Persona non grata ο Τρίερ στις Κάννες!
2011-05-19 01:59:26
Δε λέει να κοπάσει ο θόρυβος γύρω από τον Λαρς Φον Τρίερ - εκεί που αναρωτιόμασταν αν η όλη ιστορία θα επηρέαζε την τελευταία του ταινία, η όλη καριέρα του μόλις δέχθηκε ένα γερό χτύπημα.
Και το τσίρκο γύρω από τον Λαρς Φον Τρίερ καλά κρατεί. Εκεί που αναρωτιόμασταν αν η ελαφρώς εξωφρενική και με τη βούλα αποτυχημένη απόπειρα χιούμορ στη συνέντευξη Τύπου (διαβάστε περισσότερα εδώ) θα επηρέαζε την πορεία της τελευταίας του ταινίας, η όλη καριέρα του δέχθηκε ένα γερό χτύπημα: το φεστιβάλ των Καννών δεν αρκέστηκε στην χθεσινή αυστηρή δήλωσή του και δημοσίευσε καινούρια, που κηρύσσει τον Δανό σκηνοθέτη μη ευπρόσδεκτο πλέον πρόσωπο στο φεστιβάλ!
Η πλήρης ανακοίνωση των διοργανωτών ήταν η εξής: «Το Φεστιβάλ Καννών προσφέρει σε καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο ένα εξαιρετικό φόρουμ για να παρουσιάσουν τις δουλειές τους και να υπερασπίζονται την ελευθερία έκφρασης και δημιουργίας. Το διοικητικό συμβούλιο του φεστιβάλ, που συναντήθηκε εκτάκτως σήμερα Πέμπτη 19 Μαΐου, μετανιώνει βαθιά που το φόρουμ αυτό χρησιμοποιήθηκε από τον Λαρς Φον Τρίερ για να εκφράσει σχόλια που είναι ανεπίτρεπτα, ανυπόφορα, και αντίθετα με τις ιδέες της ανθρωπιάς και γενναιοδωρίας που κυριαρχούν στην ίδια την ύπαρξη του φεστιβάλ. Το Διοικητικό Συμβούλιο καταδικάζει αυστηρά αυτά τα σχόλια και κηρύσσει τον Λαρς Φον Τρίερ ως persona non grata για το φεστιβάλ Καννών, κάτι που ισχύει από αυτή τη στιγμή».
Σε επικοινωνία που είχαμε με την επικεφαλής του γραφείου Τύπου του φεστιβάλ, μας διευκρίνισε ότι η απόφαση αυτή διαχωρίζει τις δηλώσεις του δημιουργού από την ταινία του. Η «Μελαγχολία» παραμένει στο διαγωνιστικό τμήμα, χωρίς την παραμικρή αλλαγή, από τον ίδιο τον Λαρς Φον Τρίερ, όμως, αφαιρέθηκε η φεστιβαλική διαπίστευση, πράγμα που σημαίνει ότι στην περίπτωση που πάρει βραβείο, δε θα του επιτραπεί η είσοδος στο χώρο της απονομής για να το παραλάβει. Επίσης, η απόφαση ισχύει μόνο για το 2011 και τη φετινή διοργάνωση.
Η απάντηση του Τρίερ
Μιλώντας στο Hollywood Reporter, ο Δανός σκηνοθέτης αποδέχθηκε την απόφαση του φεστιβάλ και είπε ότι λυπάται για την όποια ζημιά προκάλεσαν τα σχόλιά του στη φήμη της διοργάνωσης. «Είναι κρίμα γιατί ο [σ.σ. πρόεδρος του φεστιβάλ] Ζυλ Ζακόμπ είναι καλός προσωπικός μου φίλος. Ήταν τελείως ηλίθιο αλλά σίγουρα δεν είμαι ο Μελ Γκίμπσον… Αυτό που είπα είναι ότι φαντάζομαι πώς θα ήταν για τον Χίτλερ μέσα στο καταφύγιό του, να καταστρώνει σχέδια. Όχι ότι θα έκανα αυτό που έκανε ο Χίτλερ. Είναι κρίμα αν σημαίνει ότι θα χάσω επαφή με τις Κάννες». Πάντως δήλωσε «λίγο περήφανος» που είναι persona non grata. «Νομίζω η οικογένειά μου θα είναι περήφανη. Έχω παράσημο από τη Γαλλία. Τώρα μάλλον θα το σκίσουν από το πέτο μου».
