Αγώνας για Δικαιοσύνη

Τόσο η χρονική στιγμή τεράστιας ευαισθητοποίησης σε θέματα ανθρωπίνων/φυλετικών δικαιωμάτων που διανύουμε, όσο και η ισόβια δυναμική της ιστορίας του αθώου που ενοχοποιείται (και μάλιστα σε θάνατο), συνθέτουν έναν συνδυασμό, από πλευράς περιεχομένου, απρόσβλητο σε κριτική. Είναι ανθρώπινα αδιανόητο λοιπόν να μην έχεις υποβληθεί ως θεατής από την αρχή στην διαδικασία της καταπάτησης του δικαιώματος στη ζωή, να μην συμπάσχεις για την κατάφωρη αδικία και να μην επαναστατείς απέναντι στην θανατική ποινή – ειδικά δε στην ρατσιστικά οριζόμενη κατάχρησή της  στον αμετανόητο αμερικανικό Νότο. Με απλά λόγια στο σινεμά μπαίνεις με κλαμένα μάτια και σφιγμένες γροθιές. Αν όχι, η ταινία δεν ήταν έτσι κι αλλιώς ποτέ για σένα.

Αυτό το τελευταίο είναι και το βασικό κινηματογραφικό της ελάττωμα. Αποφασισμένη να διατυπωθεί ακαδημαϊκά, δεν μπορεί να αλλαξοπιστήσει, φερ’ ειπείν, έναν ρατσιστή ή/και υπέρμαχο της θανατικής ποινής. Και ο ακαδημαϊσμός αυτός συνίσταται στην συνολική της σεναριακή και σκηνοθετική προσέγγιση. Σαν σε ταινία άλλων εποχών, που ο διδακτισμός ήταν και περισσότερο χρειαζούμενος ίσως, «Ο Αγώνας για Δικαιοσύνη», από την διάρκεια και τις ερμηνείες ως τον διάλογο και τον σκηνοθετικό τόνο βροντοφωνάζει κηρυγματικότητα πάνω στο σε κάθε άνθρωπο οφθαλμοφανές: Οι άνθρωποι είναι ίσοι, έχουν τα ίδια δικαιώματα, η δικαιοσύνη οφείλει την αδέκαστη υπηρεσία της στον καθένα και ουδείς μας όρισε Θεούς της μοίρας και της ζωής του συνανθρώπου μας. Η ταινία όμως σου λέει το παραπάνω για σχεδόν 140 λεπτά, σου το λέει συχνά μονολογικά με τον έναν ηθοποιό απλώς να…ακούει (σαν το πραγματικό κοινό της ταινίας), υπογραμμίζει με μουσική εμφαίνοντας στον συναισθηματισμό και πολώνει τους καλούς και του κακούς σε βαθμό να σηκωθείς πάνω και να ωρύεσαι εναντίον των τελευταίων. Κινηματογραφικά δεν είναι θέμα πια δίκαιου και αδίκου. Είναι θέμα δραματουργικής ασφάλειας και απόντος ρίσκου.

Στο πλαίσιο αυτό οι ρόλοι είναι διάφανοι και μονοσήμαντοι – αυτό κόστισε και στον Μάικλ Μπ. Τζόρνταν την υποψηφιότητα – με μόνη εξαίρεση τον έξοχο Τζέιμι Φοξ, που υπερβαίνει το κείμενο επιμένοντας στο ερμητικό και το αινιγματικό ενός ανθρώπου τόσο τρομοκρατημένου που να αρνείται πλέον να εκφράσει οποιοδήποτε συναίσθημα. Ο Τζόρνταν, παρότι υποδυόμενος τον θρυλικό πολεμιστή-δικηγόρο υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Μπράιαν Στίβενσον, στου οποίου και το βιβλίο βασίζεται το έργο, κινείται ανάμεσα στην δικηγορική πρόζα του πρωτόβγαλτου, στην ενοχή του αποφοίτου του Χάρβαρντ, τον συγκλονισμό του ανθρώπου που βγαίνει στη πραγματική ζωή και την ρωμαλέα πίστη του σταυροφόρου, χάνοντας το τελευταίο, ίσως και γιατί το σενάριο δεν του δίνει τόση διαλογική αβάντα, που είναι όμως και ο πυρήνας του χαρακτήρα του. Κι έτσι πάντως, ανακοινώνεται σαν διάδοχος του Ντενζέλ Γουόσινγκτον, χωρίς την όψιμη αυταρέσκεια αλλά και χωρίς (ακόμα) την βεβαιότητα της αυτοπεποίθησης.

Ωστόσο, αφήνοντας κατά μέρους τις ενστάσεις, που έρχονται σε δεύτερη φάση και τοποθετούν το έργο κάτω από αντίστοιχες στηλιτεύσεις της θανατικής ποινής («In Cold Blood», «Dead an Walking», «Οι 12 Ένορκοι», «Το Πράσινο Μίλι» ή την έξοχη εμβόλιμη ρελάνς του Ίστγουντ σε «True Crime» και «Changeling»), ο «Αγώνας για Δικαιοσύνη» είναι μια ευπρόσωπη «ταινία κοινού», σε στιγμές συνταρακτική και λυτρωτικά δακρύβρεχτη, που συμβάλλει έμπρακτα στον ουσιαστικό ανθρωπισμό που φέρεται να επιδιώκει η εποχή μας.