο θρίλερ χαρακτήρα που είχε η ταινία του Σίγκελ.
Η «Αποπλάνηση» (ο πρωτότυπος τίτλος «The Beguiled» σημαίνει «Ο Παραπλανημένος») εκτυλίσσεται στη Βιρτζίνια του 1864, στο τέλος του αμερικανικού εμφυλίου, και αφηγείται την αναστάτωση που προκαλεί στις ζωές των λιγοστών γυναικών ενός κλειστού σχολείου θηλέων ο ερχομός ενός τραυματισμένου στρατιώτη των Βορείων (Κόλιν Φάρελ). Οι «νότιες» κοπέλες περιθάλπουν τον εχθρό, ωστόσο σύντομα η παρουσία του θα ξυπνήσει ερωτικά πάθη που οδηγούν τα γεγονότα σε απρόβλεπτο μονοπάτι.
Νικόλ Κίντμαν (διευθύντρια), Κίρστεν Ντανστ (δασκάλα) και Ελ Φάνινγκ (μαθήτρια) αποτελούν κεντρικές φιγούρες ενός οικοτροφείου που μοιάζει περισσότερο με καταφύγιο απ’ τον πόλεμο ή αν προτιμάτε ένα «εκκολαπτήριο καλών τρόπων», το οποίο έχει μάθει να ζει υπό τους ήχους των κανονιοβολισμών. Ερμηνευτικά οι παρουσίες τους είναι παραπάνω από επαρκείς, ξεπερνώντας ακόμα και αυτή τη σχηματικότητα των χαρακτήρων που υποδύονται, με την Κόπολα να εξερευνά πάνω στον υποδόριο ανταγωνισμό τους τη σκοτεινή πλευρά του πόθου. Πάνω στον Φάρελ απ’ την άλλη, η Αμερικανίδα σκηνοθέτις χτίζει μια εκδοχή της απαγορευμένης επιθυμίας, την οποία ηλεκτρίζουν απ΄ τη μία η ιδιότητα του εχθρού και απ’ την άλλη οι σκιώδεις ψυχολογικοί χειρισμοί του απέναντι στις γυναίκες. Την ίδια στιγμή βέβαια, δε γίνεται να παραβλέψουμε το μαύρο χιούμορ της ταινίας, για χάρη του οποίου φροντίζει πρώτη και καλύτερη η Φάνινγκ.
Ορισμένες απότομες μεταβάσεις της πλοκής κάνουν την «Αποπλάνηση» να μπαλανσάρει δραματουργικά, ακριβώς τη στιγμή που μοιάζει έτοιμη να απογειωθεί μόνο και μόνο απ’ την υποβλητική της ατμόσφαιρα.
Αν κάτι διαφεντεύει οπτικά την «Αποπλάνηση», δεν είναι άλλο απ’ την ιδιαιτέρως υποβλητική φωτογραφία του Φιλίπ λε Σουρντ, η οποία υπό το φως των κεριών στα εσωτερικά πλάνα παραπέμπει ευθέως στο «Μπάρι Λίντον». Τούτη μάλιστα η φωτιστική λιτότητα λειτουργεί σε αρμονία με τη σκηνοθετική απλότητα που υιοθετεί η Κόπολα, μέσα από αρκετά γενικά και μεσαία πλάνα τα οποία δεν ενδιαφέρονται να κυνηγήσουν τις ούτως ή άλλως ανεπαίσθητες εκφράσεις στα πρόσωπα των ηρωίδων. Η «ησυχία» αυτή όμως καθώς και το πόσο προσεκτικά καδράρεται όλο αυτό το υπόγειο παιχνίδι διεκδίκησης πίσω απ’ την κλειστή πόρτα του δωματίου του στρατιώτη, κάνει τις απότομες μεταβάσεις της πλοκής να φαίνονται όλο και πιο άγαρμπες ή αδικαιολόγητες, ιδίως κατά το δεύτερο μισό της ταινίας.
Το ατύχημα στη σκάλα, το απρόσμενο ερωτικό ξέσπασμα της Ντανστ αμέσως μετά από ένα ξέσπασμα οργής του Φάρελ, η παθητική στάση που εκείνη ακολουθεί στη συνέχεια, ή το πόσο μηχανικά εξελίσσονται τα γεγονότα κατά το φινάλε, κάνουν την «Αποπλάνηση» να μπαλανσάρει δραματουργικά, ακριβώς τη στιγμή που μοιάζει έτοιμη να απογειωθεί μόνο και μόνο απ’ την υποβλητική της ατμόσφαιρα. Ακόμα κι έτσι όμως, η αίσθηση που αφήνει το φιλμ παραμένει συγκρατημένα θετική.
_1581_107772852_type13014.jpg)