Ο Φον Τρίερ παραδέχτηκε ότι έπαιξε επίτηδες το ρόλο του προβοκάτορα. «Ακούγεται περίεργο αλλά δεν μου αρέσουν οι συγκρούσεις. Όταν πήγα στη συνέντευξη Τύπου ένιωσα ότι πρέπει να διασκεδάσω τους ανθρώπους εκεί. Όλοι έρχονται για να δουν τι τρελά θα πει ο Λαρς. Και μετά ξεκίνησα μια πρόταση από την οποία δε μπορούσα να ξεφύγω. Εκείνη τη στιγμή δε το σκέφτηκα πολύ. Όλοι φαίνονταν να καταλαβαίνουν και ακούστηκε γέλιο. Μόνο μετά που διάβασα τους τίτλους «Συμπονώ τον Χίτλερ», σκέφτηκα ‘ωχ’».
Μιλώντας για την Κίρστεν Ντανστ και την Σαρλότ Γκενσμπούργκ, που παρακολουθούσαν αμήχανες και κάπως σοκαρισμένες το παραλήρημά του στη συνέντευξη Τύπου, ο Τρίερ είπε: «η Κίρστεν με βλέπει πολύ Ευρωπαίο και τρελό. Αλλά δε νομίζω ότι η Σαρλότ σοκαρίστηκε. Ο πατέρας της [σ.σ. Σερζ Γκενσμπουργκ] ήταν γνωστός για τις προκλήσεις του».
Αναγνωρίζει ότι ενδέχεται να έχει δυσκολίες να βρει χρηματοδότηση στο μέλλον, και ακόμη και κάποιοι ηθοποιοί μπορεί να μη θελήσουν να δουλέψουν μαζί του. Όσον αφορά την επερχόμενη συνεργασία του με τον Μάρτιν Σκορσέζε πάντως, εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα αφού, όπως είπε, «δεν του έχω μιλήσει αλλά ο Μάρτιν είναι ανοιχτόμυαλος».
Δε κρατήθηκε όμως και πρόσφερε ακόμα μία εύκολα παρεξηγήσιμη ατάκα: «Γιατί, ακόμη κι αν ήμουν ο Χίτλερ – και πρέπει τώρα να δηλώσω επίσημα ότι δεν είμαι ο Χίτλερ- αλλά ακόμη κι αν ήμουν και έκανα μια εξαιρετική ταινία, οι Κάννες θα έπρεπε να την επιλέξουν».
Οι πρώτες αντιδράσεις
Μέχρι να πάρουν αυτήν την απόφαση οι ιθύνοντες του φεστιβάλ, ο κινηματογραφικός κόσμος θεωρούσε ότι θα αρκεστούν στην αυστηρότατη ανακοίνωση που δημοσίευσαν λίγες ώρες μετά την θρυλική πλέον συνέντευξη Τύπου και ανέφερε τα εξής: «Ο σκηνοθέτης δηλώνει ότι αφέθηκε να παρασυρθεί από μια πρόκληση και προσφέρει τη συγγνώμη του. Η διεύθυνση του φεστιβάλ το αναγνωρίζει και μεταφέρει τη συγγνώμη του. Το φεστιβάλ είναι αποφασισμένο να μην επιτρέψει το να γίνει η διοργάνωση ένα φόρουμ για τέτοιες τοποθετήσεις σε τέτοια θέματα».
