Κάννες: ακραίος φονταμενταλισμός και σοκαριστική θρησκευτική βία στο «Τιμπουκτού»
2014-05-15 19:22:27
Μία συγκλονιστική σε στιγμές ταινία, που εκθέτει το σοκαριστικό, και σοκαριστικά επίκαιρο, ζήτημα του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, προβλήθηκε στο πλαίσιο του διαγωνιστικού τμήματος του Φεστιβάλ Καννών.
Μία από τις πλέον πολιτικές ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος, το «Τιμπουκτού» άνοιξε χθες με τις πρώτες του δημοσιογραφικές προβολές το διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών, κερδίζοντας (μετά από μερικά δευτερόλεπτα μουδιασμένης σιωπής) ένα ζεστό χειροκρότημα από τους πρώτους θεατές του.
Η ταινία παίρνει αφορμή από μία αληθινή ιστορία - τον λιθοβολισμό μέχρι θανάτου ενός ζευγαριού στο Μάλι - και κυρίως την παράλογη αντίδραση των ανθρώπων γύρω από το περιστατικό.
Όπως είπε στη συνέντευξη Τύπου ο σκηνοθέτης της ταινίας, Αμπντεραχμανέ Σισακό, αυτό που τον έκανε να θέλει να πει την ιστορία αυτή, είναι «όχι μόνο το ότι έγινε κάτι τέτοιο αλλά και το ότι κανείς δεν μίλησε για αυτό. Ο κόσμος γίνεται αδιάφορος στη φρίκη».
Ένας λιθοβολισμός είναι μόλις ένα από τα πολλά περιστατικά φρίκης που απεικονίζει η ταινία, η οποία σκιαγραφεί με ευστοχία και ψυχραιμία, αν και όχι πάντα πρωτοτυπία, έναν κόσμο εκτός ελέγχου και πέρα από κάθε λογική, λίγο μετά την επικράτηση των Ισλαμιστών φονταμενταλιστών στο Μάλι το 2012.
Μία ομάδα ανδρών, οπλισμένων με αυτόματα και, το κυριότερο, με την πεποίθηση ότι είναι οι υπηρέτες του Θεού στη Γη, κάθε τόσο παρουσιάζουν νέους νόμους για την, σύμφωνα με τους ίδιους, σωστή εφαρμογή της σαρία, που περιλαμβάνουν οδηγίες για το ηθικό ντύσιμο των γυναικών, την απαγόρευση της μουσικής, των συναντήσεων ή και του ποδοσφαίρου.
Είναι φυσικά έτοιμοι να επιβάλουν την εφαρμογή των κανόνων αυτών με βία, τρομοκρατία, ακόμη και φόνους, και η σαρωτική τους εξουσία συγκρούεται με τις ζωές διαφόρων χαρακτήρων, με τραγικά αποτελέσματα.
Παρά το λεπτό ζήτημα και την εύλογη οργή που σαφώς κρύβει μέσα του, ο Σισακό σωστά ισορροπεί την διάθεση καταγγελίας με την ανθρωποκεντρική του ματιά, ενώ επιτρέπει ακόμη και στιγμές χιούμορ να αλαφρύνουν το βαρύ υλικό του.
Λόγω αρκετών προφανών σημείων του σεναρίου και των ερασιτεχνών ηθοποιών του, το «Timbuktu» δεν εμβαθύνει ιδιαίτερα δραματουργικά, αλλά τουλάχιστον αποφεύγει την υστερία - είναι μια ταινία βαθιά πολιτικοποιημένη, όμως αρκετά σοφή ώστε να αφήσει τις ιστορίες να καταγγείλει την παράνοια των καταστάσεων, οι οποίες δεν είναι απαραίτητα κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί αλλά παραμένει δυστυχώς ανατριχιαστικά επίκαιρες παγκοσμίως, είτε πρόκειται για θρησκευτικές είτε για ταξικές είτε για φυλετικές διακρίσεις.
Τις λίγες δε φορές που ο Σισακό δίνει και μια ανάσα συμβολισμού στις εικόνες του, η ταινία πραγματικά απογειώνεται (το ματς ποδοσφαίρου που παίζουν μια ομάδα παιδιών χωρίς μπάλα, είναι από τις πιο όμορφες και σατιρικές στιγμές της καριέρας του Σισακό) και σε συνδυασμό με τις φρικιαστικές στιγμές βίας (κινηματογραφημένες χωρίς διάθεση συναισθηματικού εκβιασμού), φτιάχνουν ένα συγκλονιστικό αλλά και γεμάτο χάρη φιλμ για την απώλεια της αξιοπρέπειας που έρχεται με την έλλειψη ανοχής στην διαφορετικότητα και τον διαχωρισμό των ανθρώπων σε - θρησκευτικές ή όποιου άλλου είδους - κατηγορίες.