Ο Τρίερ τότε είχε σπεύσει να δημοσιεύσει και δική του, προσωπική δήλωση που έλεγε: «Εάν πλήγωσα κάποιον σήμερα [σ.σ. χθες] το πρωί με τα λόγια που είπα στην συνέντευξη Τύπου, ζητώ ειλικρινά συγγνώμη. Δεν είμαι αντισημίτης ή προκατειλημμένος φυλετικά με κανέναν τρόπο, ούτε είμαι ναζιστής».
Οι εξελίξεις εντός και εκτός φεστιβάλ δεν άργησαν. Αρχικά οι ιθύνοντες του εστιατορίου στο οποίο θα πραγματοποιούνταν το πάρτι της ταινίας μετά την επίσημη βραδινή πρεμιέρα της, σύμφωνα με την δανέζικη εφημερίδα Jyllands-Posten, ακύρωσαν την εκδήλωση, καθώς τα σχόλια του Τρίερ «δεν συμβαδίζουν με την εθνότητα του εστιατορίου». Την ίδια ώρα ο διευθυντής της διεθνούς μη-κυβερνητικής οργάνωσης Anti-Defamation League, για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και κάθε είδους αδιαλλαξίας, Αβραάμ Φόξμαν, καταδίκασε τις δηλώσεις του Τρίερ, λέγοντας ότι «μάλλον αντιμετωπίζει τους προσωπικούς του δαίμονες και αυτός ήταν ένας τρόπος να τους ξορκίσει, ένας πολύ, πολύ περίεργος τρόπος».
Στον χορό μπήκε την Παρασκευή και o συνέταιρός του στην εταιρεία παραγωγής Zentropa, Πέτερ Άλμπεκ Γιένσεν, ο οποίος αποστασιοποιήθηκε από τις επίμαχες δηλώσεις δημοσιεύοντας την εξής ανακοίνωση: «Η Zentropa θα ήθελε να ζητήσει συγνώμη σε όλα τα άτομα, συνεργάτες, προσωπικό και ιδρύματατ που επηρεάστηκαν δυσάρεστα με όποιον τρόπο σε σχέση με τα σχόλια του Λαρς Φον Τρίερ. Θα θέλαμε να κάνουμε σαφές ότι η Zentropa δε μοιράζεται τις απόψεις του Λαρς Φον Τρίερ για το τι θα ήταν αστείο να ειπωθεί σε συνέντευξη Τύπου, και οι δηλώσεις του είναι ευθεία αντίφαση στις αξίες της Zentropa. Ελπίζουμε ότι στο μέλλον θα επανακτήσουμε την εμπιστοσύνη σας και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να επιδιορθώσουμε την ζημιά που έκαναν τα σχόλια του Λαρς Φον Τρίερ». Ο Γιένσεν ζήτησε συγνώμη επίσης από τη Δανή σκηνοθέτη Σουζάνε Μπίερ, την οποία ειρωνεύτηκε ο Τρίερ με τα λεγόμενά του.
Μένει να δούμε λοιπόν πόση ζημιά έκανε στην «Μελαγχολία» αλλά και στην καριέρα του Τρίερ μακροπρόθεσμα η χαώδης αυτή κατάσταση. Όσον αφορά την πορεία της ταινίας σε άλλα φεστιβάλ ή και ακόμα στην αγορά, μπορεί όλη αυτή η δημοσιότητα να λειτουργήσει θετικά αλλά και να τρομάξει πιθανούς διανομείς, όπως έκανε στην περίπτωση της εταιρείας DC στην Αργεντινή, η οποία ακύρωσε το σχετικό συμβόλαιο σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Θεωρείται σχεδόν σίγουρο πλέον ότι η ταινία δεν θεωρείται υποψηφιότητα με αξιώσεις για τον Χρυσό Φοίνικα, καθώς θα ήταν εξαιρετικά προκλητική και ριψοκίνδυνη επιλογή εκ μέρους της κριτικής επιτροπής να εναντιωθεί με αυτόν τον τρόπο στην (σωστή ή λανθασμένη) απόφαση του φεστιβάλ.
Χριστίνα Λιάπη
